فیگارو: آمریکا دیگر الگو نیست آینه عبرت برای اروپاست(خبر ویژه)
یک روزنامه فرانسوی با اشاره به شرایط وخیم آمریکا نوشت ایالات متحده با پنج بحران بزرگ درگیر است و این تصویر که بسیار به رویدادهای منتهی به جمهوری سوم فرانسه شباهت دارد، برای تمام کشورهای غربی به منزله هشدار میباشد.
روزنامه فیگارو در تحلیلی به قلم نیکلا باورز (تحلیلگر ارشد و شاگرد قدیمی ریمون آرون)، حمله طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره را به رویدادهای جمهوری سوم فرانسه در خود به سال 1934 شبیه کرد و نوشت: حمله به کنگرۀ آمریکا شکنندگی دولت قانون و بحران حاد هژمونی آمریکا را نشان میدهد. این حمله حقیقت پوپولیسم را نشان داد که به جای تحویل قدرت به مردم، بستر خودکامگی را هموار میسازد.
آمریکا با پنج بحران بزرگ روبرو است. بحران اول، پیشروی افسارگسیخته ویروس کووید١٩ است که قریب ٢٤ میلیون آمریکایی را مبتلا کرده و ٤٠٠ هزار نفر از آنان را کشته است. در نتیجۀ این بحران، امید به زندگی در آمریکا با ٣٣٢ میلیون نفر جمعیت، اکنون پایینتر از سطح آن در چین با یک میلیارد و ٤٠٠ میلیون نفر جمعیت است.
بحران بزرگ دوم اقتصادی است. رکود اقتصاد آمریکا به 3/6 درصد رسیده، در حالی که نوزده میلیون نفر از جمعیت بیکار هستند. در این مدت تراز تجاری آمریکا با چین بیش از گذشته منفی شده، کسری بودجه به حدود ١٥ درصد رسیده و بدهیهای عمومی اکنون معادل ١٢٧ درصد تولید ناخالص ملی است.
سومین بحران بزرگ آمریکا، اجتماعی است که در فروپاشی طبقۀ متوسط و تشدید فقر در این کشور تبلور مییابد. بحران مهم و چهارم، سیاسی است که در بحران نظام تصمیمگیری، بیاعتباری قانون اساسی و فروپاشی وحدت ملی تجسم مییابد. و بالاخره، بحران پنجم، جنبۀ بینالمللی دارد. در این عرصه شاهد عقبنشینیهای پیوستۀ آمریکا، فروپاشی رهبری و تصویر بینالمللی آن هستیم که عملاً راه را برای توسعۀ نفوذ دیگران هموار ساخته است.
به همین خاطر، جو بایدن، برخلاف دورۀ اوباما، نه با مسئلۀ ازسرگیری رونق اقتصادی، بلکه با مسئلۀ بازسازی آمریکا روبرو است. هدف او نه بازگشت به گذشته- یعنی کلیه انحرافهایی که پیروزی ترامپ را باعث شدند- بلکه ابداع آینده است.
از این منظر صد روز اول دورۀ ریاستجمهوری بایدن، برای مقابله با ویروس کرونا و تحریک فعالیت و رونق اقتصادی در آمریکا نقش مهمی خواهند داشت.
کلید این تغییرات، اصلاح نظام سیاسی آمریکا است که در آن فساد و خشونت و پوپولیسم، ضربات سختی به اعتماد عمومی نسبت به نهادهای سیاسی وارد آورده است. مشکل اما، در این است که پیامدهای کووید ١٩، رکود اقتصادی و تسریع انقلاب اطلاعاتی دو قطبی شدن اقتصادی، اجتماعی و نابرابری میان ایالتهای آمریکا را که منشأ پوپولیسم بودهاند، تشدید خواهند کرد. افزون بر این، جو بایدن علاوه بر ٧٤ میلیون رأی دهندۀ دونالد ترامپ، باید جناح چپ حزب دموکرات را نیز مهار کند.
دموکراسی آمریکا دیگر نقش راهنما و سرمشق را ایفا نمیکند. دموکراسی آمریکا از این پس هشداری برای تمام کشورهای غربی است. هیچ دموکراسی نمیتواند خود را مصون از خطر پوپولیسم بداند و این را خشونتها و افراطیگریهای جاری در اروپا به وضوح نشان میدهد. همۀ کشورهای غربی از این پس باید در پی ابداع قرارداد سیاسی و اجتماعی تازهای باشند.