سرویس سیاسی -

در ادامه این نوشتار آمده: «گفت‌وگوهای برجامی ایران و شش قدرت جهانی از این سنخ است و بر‌اساس نظریه‌بازی‌ها چشم‌انداز دستیابی به توافق بسیار مبهم است. هر‌یک از این کشورها، خواسته‌ها و مطالباتی دارند و سعی می‌کنند که از این نمد برای خود کلاهی به دست بیاورند. از سوی دیگر، عربستان و اسرائیل و دیگران در پی مداخله‌اند و عملا دامنه این مناقشه فراتر از ایران و آمریکا رفته؛ بلکه عملا تبدیل به یک موضوع فرامنطقه‌ای و شبه‌جهانی شده است. از حیث موضوع نیز آمریکا و اروپا در پی آن‌اند که فراتر از مناقشه هسته‌ای به قدرت موشکی ایران و مناقشه پایان‌ناپذیر حقوق بشر بپردازند.»
سرمقاله شرق افزوده است: «نتیجه سخن ساده است؛ هر کشوری که در پی افزایش بازیگران و تکثر موضوعات باشد، عملا نمی‌خواهد این توافق به سرانجام برسد؛ بلکه در پی کشدار‌کردن موضوع است. در کشدار‌کردن موضوع هم که تقریبا همه کشورهای طرف ما منتفع می‌شوند؛ هر‌یک به گونه‌ای. از سوی دیگر، مطالعات فرهنگ سیاسی آمریکایی به ما نکته مهمی را نشان می‌دهد: به قول یکی از پژوهشگران این حوزه، فرهنگ سیاسی آمریکا چنان است که منظورش از همکاری بین‌المللی این است که کشورها به پروژه‌های آمریکایی بپیوندند و با موضوعات مد‌نظر آنان همکاری کنند.»
در بخش‌های دیگر این سرمقاله می‌خوانیم: «اما این سخنان به معنای آن نیست که باید میز مذاکره را ترک کرد یا اینکه به مذاکره‌کنندگان ایرانی ناسزا گفت. واقعیت این است که در وضعیت متناقض‌نمایی قرار گرفته‌ایم که به‌سختی می‌توانیم از فرصت احتمالی بهره لازم را ببریم. یک گزینه رادیکال این است که یکباره با آمریکا کنار بیاییم و به کلی عطای انرژی هسته‌ای را به لقایش ببخشیم. این گزینه نه‌تنها از سوی ایران امکان‌پذیر نیست؛ بلکه به نظرم از سوی آمریکا و اروپا هم به معنای پایان مناقشه نیست؛ چرا‌که بلافاصله موضوع موشک‌ها و سپس حضور منطقه‌ای و حقوق بشر را ‌پیش می‌کشند. عملا راه را خود بسته‌اند؛ نه اینکه ایران بسته باشد... ولی باید مراقبت شود که مذاکره فرسایشی نباشد.. حیرت‌آور است که این مذاکرات به عاملی برای عدم انسجام و فرسایش داخلی تبدیل شده است و حیرت‌آورتر آن است که در درون نظام هم اقدامی جدی در راستای کاهش تفرقه نمی‌شود.»
پاسخ نکته آخری که در این سرمقاله آمده این است: متاسفانه دولت در این قریب 8 سال همه چیز را معطل مذاکراتی کرد که به قول همین سرمقاله بعید است از این نمد، کلاهی برای ما حاصل شود. ترک یا عدم ترک میز مذاکره چندان محل بحث نبود اگر دولت بدون آنکه به مذاکرات امید واهی ببندد، در داخل مسیر خنثی ‌سازی تحریم‌ها را می‌پیمود.
تداوم آرزواندیشی و خوش‌خیالی مدعیان اصلاحات به برجام
روزنامه‌های زنجیره‌ای روز گذشته در اقدامی هماهنگ و با پوشش خبری اظهارات عراقچی در وین، تیترهایی چون «در آستانه توافق جدید»، «امکان نگارش متن توافق» و... را بر صفحه اول خود منتشر کردند. مدعیان اصلاحات در مطالب و گزارش‌های خود سعی کردند آن را یک پیروزی جلوه داده و القا کنند که قرار است همه تحریم‌ها علیه ایران برداشته و اقتصاد ایران گل و بلبل می‌شود!
این در حالی است که اعلام اخیر جو بایدن در نشست خبری مشترک با نخست‌وزیر ژاپن (جمعه 27 فروردین) مبنی بر اینکه «امتیازات عمده نمی‌دهیم» و همچنین گزارش رسانه‌های آمریکایی مانند نیویورک تایمز مبنی بر اینکه «از زمان شروع گفت‌وگوهای وین، آمریکایی‌ها لیستی از تحریم‌هایی که باید بردارند را فراهم نکرده‌اند.» حاکی از آن است که طرف آمریکایی با هماهنگی اروپایی‌ها دنبال «توافق طولانی‌تر و محکم‌تر از برجام» هستند. علاوه‌بر آنکه اظهارات سخنگویان وزارت خارجه آمریکا و کاخ سفید ثابت می‌کند که تحریم تنها ابزار نظام سلطه علیه ایران است و به همین راحتی از آن دست نخواهند کشید. مدعیان اصلاحات - اعتدال 8 سال با همین آرزواندیشی و خوش خیالی به غرب، فرصت‌های رشد درون‌زای اقتصادی و خنثی ‌سازی تحریم را بر باد دادند و تحریم‌های چند برابری را برای کشور به ارمغان آوردند.
بانیان وضع موجود، قصور و تقصیر خود را به گردن تحریم‌ها می‌اندازند
روزنامه آرمان دیروز در مطلبی نوشت: «دوماه دیگر انتخابات ۱۴۰۰ در شرایطی برگزار می‌شود که هنوز تنور انتخابات گرم نشده است. مردم در سال‌های گذشته برای مملکت و کشورشان پای صندوق‌های رای آمدند اما زمانی که از سوی فرد منتخب شده، نتیجه‌ای ندیدند؛ رغبت و انگیزه‌ای برای حضور مجدد در انتخابات نخواهند داشت. در حال حاضر نیز با توجه به مشکلات اقتصادی و معیشتی که در زندگی‌های مردم مشاهده می‌شود و عدم‌رفع و حل آنان، مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ ضعیف به نظر می‌رسد. متاسفانه تحریم‌ها و فشارهای حداکثری، عدم‌گشایش اقتصادی و... به شور انتخاباتی مردم ضربه‌های زیادی وارد کرده و با توجه به زمان باقی مانده به انتخابات‌ نمی‌توان به مردم اثبات کرد که مشکلات حل می‌شوند.»
کارشناسان تاکید کرده‌اند که 70 الی 80 درصد مشکلات ناشی از سوءمدیریت در دولت است و 20 الی 30 درصد مشکلات ناشی از تحریم‌هاست. با این‌حال مدعیان اصلاحات به عنوان بانیان اصلی وضع موجود، قصور و تقصیر خود را به گردن تحریم‌ها می‌اندازند.
بنابر مستندات متعدد، مسائلی از قبیل مسکن، خودرو، بورس، مرغ، تخم مرغ، روغن خوراکی و... هیچکدام به تحریم‌ها ارتباط نداشته و ریشه مشکلات در بازارهای مذکور، سوءمدیریت در دولت است. آن هم دولتی که اکثریت مطلق آن در اختیار مدعیان اصلاحات است.
ارگان دولت: باید تصمیمات جدی، به موقع و محکمتری برای منع تردد گرفته می‌شد
سید حسین سراج زاده، رئیس‌انجمن جامعه‌شناسی ایران در گفت‌وگو با روزنامه ایران اظهار داشت: «متناسب با هشدارهایی که متخصصان می‌دادند، تصمیمات بموقع گرفته نشد. برای متخصصان امر روشن بود که شیوع بیماری در ایام تعطیلات عید می‌تواند نگران‌کننده باشد و باید تصمیمات جدی، بموقع و محکم تری برای منع تردد گرفته می‌شد...  نباید ناهماهنگی‌ها به نقطه‌ای برسد که یک وزیر مسئول بیاید و اعلام استیصال کند، در این شرایط همه ارکان حاکمیت، ستاد مدیریت بحران و دستگاه‌های مجری باید با یکدیگر کاملا هماهنگ باشند و با این مشکل و بحران بزرگ اجتماعی برخورد سیاسی نکنند... برای مدیریت بحران، نهادهای حاکمیتی و ستاد مدیریت کرونا نقش مهم‌تر و برجسته تری دارند و حرف‌ها و تصمیمات غیرکارشناسانه می‌تواند زمینه‌های فرهنگی بی‌اعتمادی و قانون‌گریزی را که در جامعه ما وجود دارد، در میان مردم تشدید کند و سبب شوند مردم بی‌تفاوت‌تر شوند؛ و یا برعکس با تصمیمات کارشناسانه، درست و هماهنگ، می‌توانند کاری کنند که این زمینه‌ها تعدیل شده و مردم با مسئولیت‌پذیری بیشتری رفتار کنند.»
همکاری ایران و چین معطل FATF نیست
روزنامه اعتماد دیروز طی گفت‌وگویی مدعی شد: «تا تحریم‌ها برداشته نشود تا برجام احیا نشود و تا پرونده‌هایی مانند خروج از فهرست‌های FATF به نتیجه نرسد، سخن گفتن از توافق با چین بیش از هر چیز یک شوخی است.»
در بخش دیگری از این گفت‌وگو آمده است: «جامعه و نظام اجتماعی نسبت به کارآمدی دولت در مواجهه با چالش‌ها و مشکلاتی که در سه سال گذشته به ویژه پس از خروج آمریکا از برجام به جامعه وارد شد، تردید دارد و احساس می‌کند که برخورد دولت با مشکلات ناشی از خروج آمریکا از برجام ناکارا و منفعلانه بود.»
گفتنی است، مهدی صفری، سفیر پیشین ایران در چین درباره ادعای مدعیان اصلاحات مبنی بر عدم قابلیت اجرایی سند جامع همکاری ایران و چین در صورت عدم الحاق به FATF، گفته بود: «به نظر من اگر چنین شرطی وجود داشت، چینی‌ها سند جامع همکاری را امضاء نمی‌کردند.»
سعید داغینه، کارشناس دیپلماسی اقتصادی در گفت‌و‌گو با مهر، درباره اظهارات وزیر امور خارجه مبنی بر اینکه «سند همکاری با چین بدون حل شدن برجام و FATF به جایی نمی‌رسد»، گفت: این ادعا در تابستان سال ۹۹ هم بیان شده بود و ادعای جدیدی نیست؛ اما اینکه واقعاً FATF می‌تواند مانعی در مسیر همکاری با چین باشد، باید به گزارشات خود وزارت امور خارجه رجوع کنیم.
وی افزود: وزارت امور خارجه در رابطه با اجرای برجام هر سه ماه یک‌بار گزارشی را ارائه می‌داد که در دومین گزارش (مربوط به بهار ۱۳۹۵) در صفحه ۲۲ آمده است که «بر مبنای بیانیه‌های صادره از گروه FATF بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات مالی بین‌المللی از روابط با بانک‌ها و مؤسسات مالی ایرانی خودداری می‌کردند، اعمال این محدودیت‌ها حتی پیش از اجرای تحریم‌های گسترده علیه بانک‌های ایرانی آغاز شده بود ولی تا پیش از اجرای برجام به دلیل وجود تحریم‌های فراگیر هسته‌ای که هرگونه همکاری بانکی با ایران را ممنوع می‌کرد عملاً تحریم‌های ناشی از این گروه در سایه قرار گرفته بود»؛ به استناد گزارش وزارت امور خارجه از پیشرفت برجام مربوط به بهار ۱۳۹۵؛ ص ۲۲، محدودیت‌های ناشی از FATF به‌دلیل تحریم‌های فراگیر بانکی علیه ایران، در سایه قرار داشته است و محدودیت‌های FATF هیچ اثر واقعی روی اقتصاد ما ندارد. کارشناس دیپلماسی اقتصادی اظهار داشت: جالب است که در همین گزارش در بخش چالش‌ها و موانع اجرای برجام آمده است که «غلبه و ‌اشراف گسترده سیستم مالی آمریکا بر سیستم مالی بین‌المللی، بازگشت بانک‌های ایرانی به سیستم مالی بین‌المللی را سخت کرده است اما سختی کار به معنای غیرممکن بودن آن نیست. داغینه افزود: در حال حاضر مسیرهای متعددی برای تبادل مالی بانکی بین‌المللی وجود دارد که ارتباطی با سیستم مالی آمریکا پیدا نمی‌کند؛ در واقع در این گزارش به نوعی گفته شده است که بزرگ‌ترین مشکل ما در روابط بانکی یا تجاری خارجی، ‌اشراف سیستم مالی آمریکاست و ما به دنبال پیدا کردن مسیرهای متعددی هستیم که ارتباطی به سیستم مالی آمریکا نداشته باشد. سند همکاری با چین دقیقاً در پی همین است که فضای تجاری کشور را به سمتی ببریم که سیستم مالی آمریکا روی آن ‌اشرافی ندارد. وی گفت: بنابراین اینکه گفته می‌شود بدون حل شدن مسئله FATF و تحریم‌ها، اجرای سند همکاری ایران و چین ممکن نیست، وارونه‌نمایی واقعیت است. مجموعه نظام، با این انگیزه سند همکاری با چین را جلو می‌برند که بتوانند آثار تحریم‌ها را خنثی کنند. کارشناس اقتصادی افزود: اگر به سمت همکاری با FATF برویم باعث تضعیف اجرای سند می‌شود؛ آقای جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری اعلام کرد که حتی کشورهای دوست هم به‌صورت رسمی ‌مشتری نفت ما نیستند. آقای زنگنه وزیر نفت نیز گفته بود که هرچه نفت از کانال‌های غیررسمی ‌صادر کردیم، پولش را گرفتیم و فقط پول فروش نفت از کانال‌های رسمی ‌را دریافت نکردیم.
داغینه ادامه داد: بنابراین چین می‌خواهد روابط تجاری‌اش با ما مخفی باشد و از طریق کانال‌های غیررسمی ‌باشد؛ اما وقتی تعهدات FATF را اجرا کنیم به روابط تجاری ما با سایر کشورها ضربه می‌زند.
یادآور می‌شود، آنچه سبب خودتحریمی شده، اجرای FATF از سوی دولت است. خرداد 96 اسناد خیانت‌آمیزی افشا شد که نشان می‌داد برخی بانک‌ها در راستای عمل به توصیه‌های FATF، همکاری با برخی ارگان‌های داخلی را که از سوی دشمنان ملت تحریم‌شده‌اند، قطع کرده‌اند. صرافی‌هایی که با ایران کار می‌کردند را همکاری با FATF لو داد. کار گروه ویژه اقدام مالی (FATF) اسفند 97 با انتشار گزارشی صراحتاً اعلام کرد که اجرای مؤثر تحریم‌های مالی هدفمند و شناسایی مسیرهای ایران برای دور زدن تحریم را ذیل رسالت مقابله با ‌اشاعه تسلیحات کشتار جمعی خود تعریف کرده و با جدیت تمام در پی اجرای آن است.