مرکز پژوهش‌های پیشرفته «المستقبل» امارات نوشت: سند همکاری ایران و چین می‌تواند یکی از سازوکارهای تقویت روابط ایران و چین و انتقال آن به بالاترین سطح باشد و در نتیجه این توافق، آثار ناگوار تحریم‌های آمریکا کاهش یابد و ایران نفوذ خود در منطقه را گسترش دهد و چین هم با توجه به نقش ایران در عراق و سوریه می‌تواند به دریای مدیترانه دسترسی داشته باشد.
توافق همکاری اقتصادی که در ماه مارس ۲۰۲۱ میان ایران و چین امضاء شده است بیانگر طرح توسعه‌ای است که به موجب آن چین ۴۰۰ میلیارد دلار در بخش‌های اقتصادی ایران سرمایه‌گذاری خواهد کرد. این موضوع به ایران فرصت می‌دهد تا فشارهایی را علیه دولت جدید آمریکا درباره بازگشت به برجام تحمیل کند و اقتصاد خود را ارتقا دهد.
بندهایی که از این توافق منتشر شده نشان می‌دهد زمینه‌های همکاری میان دو کشور شامل بخش انرژی به‌ویژه آنچه مربوط به نفت خام (استخراج، انتقال و پالایش) و همچنین انرژی هسته‌ای و پتروشیمی ‌می‌شود. اما در زمینه زیرساخت‌ها، چین در بخش حمل‌ونقل، راه‌آهن، فرودگاه و بنادر ایران سرمایه‌گذاری خواهد کرد. همچنین در همکاری‌ها بر روی توسعه بخش‌های بانکی و استفاده از ارزهای ملی تمرکز خواهد شد. دو کشور تأکید کرده‌اند که این توافق سکوی اصلی برای همکای در زمینه‌های دیگر از جمله فناوری، گردشگری، علوم، تبادل تجربه‌های آموزشی درباره نیروی کار، همکاری بین بخش‌های عمومی و خصوصی است که بهبودی سطح معیشت را به‌دنبال خواهد داشت. این توافق می‌تواند در تقویت منافع مالی و راهبردی ایران در آسیا نقش داشته باشد و ایران از طریق آن بتواند به هدف خود در پیوستن به سازمان شانگهای برسد.
شاید ایران با این توافق خواسته است فشارها را بر دولت جدید آمریکا افزایش دهد. در شرایطی که ایالات متحده آمریکا برای افزایش دامنه مذاکره به‌طوری که شامل برخی پرونده‌های جدید مثل برنامه موشک‌های بالستیک و نفوذ ایران در منطقه بشود پافشاری می‌کند، ایران این مسائل را به‌عنوان خط قرمزی به شمار می‌آورد که هرگز از آن چشم‌پوشی نخواهد کرد. توافق می‌تواند واشنگتن را مجبور سازد تا از رویکرد «نخستین گام از سوی ایران» عقب‌نشینی کند.
احتمال دارد این توافق به‌عنوان مانع در برابر همبستگی آمریکا، اروپا و رژیم اسرائیل در برابر ایران باشد. به‌ویژه در شرایطی که برخی کشورهای اروپایی مثل فرانسه روی حضور کشورهای عربی در مذاکرات هسته‌ای آینده ایران پافشاری می‌کنند. این توافق همچنین به‌خاطر کاهش آثار ناگوار تحریم‌ها، منابع لازم برای افزایش نفوذ ایران در منطقه را فراهم کند.
شاید این توافق در بهبود اوضاع معیشتی در داخل ایران نقش داشته باشد و به حل مشکلات اقتصادی کمک کند. در نتیجه این موضوع تحریم‌های آمریکا به مرور زمان کم‌تأثیرتر خواهد بود و همکاری اقتصادی با کشورهایی مثل روسیه و چین که مخالف هژمونی آمریکا نظام جهانی هستند فعال‌تر خواهد شد.
این توافق تنها به همکاری اقتصادی محدود نخواهد شد. افزون بر اینکه چین دشمن نیست و تهدید نظامی برای ایران به شمار نمی‌رود. برخی ارزیابی‌ها نشان می‌دهد توافق می‌تواند ابعاد همکاری مشترک تهران و پکن را درباره راهبرد ویژه هرکدام از آنها در منطقه به‌ویژه از طریق روابط استوار ایران با هر یک از عراق و سوریه تقویت سازد. در شرایطی که ایران تمایل دارد نیروهای آمریکا از منطقه عقب‌نشینی کند، هدف چین هم این است که به دریای مدیترانه دسترسی داشته باشد و این موضوع از طریق حضور ایران قابل تحقق است.