در گفت‌وگو با ديپلمات باسابقه ايرانی بررسی شد:
رسانه‌های برون‌مرزی ایران و رابطه برد- برد با شبه‌قاره هند
جمعيت يك و نيم ميليارد نفري مردم شبه‌قاره هند و اقتصادهاي روبه رشد و انبوه زمينه‌هاي گوناگون براي همكاري‌هاي فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي دليل بسيار خوبي براي فعاليت شبكه‌هاي برون‌مرزي ما در منطقه جنوب آسياست. برای آگاهی بیشتر از وضعیت كشورهاي هند و پاكستان و آنچه در عرصه رسانه در تامین سیاست خارجی و منافع کشورمان به آن نياز داريم، با حسین‌علی سلیمیان دیپلمات باسابقه ایران در شبه‌قاره به گفت‌وگو نشستیم که از نظر می‌گذرد؛
به‌نظر شما مردم شبه‌قاره، مخاطب رادیو و تلویزیون‌های برون‌مرزی ایران به‌ویژه پرس‌تی‌وی هستند؟
بله مسلمانان دو کشور هند و پاکستان شبکه‌های برون‌مرزی صداوسیما به‌خصوص شبکه پرس‌تی‌وی را دنبال می‌کنند. به همین خاطر این رسانه‌ها در شبه قاره تأثیرگذار هستند. من آنها را مثبت ارزیابی می‌کنم؛ اما بر این باورم که باید هر روز بر کیفیت برنامه‌ها افزود و همان گونه که در مسائل سیاسی و مذهبی خوب عمل کرده‌اند باید سایر بخش‌ها مانند ورزش را نیز در برنامه‌هایشان تقویت کنند.برای مثال کریکت در شبه‌قاره هند بسیار مورد توجه مردم این کشورهاست. حتی اگر شبکه‌های جمهوری اسلامی نمی‌خواهند فیلم این بازی‌ها را هم پخش کنند، دست‌کم می‌توانند خبرهای آن را اعلام کنند. این کار می‌تواند در جذب مخاطب بیشتر در شبه‌قاره بسیار موثر باشد.
با توجه به تجربیاتی که از شبه قاره دارید، مردم شبه‌قاره چه نیازهای رسانه‌ای دارند که شبکه‌های محلی کمتر به آن توجه کرده‌اند یا می‌تواند مخاطبان ما را افزایش دهند؟
قبل از استعمار انگليس همه مردم منطقه با هم دوست بودند و جدایی مطرح نبود. این جدایی را انگلیسی‌ها به جنوب آسیا آوردند. جمعیت مسلمانان هندوستان 200 میلیون نفر است اما خود آنان آمارهای دولتی را قبول ندارند و معتقد هستند که جمعیت آنها دو برابر آمار دولتی است. از آنجا كه اکثریت جمعیت هندوستان غیرمسلمان هستند، مسئله وحدت برای مسلمانان بسیار اهمیت دارد.
رسانه‌های برون‌مرزی جمهوری اسلامی بیش از هر چیز باید بر مسئله وحدت میان مسلمانان تأکید کنند. پیشنهادی که خیلی بر آن تأکید دارم، دعوت از علمای سنی در برنامه‌هاست. این نکته مهمی است که همه مسلمانان هند به اهل‌بیت(علیهم‌السلام) علاقه دارند و حتی برخی از علمای اهل سنت به مراتب قوی‌تر از علمای شیعه از اهل‌بیت(علیهم‌السلام) دفاع می‌کنند. جالب‌تر آنكه اهل سنت در هند و پاكستان براي زيارت آستان مقدس امام رضا(ع) بسيار مشتاق هستند.
البته وهابیان عربستان به شدت فعال هستند و به‌صورت چراغ خاموش اقدام مي كنند که تاثير آن در پاکستان بسیار بیشتر از هند نمايان است. قدیمی‌ترین اقدام آنها در گذشته این بود که کتاب‌های وهابیت را بدون ذکر نامی از عربستان چاپ می‌کردند و به‌صورت رایگان به مردم عادی هدیه می‌دادند. بنابراین مواردی مانند هفته وحدت بسیار باید مورد توجه قرار گیرد.
تا جایی‌که می‌دانیم جمعیت میلیاردی در شبه‌قاره، رسانه‌هاي بسياري در اختیار دارند، آیا ممکن است از تعدد و تكثر تلويزيون‌هاي خبري برای ما بفرمایید؟
مي‌دانم كه تلویزیون‌هاي شبه‌قاره آنچنان فراوان هستند كه شمارش آنها كار دشواري خواهد بود و رقابت شديدي هم ميان آنها در جريان بوده و هست. هیچ کشوری از نظر تعدد رسانه با هند قابل مقایسه نیست. همچنين مردم اين منطقه علاقه بسياري به برنامه‌هاي تلويزيوني دارند. اين رقابت به مسئولان خارجي هند و پاكستان هم سرايت كرده است مثلا اگر شما سفير یا مقامات سفارت پاکستان در تهران را در برنامه‌ای دعوت کنید، بلافاصله همتایان هندی آنها در تهران درخواست می‌دهند که هر جور شده در برنامه بعدی شرکت کنند. یعنی رقابت میان این دو کشور تا این حد جدی است که هیچ‌یک نمی‌خواهند حتی در حد مهمان یک برنامه هم از دیگری عقب بماند. به‌صورت کلی فعالیت رسانه‌ای در کشورهای جنوب آسیا بسیار آسان‌تر از سایر
کشورهاست.
یکی از مواردی که شبکه‌های برون‌مرزی ما باید به آنها توجه کنند مهاجران ایرانی در شهرهای بمبئی هند و کراچی پاكستان است. همچنین بازرگانان این دو کشور هم در ایران حضور دارند و می‌توانیم با همه آنها ارتباط داشته باشیم.
با این شرایط آیا شبکه‌های برون‌مرزی ایران مانند پرس‌تی‌وی می‌توانند به روابط دوجانبه به‌ویژه در ابعاد اقتصادی کمک کنند؟
بله حتما. امکان کار رسانه‌ای موفق در شبه قاره بسیار فراوان است. پرس‌تی‌وی می‌تواند توانمندی‌های ایران را به یک و نیم میلیارد نفر در شبه‌قاره معرفی کنند و این خدمت بزرگی است. براي مثال هزینه اقدامات پزشکی در ایران به مراتب از هند و پاکستان ارزان‌تر است. از این مزیت اقتصادی می‌توان در گردشگری پزشکی به خوبی استفاده کرد. مراکز درمانی خصوصی می‌توانند از طریق پرس‌تی‌وی تبلیغات خوبی انجام دهند و اتباع هند و پاکستان برای اقدامات درمانی که در ایران بسیار ارزان‌تر از کشورهای شبه‌قاره است، به ایران بیایند.
به بیان دیگر هزینه آمد و رفت، اقامت و درمان در ایران ارزان‌تر است و درنتيجه براي ساکنان شبه‌قاره داراي مزيت است و در مقابل کشورمان نیز از مزیت خوب ارزآوری بهره‌مند می‌شود كه این نوع كسب ارز هیچ ارتباطی با تحریم آمریکا ندارد. پس یک رابطه برد- برد است كه پرس‌تی‌وی مي‌تواند پيشگام پیشبرد آن باشد.
موارد بسیار بیشتری در صنعت و همکاری‌های اقتصادی می‌توان میان ایران و کشورهای شبه‌قاره یافت که پرس‌تی‌وی می‌تواند مشوق آن باشد.
برای اجرایی شدن آنچه بیان کردید، چه پیشنهادی دارید؟
باید ملی فکر کنیم؛ وزارتخانه‌های مختلف با صداوسیما هماهنگ باشند و یک شورای همکاری باید شکل گیرد. ساده‌ترین بخش این است که در برنامه‌های رسانه‌ای، فیلم و سریال‌های ایرانی توانایی‌های مختلف به‌ویژه بخش درمانی و ساير قابليت‌هاي داراي مزيت نسبي اقتصادي به‌صورت لطیفی معرفی شود. این حداقل کار است.
همچنین وزارت خارجه، رایزنی‌های فرهنگی و اقتصادی ایران باید با شبکه‌های برون‌مرزی صداوسیما به‌ویژه شبکه پرس‌تی‌وی همکاری بیشتری داشته باشند. علاوه بر اینکه رسانه‌هاي برون‌مرزی می‌توانند تبليغات عليه ايران را خنثي كنند. در مجموع تاكيد دارم كه نقش شبکه‌ای مثل پرس‌تی‌وی بايد بيشتر مورد توجه
قرار گيرد.
محمد پارسانجفی