ضرورت توجه به استان‌های آسیب‌پذیر از حوادث غیرمترقبه - بخش دوم
طرح ضربتی رفع نقاط بحرانی آبگرفتگی، درمان یا مسکن؟
سال گذشته در پی آبگرفتگی‌های گسترده در سطح شهر اهواز شورای شهر، شهرداری و آبفا طرحی تحت عنوان طرح ضربتی تدوین کردند که مقرر شد 57 نقطه فوق بحرانی طی یک طرح ضرب العجلی رفع نقص شود.
اما اینکه چه تعداد از این نقاط رفع اشکال شد و چه تاثیر مثبتی بر کاهش حجم مشکلات داشت را در ادامه از متولیان امر جویا شدیم.
نماینده ولی فقیه در خوزستان معتقد است وقتی مسئولین در بخشی کار می‌کنند نمی‌توانیم بی‌انصافی بکنیم و بگوییم کاری نشده ولی چون سطح آبگرفتگی‌ها وسیع است و نتوانسته ایم این مشکل را حل کنیم آن بخشی هم که کار شده از طرف مردم کمتر دیده می‌شود.
حجت‌الاسلام عبدالنبی موسوی فرد تاکید می‌کند: «وضعمان امسال کمی بهتر از سال قبل بود.گرچه می‌توانستیم بهتر باشیم منتها این اتفاق نیفتاد.»
مشکلات خوزستان را هم
مثل درآمدش ملی نگاه کنید
مجتبی یوسفی نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید:
« با وجود ظرفیت‌های استان خوزستان هر از چندگاهی شاهد بحران‌هایی هستیم که پذیرش آن برای مردم سخت شده است. در فصل بارش‌ها نیز به دلیل نبود زیرساخت‌های شبکه فاضلاب و آب‌های سطحی شاهد بحران در شهرها هستیم.
یوسفی می‌افزاید:« استان خوزستان و اهواز تامین 3/14 درصد از تولید ناخالص ملی را بر عهده‌دارد؛ یعنی ما بعد از تهران رتبه دوم را در کل کشور داریم و همواره مردم استان خوزستان و عشایر آن ثابت کرده‌اند که دل در گرو نظام داشته و با افتخار حافظ منافع ملی بوده‌اند، اما همان طور که نگاه به منابع استان خوزستان ملی است، مشکلات استان نیز ملی تلقی شده و باید یک نگاه ملی برای حل مشکلات آن
شکل بگیرد.»
وی ادامه می‌دهد: «متاسفانه دولت نیز به تعهدات خود عمل نکرده است. از ۱۰۰ میلیون یورویی که مقام معظم رهبری با عنایت به استان خوزستان سال گذشته تخصیص دادند با پیگیری‌هایی که نمایندگان داشتند یک ماه پیش تنها مبلغ‌اندکی تخصیص یافت. با ادامه این روند مردم با کمترین بارندگی نیز دچار بحران خواهند شد.»
این نماینده مردم در مجلس با تاکید بر
سوء مدیریت‌های موجود در استان خوزستان می‌گوید: «در سال ۸۵ بانک جهانی مبلغ ۱۴۹ میلیون دلار و ۱۲۷ میلیون دلار وام به ترتیب برای حل مشکل فاضلاب اهواز و شیراز اختصاص داد. دیدیم که مشکل شیراز حل شد اما در خوزستان اتفاق خاصی نیفتاد. مدیران استانی باید پاسخگو باشند که این مبلغ چه شده و چرا مشکل جمع‌آوری آب‌های سطحی در اهواز برطرف نشده است.»
یوسفی اضافه می‌کند:« با توجه به تجربه سال گذشته ۵۷ نقطه بحرانی در سطح استان شناسایی و قرار شد نیمی از آنها از سوی شهرداری و نیمی دیگر از سوی آب و فاضلاب استان رسیدگی شود. اما هر کدام از بخش‌ها به تعهدات خود عمل نکردند. ادامه سوءمدیریت‌ها و عدم اولویت بندی منجر به تکرار بحران در سطح استان شده است.»
اولویت بندی
حلقه مفقوده مدیریت شهری
وی تصریح می‌کند:« اگر منابع محدود است باید ابتدا برای کارهای ضروری مثل حل معضل جمع‌آوری آب‌های سطحی هزینه شود. در شرایطی که مردم در تنگنا قرار می‌گیرند هزینه برای زیبا‌سازی ساختمان‌های دولتی و دکوراسیون دفاتر مدیران استانی هیچ توجیهی ندارد. ما این موضوع را دنبال خواهیم کرد تا ان شاءالله زودتر این مطالبه مردم حل شود.»
سه ماه قبل از بارندگی‌ها نگران وضعیت شهر بودیم و تذکر دادیم اما سعی کردند با فضا‌سازی بگویند نماینده چه کار کرده است که در کار شهرداری دخالت می‌کند؟ همانگونه که به شهرداری تذکر دادیم به آبفا هم تذکر داده‌ایم. کار نماینده مجلس، بعد نظارتی دارد و نیمی از وظایف ما، نظارتی است.»
این نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی تصریح می‌کند:« در سال ۹۷ اهواز را آب گرفت اما در آن شرایط، هنوز اقلیم تغییر نکرده بود و بحث‌ها در زمینه آب‌های سطحی نبود اما از سال ۹۷ به بعد پروژه‌هایی در این زمینه تعریف شد اما چرا پروژه‌ها اجرا نشدند؟ چرا دولت تعهدات قبلی را انجام نمی‌دهد؟ چه کسی می‌خواهد جواب مردم را بدهد؟ امسال برخی نقاط را آب گرفت که سال گذشته دچار آبگرفتگی نمی‌شدند؛ با ۱۲ میلیمتر بارندگی، منطقه سپیدار را آب گرفت، چرا در برخی نقاط پمپ‌ها خراب بودند؟ عنوان می‌شود که امسال آبگرفتگی‌ها ۱۵ درصد کمتر است که تشکر می‌کنیم اما برای مردم چه فرقی می‌کند که ماندآب در یک منطقه هفت روز باشد یا دو روز؟ وقتی زندگی آنها زیر آب و فاضلاب رفته است.
سهم آبگرفتگی از دو هزار میلیارد تومان بودجه شهرداری چقدر است؟
یوسفی تاکید می‌کند: « بودجه سال 99 شهرداری ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است که از این میزان نهایت 50 میلیارد صرف طرح ضربتی شده است. بر اساس اسناد و آمار منتشره شهرداری عرض می‌کنم. در اسفندماه، اجرای خط الهادی با ۱۸ میلیارد تومان ابلاغ شده بود که ۴۰ روز پس از اولین مناقصه در ۲۰ خردادماه، کمیته فنی برگزار شد. یک پروژه را سه بار به مناقصه گذاشتند؛ فقط یک پیمانکار شرکت کرد و در نهایت هم به خودش دادند، خب از ترک تشریفات استفاده می‌کردند که کار زودتر انجام بشود.»
این نماینده مجلس اضافه می‌کند:
« اولویت‌بندی‌های مسئولین باید بر اساس اولویت‌های مردم باشد. ما نمی‌گوییم کارهای دیگر انجام نشود، می‌گوییم اگر طرح جمع‌آوری آب‌های سطحی در اولویت بود امروز شرمنده مردم نمی‌شدیم.»
کم کاری در دوره خشکسالی
عبدالزهرا سنواتی رئیس‌شورای شهر اهواز در این باره به گزارشگر کیهان می‌گوید: «یک دوره کم بارش 15 ساله را پشت سرگذاشتیم که در این دوره باز‌سازی و ترمیم شبکه آن‌گونه که باید با توجه به عدم نیاز صورت نگرفت اما در سال ۹۷ و ۹۸ و امسال با بارش‌های شدید مواجه شدیم که نشان از آن داشت که وارد یک دوره ترسالی شده ایم.»
سنواتی می‌افزاید: «در بارش سال ۹۷ در فاصله چند ساعت ۹۰ میلیمتر بارندگی داشتیم که شبکه فاضلاب را با مشکل شدید مواجه و بسیاری از محلات را دچار آبگرفتگی کرد و چندین روز این آبگرفتگی ادامه داشت. سال ۹۸ نیز ظرف نیم ساعت بیش از 70 میلیمتر بارندگی طوفانی و سیل آسا را شاهد بودیم و البته تاثیر سیل فروردین ۹۸ را هم نباید نادیده گرفت چون با وقوع سیل عملاً شبکه فاضلاب از مدار خارج و امکان هدایت آب به سمت رودخانه وجود نداشت و شبکه به صورت جریان معکوس عمل می‌کرد و آب رودخانه بر شبکه فاضلاب سوار شد.که به همین دلیل بسیاری از خطوط شبکه فاضلاب دچار ریزش و انسداد شد.»
او می‌افزاید: «با توجه به اینکه طرح جامع چندین سال زمان می‌برد و به اعتبار کلان و قابل‌توجهی نیاز دارد و سیستم موجود فاضلاب اهواز نیز کشش بارندگی بیش از 2۰ میلیمتر را ندارد عزم خود را جزم کردیم تا طرح ضربتی را در مناطق بحرانی اجرا کنیم تا حداقل بخشی از مشکلات را کاهش بدهیم.»
از این رو طرح ضربتی رسیدگی به وضعیت نقاط بحرانی توسط همکاران در شورای شهر پس از جلسات متعدد با حضور کارشناسان و مدیران شهرداری و آب و فاضلاب و بر اساس یک سری مطالعات که در گذشته صورت گرفته بود و به روزرسانی، تدوین و مصوب گردید. بدین ترتیب بخشی از کار بر عهده شهرداری و بخش دیگر بر عهده آب و فاضلاب قرار گرفت.
طرح ضربتی تسکین یا درمان؟
رئیس‌شورای شهر اهواز ادامه می‌دهد:« 60-70 درصد از طرح ضربتی را اجرا کردیم اما همانگونه که از نام طرح نیز مشخص است طرح ضربتی به عنوان تسکین برای درد است تا اجرای طرح جامع کلید بخورد و پیش نیاز موفقیت این طرح هم لایروبی شبکه بود که قرار بود توسط شهرداری و آبفا و با همکاری دستگاه‌های دیگر و کمک و حمایت جدی استانداری انجام بشود که به شخصه معتقدم کار به نحو مطلوب صورت نگرفت. »
وی ادامه داد: «البته اعتبار مناسبی باید تخصیص داده می‌شد و از سوی دیگر دولت هم باید ورود می‌کرد همان طور که بارها هم در مصاحبه‌های گذشته اعلام شد که رفع مشکل آب و فاضلاب اهواز نیاز به عزم ملی و ورود نمایندگان مجلس، استاندار و همکاری شرکت‌هایی دارد که از زیرساخت‌های این شهر استفاده می‌کنند.»
زمانی که از دست رفت!
عضوشورای اسلامی شهر اهواز در ادامه می‌گوید: «سال گذشته بعد از بارندگی‌ها به این نتیجه رسیدیم که مشکلاتی وجوددارد و باید چاره‌اندیشی صورت بگیرد. اگر بخواهیم یک طرح اساسی را اجرا بکنیم مستلزم زمان و منابع مالی زیادی است.»
بعد از سه سال آبگرفتگی امروز دیگر اکثرا پذیرفته‌اند که طرح جامع دفع آب‌های سطحی باید در اهواز اجرا شود.ای کاش این باور خیلی پیشتر شکل می‌گرفت مثل تهران که 25 سال است این طرح را اجرا کرده است. محمد جعفر فلسفی عضو شورای شهر اهواز می‌افزاید:« تقویت خروجی‌ها یکی از راه کارهایی بود که سال گذشته انجام شد. برای نمونه با آبگرفتگی شهرک دانشگاه و بهارستان و معین زاده در بهارستان این اتفاق افتاد و خروجی را تقویت کردیم، بنابراین در بحث خروجی‌ها در شرق و غرب اهواز باید به صورت تخصصی کار بکنیم.»
او می‌گوید: «راهکار دیگری که پیشنهاد شد حفر چاه برای دفع آب‌های سطحی بود که به جای هدایت آب‌های سطحی به نقاط دیگر یا درون شبکه فاضلاب به درون این چاه‌ها سرازیر شوند که پیشنهاد جدیدی است که باید مورد بررسی قرار بگیرد.»
لایروبی بخش مغفول کار
رئیس‌کمیسیون عمرانی شورای شهر اهواز ادامه می‌دهد: «لایروبی آثار روانی برای مردم دارد؛ در چندین سال قبل‌تر در دهه هفتاد و... مردم به خاطر دارند سالی دو بار لایروبی صورت می‌گرفت و تاثیراتش را هم داشت. امروز هم اگر حضور لایروب‌ها را در سطح شهر ببینند حداقل بعد از آبگرفتگی مردم می‌دانند این‌ها زحمت خود را کشیده‌اند و اشکال جای دیگری است.»
همچنین فلسفی با اشاره به برخی مقایسه‌های نادرست آماری که می‌تواند افکار عمومی را از حقایق دور نماید به صراحت می‌گوید: «ما نباید صورت مسئله را تغییر بدهیم، بارندگی‌ها برای ما هشدار بود؛ هم بارندگی اول، هم بارندگی دوم، به برخی آمار ارائه شده ایراد وارد است زیرا مقایسه بارندگی نیم ساعته آذر 98 که حدود 90 میلی متر بود با بارندگی 30 میلی متری یکشنبه 9 آذر کاملا غلط است، سال گذشته ما بارش طوفانی را در اهواز داشتیم، البته بارندگی امسال نیز شدت خود را داشت، اگر شما گفتید 70 میلی متر باران بوده و این وضعیت پیش آمده اگر واقعا یک باران هفتاد میلی متری ببارد آن وقت متوجه می‌شوید چند درصد شهر به زیر آب می‌رود. کما اینکه دیدیم با 15 میلی متر هم بخش‌هایی از شهر دچار آبگرفتگی شد. تناقضی در آمار میزان بارش مشاهده می‌شود که باید دستگاه‌های متولی این تناقض را
برطرف بکنند.»
بار تریلر 18 چرخ بر روی نیسان!
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خوزستان که همزمان سرپرست شرکت آب و فاضلاب اهواز و آبفا روستایی هم هست! با اشاره به بالازدگی فاضلاب پس از بارندگی و مشکلات شبکه فاضلاب اهواز می‌گوید: «شبکه فاضلاب، جای آب باران نیست و برای این کار طراحی نشده است؛ نمی‌شود بار یک تریلر ۱۸ چرخ را روی دوش نیسانی‌انداخت که اتفاقا دو چرخ آن هم پنچر است بعد بگوییم چرا چپ یا راست می‌رود!»
صادق حقیقی‌پور اضافه می‌کند: «هدایت آب‌های سطحی با حجم بالا، کار پمپ لجن‌کش یا خط لوله نیست بلکه باید از طریق کانال‌های مخصوص آب انجام شود. نمی‌شود منتظر بمانیم که آب منهول پایین برود و بعد درب منهول را باز کنیم تا آب عبور کند.»
او معتقد است: «شبکه فاضلاب اهواز از کار افتاده و داغان است و به درد نمی‌خورد و با ۱۰۰ میلیون یورو اعتبار در نظر گرفته شده برای این شبکه نیز، فقط حدود ۵۰ درصد بهبودی حاصل می‌شود.»