حقالیقین کمال غایی سالک(سلوک عارفانه)
(بدان ای سالک عزیز!) برای یقین سه مرحله ذکر شده است: علمالیقین، عینالیقین و حقالیقین. مرحله ادنای آن علمالیقین و اعلای آن حقالیقین است. در علمالیقین معلوم، محقق و مبین شود، و در عینالیقین معلوم مشاهده و رویت شود و در حقالیقین رسم دویی از بین میرود و عالم و معلوم یکی میشوند.
در سیر به سوی کمال، یقین برای سالک همچون مرکبی است که با آن طی طریق میکند، یقین سالک را از نقص به کمال و از حیوانیت به عالم انسانیت سوق میدهد. تحصیل یقین برای عامه مشکلترین امر و برای خاصه در راه سلوک اولین قدم است، یعنی آخرین قدم عامه و اولین قدم خاصه است.
علمالیقین مرحله اول از یقین است که از قرآن، اخبار و روایات با استدلال کسب میشود درجه دوم عینالیقین بینیازی از استدلال و رسیدن به مقام استدراک و شهود است. درجه سوم حقالیقین استکشاف نور حقیقت و ظهور انوار کبریایی الهی و واقع شدن در مقام جمع است به سبب فنای سالک در حقالیقین و رهایی او از قید یقین. تجلیات آثاری، افعالی و ذاتی حق متعال سالک را به مرحله کمال از یقین که حقالیقین باشد میرساند.(1)
__________________
1- مقامات معنوی، محسن بینا، ج2، ص123