سعید جلیلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگویی درباره اینکه «به‌رغم تجربه 8 ساله، عده زیادی از مردم امیدوارند که مذاکره حداقل بتواند جلوی افزایش مشکلات زندگی‌شان را بگیرد آیا نگاه کنونی مردم به رفع تحریم‌ها نگاه مبتنی بر واقعیت است یا این نگاه هنوز برساخته جریانات رسانه‌ای است»؟ گفت: آن چیزی که به نظر می‌رسد قابل انکار نیست این است که مسیری که در این هشت سال طی شد، جواب نداد. یعنی اگر دوستان این حرکت را شروع کردند تا با مذاکره، تحریم‌ها را بردارند، امروز می‌بینیم 802 تحریمی که در برجام بود به 1500 و خرده‌ای تبدیل شده است. یعنی نه‌تنها کم نشد، بلکه تقریباً دو برابر شد. به نظر من این بحث مهمی است که باید چه کرد؟ آیا این مسیر می‌تواند ادامه پیدا کند و آیا می‌توان کشور را با این مسیر اداره کرد یا نه؟ این جای بحث دارد.  
مردم قضاوت می‌کنند که با مذاکره تحریم برداشته شد یا نشد
وی درباره ادعای دولتمردان که ناکامی برجام را به روی کار آمدن ترامپ در آمریکا نسبت می‌دهند، تصریح کرد: این چه مسیری است که اگر فردی در آن سر دنیا انتخاب بشود تمام آن مسیری که ما انتخاب کرده‌ایم ناگهان بی‌نتیجه بماند. این خودش موضوع مهمی است، ضمن اینکه بسیاری از این تحریم‌ها که امروز کماکان وجود و ادامه دارند، ما همان زمان هم در کمیسیون برجام مجلس بیان کردیم که با این روندی که دنبال می‌شود بسیاری از تحریم‌ها باقی می‌مانند. این بحث معروفی که ما می‌گفتیم با این مسیری که طی می‌شود، تحریم‌ها برداشته نمی‌شود و عده‌ای می‌گفتند می‌شود. امروز مردم قضاوت می‌کنند که آیا شد یا نشد؟‌ البته ما دوست داشتیم که بشود، ولی عملاً این‌گونه نشد.
جلیلی ادامه با بیان اینکه  چه مردم، چه فعالان اقتصادی انتظار دارند شرایطی ایجاد شود که فقط کشور اداره نشود، بلکه رشد و پیشرفت و ارتقا پیدا کند افزود: این ارتقا و پیشرفت در عرصه اقتصادی نیازمند ثبات است و نمی‌تواند معطل فلان گفت‌وگو یا فلان آدم باشد که نظرش چه خواهد بود و آیا نظرش را عوض خواهد کرد یا نخواهد کرد.  عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه گفت : من معتقدم که اگر می‌خواهیم با تحریم مقابله کنیم، باید مجموعه‌ای از کارها انجام شوند و تک‌بعدی نمی‌توان انجام داد. یکی از ابعاد، مذاکره است و باید انجام یکی دو مثال می‌زنم. دشمن اولین تحریم‌ها را در چه زمینه‌ای به کار برد؟ صنایع دفاعی و صنعت هسته‌ای. چرا ناکام ماند؟ امروز اولین خواسته‌اش برای مذاکره چیست؟ این که با مذاکره جلوی پیشرفت ما را در این زمینه‌ها بگیرد. این نشان می‌دهد که می‌توان تحریم را بی‌اثر کرد.
دلار 30 هزار تومانی نتیجه گره زدن حل مشکلات به مذاکره
جلیلی افزود: حالا اگر شما تحریم را در عرصه موشکی و هسته‌ای بی‌اثر کردید، در تولید مرغ نمی‌توانید بی‌اثر کنید؟ در فلان کالا نمی‌توانید بی‌اثر کنید؟ در فضای اقتصادی کشور نمی‌توانید این را بی‌اثر کنید که تحریم مانع از به‌کارگیری این همه ظرفیت‌های عظیم اقتصادی شما نباشد و این ظرفیت‌ها راحت بتوانند کار کنند.
 وی ادامه داد: این که بگویید من فقط با گفت‌وگو و مذاکره مسئله را حل می‌کنم، صد روز اول هشت سال قبل همین را بگویید و صد روز آخر هم همین را تکرار کنید و در اوج برجام هم همین را گفتید و نتیجه‌اش این شد که حل نشد و دلار از سه هزار تومان به سی هزار تومان رسید. معلوم است که این راه جواب نمی‌دهد.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به این سوال که آقای روحانی خیلی صریح گفت که من مسیر دیگری جز مذاکره را بلد نیستم. این که ما بخواهیم مسیر دیگری را برویم آیا نیازمند تغییر نگاه اقتصادی است؟ گفت: هم نگاه اقتصادی، هم سیاسی، هم امنیتی. به این نکته هم توجه داشته باشید. یک زمانی دشمن، اهرم تحریم را بالا می‌گرفت و با بیان اینکه تحریم خواهم کرد، ما را می‌ترساند. یک زمانی شروع کرد به اعمال این تحریم‌ها. در این چند سالی که گفته می‌شد می‌خواهیم با مذاکره حل کنیم، فقط این‌طور نبود که تحریم اعمال بشود، بلکه می‌گفت فشار حداکثری. دشمن فکر می‌کرد شرایطی برایش پیش آمده که می‌تواند حداکثر فشار خودش را اعمال کند.
فشار حداکثری نتیجه ابراز امیدواری به مذاکرات بود
وی ادامه داد: این محصول چه شرایطی بود؟ در همین شرایطی که کسانی فکر می‌کردند فشارها با گفت‌وگو برداشته می‌شود. نه‌تنها برداشته نشد بلکه دشمن آن‌قدر جری شد که احساس کرد تحریم برای شما یک لولوی ترسناک است و از حالا بر این مبنا فشار حداکثری بیاورم و امتیازات حداکثری بگیرم و این مسیر را دنبال کرد.
جلیلی در ادامه به موضوع دور زدن تحریم‌ها و میزان نقش آن در کاهش اثرات تحریم اشاره کرد و گفت: دور زدن تحریم‌ها مثل مذاکره و یکی از راه‌های مقابله با تحریم است. هم می‌شود که در این راه خطاهایی صورت بگیرد و هم می‌تواند درست طی بشود. خطاهایش را باید رفع کنیم، اما باز این هم همه راه نیست و علاوه بر این، باید راه‌های پایدار، جدی و قابل اتکا را دنبال کرد. این می‌شود بی‌اثر کردن تحریم.
عضو مجمع تشخیص مصحلت نظام افزود: یک وقت هست که دشمن بنزین شما را تحریم می‌کند و می‌گوید اجازه نمی‌دهم کسی به ایران بنزین بفروشد. یک راهش این است که بروید مذاکره کنید و یک امتیاز بدهید و تحریم بنزین را بردارید. یک راهش این است که تحریم‌ها را دور بزنید و از جاهای مختلف بنزین بخرید. اما یک راه این است که بگویید من در داخل کشور ظرفیت‌های خوبی دارم و به عنوان کشوری که مزیت نسبی آن نفت و گاز است، ‌می‌آیم و بنزین تولید می‌کنم که او دیگر نتواند بنزین را موضوع تحریم قرار بدهد. یعنی همان راهی که طی شد. توانمندی‌های داخلی فعال و تولید بنزین در داخل شروع شد و بعد راه‌های جدی‌تر و اساسی‌تری دنبال شد، از جمله ستاره خلیج ‌فارس که امروز همه آثارش را می‌بینند.
جلیلی گفت: چه کسی این کار را انجام داد؟ در همان زمان برادرمان آقای رستم قاسمی که اول فرمانده قرارگاه خاتم بودند و بعد وزیر نفت شدند، با اشراف خوبی که به این موضوع داشتند، حرکت‌های جدی را شروع کردند تا بتوانیم در این زمینه موفق باشیم. بعد برادرمان جناب آقای عبداللهی، جناب آقای دکتر سعید محمد این مسیر را دنبال کردند و جواب داد. ستاره خلیج فارس را که رفتم دیدم، برادری که این را اجرا می‌کرد، آقای مهندس دوستی 35، 36 سال داشت. الان باید 41، 42 سال داشته باشد. همین‌ها آمدند و علی‌رغم تحریمی که دشمن کرده بود و نمی‌خواست شما موفق باشید، طرح را اجرا کردند و امروز بیش از 40 میلیون لیتر بنزین در آنجا تولید می‌شود.
مذاکره‌کننده هر قدر هم قوی، بدون پشتوانه میدانی ناتوان است
وی در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت پشتوانه میدانی در مذاکرات اشاره کرد و گفت: بحثی که من همیشه در مذاکره روی آن تأکید دارم این است که پشتوانه مذاکره، میدان است. این را بارها را عرض کرده‌ام، چون مذاکره‌کننده هر قدر هم که قوی باشد، اگر دستش خالی باشد که نمی‌تواند درباره چیزی بحث کند. این را من مفصل در روایت مذاکره بیان کرده‌ام. میدان هم عرصه‌های مختلفی دارد.
جلیلی ادامه داد : یکی از عرصه‌های میدان، فعالیت‌های اقتصادی است. شما هر قدر در اینجا دست‌تان پر باشد، آن موقع در همین گفت‌وگوهای وین هم موفق می‌شوید،‌ چون طرف مقابل می‌فهمد که تحریم دیگر اثری ندارد که بخواهد اهرمی در دستش داشته باشد. وقتی می‌فهمد که شما راحت نفت‌تان را می‌فروشید یا تبدیل به فرآورده می‌کنید، حالا او می‌خواهد روی چه چیزی در وین چانه بزند که بیاید بگوید نه، من این تحریمم را برمی‌دارم یا برنمی‌دارم. چون او می‌بیند که اساساً فروش نفت دیگر برای من موضوعیت ندارد و تازه می‌خواهم از منطقه نفت بخرم و آن را تبدیل به فرآورده کنم و فرآورده‌اش را صادر کنم. اینها مرد میدان خودش را می‌خواهد و بحث‌هایی هستند که اهمیت دارند.