زمزمه‌های تشدید جنگ قدرت در عربستان(نگاه)
محمدرضا کلهر
حکومت آل‌سعود در عربستان از سال 1933 همواره با درگیری‌های داخلی همراه بوده است. البته این درگیری در چند سال اخیر بسیار تشدید شده است. علت تشدید جنگ قدرت در عربستان به قبضه قدرت توسط محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی برمی‌گردد. از زمانی که سلمان بن عبدالعزیز به‌عنوان پادشاه انتخاب شد یک اسم در رسانه‌های این کشور به تدریج پررنگ شد؛ «محمد بن‌سلمان». بن‌سلمان که شاهزاده‌ای گمنام و بی‌تجربه بود از فرصت به دست آمده نهایت استفاده را کرد و خود را وارد هرم قدرت در عربستان کرد. وی به سرعت با برنامه‌ریزی‌هایی که داشت توانست در پلکان قدرت بالا برود. در این تکاپو، مقرن بن‌عبدالعزیز از ولیعهدی کنار رفت و محمد بن‌نایف به‌عنوان ولیعهد انتخاب شد. این اولین گام برای قدرت‌گیری محمد بن‌سلمان بود. چرا که وی بلافاصله به‌عنوان جانشین ولیعهد انتخاب شد.
محمد بن‌سلمان در ادامه به دستگیری و برکناری بسیاری از مهره‌های زمان ملک عبدالله(پادشاه سابق) پرداخت و متعب بن‌عبدالله که زمانی شانس نخست رسیدن به پست ولیعهدی بود را بسیار محدود کرد. در ادامه بن‌سلمان قدم نهایی برای رسیدن به ولیعهدی را برداشت و محمد بن نایف را وادار به استعفا کرد و خود ولیعهد عربستان شد. دستگیری شاهزاده‌ها، فعالان و تجار منتقد نیز روند قبضه قدرت توسط بن‌سلمان را کامل کرد. در نهایت نیز خبر رسید که احمد بن عبدالعزیز به‌عنوان برادر پادشاه به همراه بن نایف دستگیر شده‌اند.
این خبر از آنجا مهم بود که احمد بن‌عبدالعزیز چهره‌ای محبوب در بین شاهزاده‌های عربستان بود و طبق وصیت ملک عبدالعزیز موسس پادشاهی سعودی قدرت باید از برادر به برادر برسد و طبق این وصیت ولیعهدی حق احمد بن‌عبدالعزیز است.
در واقع بن‌سلمان با دستگیری دو رقیب اصلی خود یعنی
بن نایف و احمد بن‌عبدالعزیز دشمنی برخی قبایل سعودی علیه خود را تشدید کرده است.
این مسئله می‌تواند زمینه را برای کودتا علیه وی فراهم کند. محمد المسعری دبیرکل حزب معارض التجدید الاسلامی درباره وضعیت این روزهای عربستان در سایه حکومت آل‌سعود از واژه «فلاکت‌بار» استفاده کرده است. به گفته المسعری، بر اساس اطلاعاتی که از کانال‌های موثق و آگاه دریافت کرده است، قدرت احمد بن عبدالعزیز افزایش یافته و وی موافقت و بیانیه‌های هزاران نفر از شخصیت‌ها و قبایل و ارتش سعودی را به دست آورده است. المسعری می‌گوید محمد بن‌سلمان افرادی از اداره اطلاعات را برای دستگیری فردی فرستاده که در زمینه مواد منفجره زبده و کارشناس است، ظاهر امر چنین می‌گوید که به بن‌سلمان گفته شده است که این کارشناس مواد منفجره با احمد بن‌عبدالعزیز ارتباط دارد. المسعری افزود تنش شدیدی در داخل خاندان آل‌سعود به‌وجود آمده است، بدیهی است که موقعیت احمد بن عبدالعزیز همچنان در حال تقویت است. این معارض سعودی در پایان تأکید کرد:«شکی نیست که آل‌سعود در حال حرکت به سمت مرحله درگیری خونین با یکدیگر هستند.»
در واقع سیاست‌های بن‌سلمان باعث شده تا زمینه‌های تشدید جنگ قدرت در خاندان سعودی بیش از هر زمان دیگری مهیا شود. شکست دونالد ترامپ به‌عنوان حامی اصلی بن‌سلمان نیز باعث تضعیف جایگاه او شده و سیاست منطقه‌ای دولت جو بایدن می‌تواند به‌عنوان یک محرک در تضعیف بیشتر بن‌سلمان عمل کند. این مسئله نیز به‌صورت مستقیم زمینه را برای قدرت‌نمایی مخالفان بن‌سلمان فراهم می‌کند.