گنجی ارزشمند به نام «ارتباط کلامی محبت‌آمیزهمسران»
یکی از اصول ارتباطی در روانشناسی اسلامی توجه ویژه به ارتباط کلامی محبت‌آمیز بین زوجین است اما متأسفانه بسیاری از زوجین از اهمیت گفت‌و‌گوی محبت‌آمیز در زندگی مشترک آگاهی لازم را ندارند و همین امر باعث گردیده طعم و رنگ و بوی برخی از زندگی‌ها به تلخی و سردی در عواطف متمایل شده باشد. جالب است بدانید که بسیاری از اختلافات همسران نیز از ضعف در همین مقوله آغاز می‌شود و در عین حال درمان بسیاری از تعارضات زوجین با به کارگیری این مهارت ارزشمند قابل درمان است؛ به عبارت دیگر برخی سرطان‌های خانوادگی و اختلافات شدید زوجین با فراگیری و پیاده‌سازی مهارت ارتباط کلامی محبت‌آمیز قابل درمان است. اصول برقراری ارتباط کلامی محبت‌آمیز بین زوجین بدین شرح می‌باشد:
1. ارتباط کلامی باید روزانه و مستمر باشد
برخی زوجین تصور می‌کنند همین که مثلاً هفته‌ای یک‌بار یا ماهانه یک‌بار با همسر محترم صحبت محبت‌آمیز داشته باشند کافی‌است؛ اما پرواضح است که اگر دنبال برقراری یک رابطه عمیق عاطفی و پایدار با همسر محترم هستیم باید توجه داشته باشیم گفت‌و‌گوی کلامی محبت‌آمیز ما به‌صورت روزانه باشد نه اینکه هرگاه حالمان خوب باشد با همسرمان با محبت صحبت کنیم و هر وقت ناراحت بودیم و مشغله داشتیم نه تنها صحبت محبت‌آمیز نکنیم بلکه حتی اصلا هیچ توجهی هم به او نداشته باشیم!
2. ارتباط کلامی باید سرشار از امید و انرژی مثبت باشد و ختم به تنش نشود
برخی زوجین در زندگی مشترک ارتباط کلامی لازم را نداشته و کوچک‌ترین فرصت گفت‌و‌گویی هم که دارند تصور می‌کنند باید به انتقادات از یکدیگر بپردازند و یا به آن دسته از موضوعاتی می‌پردازند که سرشار از انرژی منفی و موجب افت روحیه‌شان است، لذا تا اراده می‌کنند که با یکدیگر این‌گونه صحبت کنند چنین گفت‌و‌گویی به تنش منجر می‌شود. در حالیکه اگر زوجین در ارتباط کلامی‌شان به موضوعات امیدوارکننده و حاوی پیام‌های مثبت توجه داشته باشند و درباره آنها به گفت‌و‌گو بپردازند طبعاً آمادگی‌شان برای شنیدن انتقاد از یکدیگر هم افزون می‌گردد و اگر انتقادات آنها نیز در زمان و مکان مناسب و به دور از عجله و هیجانات صورت پذیرد میزان نقدپذیری طرفین نیز افزایش چشمگیری خواهد داشت.
3. ارتباط کلامی باید درباره موضوعات مورد علاقه طرفین باشد
برخی زوجین تصور می‌کنند همین که خودشان به فلان موضوع علاقمند هستند الزاماً همسر محترم نیز به همان موضوع و به همان مقدار علاقه نشان می‌دهد و هنگامی‌که وارد بحث می‌شوند با عدم استقبال همسرشان مواجه شده و سرخورده می‌گردند؛ در حالی که اختلاف علایق و سلایق بین زوجین امری بدیهی و اجتناب‌ناپذیر است و زوجین می‌بایست نسبت به موضوع مورد علاقه یکدیگر‌اشراف داشته و برای ترغیب طرف مقابل به گفت‌و‌گوی محبت‌آمیز روزانه از موضوع مورد علاقه همسر شروع به گفت‌و‌گو نمایند. در این زمینه خلاقیت و ابتکار عمل زوجین از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است مثلا زوجین با یادآوری خاطرات شیرین گذشته، تماشای آلبوم عروسی و مسافرت‌ها و... یا بازگو نمودن شیرین کاری‌های فرزندانشان و هر موضوعی که نشاط را به آنها انتقال می‌دهد می‌توانند انگیزه و اراده‌شان را از تداوم ارتباطات کلامی محبت‌آمیز ارتقاء بخشند.
4. برای ارتباط کلامی موثر باید از مهارت گوش دادن فعال استفاده کنیم
برای به‌کارگیری مهارت گوش دادن فعال باید چند مولفه را مورد توجه قرار داد: اول اینکه هنگام صحبت همسرمان با توجه به چهره او نگاه کنیم و حواسمان به جای دیگر مثل گوشی، تلویزیون، روزنامه و... نباشد. دوم اینکه از محتوای صحبتش از او سؤال بپرسیم به عبارت دیگر وقتی ما از او درباره موضوعی که در حال شرح آن است سؤال می‌کنیم به معنای آن است که من با دقت در حال گوش دادن به گفته‌های شما هستم و صحبت‌های شما برای من خیلی ارزشمند است، مثلاً از همسرمان بپرسیم که خب بعدش شما چکار کردید؟ یا او چه گفت؟ و...
5. در ارتباط کلامی محبت‌آمیز باید به خوبی‌های طرف مقابلمان توجه و از او تشکر کنیم
توجه و تمرکز به خوبی‌های همسر و در عین حال بازگو کردن و تشکر نمودن از او به میزان قابل توجهی احساس رضایتمندی همسرمان را افزایش می‌دهد و انگیزه او را برای ادامه ارتباط کلامی محبت‌آمیز دوچندان می‌نماید. هر انسانی اگر مورد تعریف و تمجید و سپاسگذاری قرار بگیرد احساس خوشایندی خواهد داشت که این احساس، ارتباط معناداری با سلامت روان و جسم او دارد.
بنابراین اگر زوجین با به‌کارگیری اصول ارتباط کلامی محبت‌آمیز تلاش کنند تا روابط عاطفی‌شان را تعمیق بخشند حتماً در این مسیر به موفقیت‌های بزرگی دست خواهند یافت و اگر برای مدتی دچار سردی و دوری عاطفی با همسر محترم یا دیگر اعضای خانواده شده‌اند با استفاده صحیح از مهارت ارتباط کلامی محبت‌آمیز و همچنین فراگیری مهارت‌های ارتباطی به فضل الهی خواهند توانست درکوتاه‌ترین زمان به درمان مشکلات بپردازند.
محسن پوراحمد خمینی- روانشناس و کارشناس خانواده