یک بام و دو هوای کنترل شیب تند شیوع ویروس کرونا- بخش دوم
هشدارها را جدی بگیریم هیچ کس دلسوزتر از خودمان نیست
هر روز که از خواب بیدار می‌شویم ناگهان خبر فوت عزیزی را می‌شنویم که می‌گویند بر اثر ابتلا به کرونا از دنیا رفته است.
اوایل شیوع این ویروس، آمار مبتلاها و فوتی‌ها کمی شوک آور بود اما پس از 9 ماه از حضور این ویروس منحوس در کشورمان، انگار گوش‌هایمان به اعداد و ارقام ابتلا و فوت بر اثر کرونا عادت کرده و خیلی برایمان مهم نیست!
اوضاع این روزهای بیمارستان‌های کشور به خصوص در تهران و سایر کلانشهرها بحرانی‌تر از آن است که تصور می‌کنیم.
به گفته علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران، طی یکی دو هفته اخیر تعدادی از بخش‌های عادی بیمارستان‌ها به بخش‌های ویژه کرونایی تبدیل شده است.
وضعیت بحرانی بیمارستان‌ها
مسئولان وزارت بهداشت می‌گویند؛ اگر افراد
شیوه نامه‌های بهداشتی را به خوبی رعایت نکنند حتماً با پر شدن بی‌وقفه تخت‌ها رو به رو خواهیم شد. تهران در وضعیت خطرناکی قرار دارد و اگر شرایط به همین صورت ادامه پیدا کند، با نارسانایی‌های درمانی زیادی رو به رو خواهیم شد. در حال حاضر تنها راه مقابله و کنترل شتاب تند شیوع کرونا، عمل به شیوه نامه‌های بهداشتی است.
محسن حقیقی، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: « درست است که دولت و در راس آن وزارت بهداشت و درمان و ستاد ملی مبارزه با کرونا وظیفه اصلی کنترل و مدیریت این بیماری را بر عهده‌دارند اما این موضوع هیچ چیزی از وظیفه فرهنگی- اجتماعی مردم کم نمی‌کند. مدیریت دولت به هر میزانی که دقیق و حساب شده باشد بدون هماهنگی و عزم جدی مردم به جایی نمی‌رسد. حال اگر برخی ناکارآمدی‌ها و ناهماهنگی‌ها نیز در بدنه دولت وجود داشته باشد(که دارد)، بی‌توجهی یا حتی کم توجهی مردم به این ضعف در مدیریت دامن زده و نتیجه‌ای فاجعه بار در پی خواهد داشت. وضعیت آمارهای موج سوم شیوع کرونا در کشور رگه‌هایی از بروز این فاجعه را گوشزد می‌کند.»
وی ادامه می‌دهد: « برخی رفتارها و واکنش‌های ما به محدودیت‌هایی که فقط برای حفظ سلامتی خودمان وضع می‌شوند به‌اندازه‌ای غیر منطقی و تعجب برانگیز است که هر عاقلی از وصف آن درمی ماند. دولت از یک طرف تالارها، آرامستان‌ها، برخی مغازه‌ها، جاده‌ها و... را می‌بندد یا محدودیت‌هایی برای شان وضع می‌کند تا تجمعات و ارتباطات مردم به حداقل برسد. به امید اینکه شاید زنجیره انتقال این ویروس قطع یا حداقل کاهش یابد. اما متاسفانه برخی افراد به خیال اینکه مثلاً زرنگی کرده و قوانین وضع شده را برای چند ساعت خوشی زودگذر دور زده‌اند، غافل از خیانتی که به خود و دیگران می‌کند، عزاداری‌ها و عروسی‌ها و دورهمی‌هایشان را به درون منازل منتقل کرده‌اند.»
دورهمی‌ها قتلگاه خانواده‌ها
برخی هنوز بعد از این همه داد و فریاد و هشدارهای جورواجور نمی‌خواهند بپذیرند که کرونا بخشی از زندگی ما شده و اگر تعامل درستی با آن نداشته باشیم به هیچ کدام از ما رحم نخواهد کرد. از وزیر و وکیل گرفته تا افراد عادی جامعه.
دکتر ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت در یک برنامه تلویزیونی با بیان اینکه حداقل تا یک سال دیگر این ویروس با ما خواهد بود، می‌گوید: «خیلی شفاف و واضح به مردم می گویم حتماً تا یک سال آینده در نیمکره شمالی که شامل کشور ما نیز می‌شود، این بیماری وجود خواهد داشت.»
حریرچی با اشاره به برگزاری مراسم جشن و عروسی و مهمانی‌های خانوادگی، می‌افزاید: « بر اساس مطالعات انجام شده، ۳۰ درصد علت ابتلاء، همین دورهمی‌ها و هم‌نشینی هاست.»
معاون کل وزارت بهداشت، ادامه می‌دهد: «عروسی‌ها قتلگاه است و هیچ مفهومی ندارد مراسم عزاداری برای فوت شدگان برگزار کنیم. آواز و صدای بلند، تا ۵۰ برابر احتمال انتقال ویروس را افزایش می‌دهد. ۱۰ درصد کسانی که بستری می‌شوند و ۵۰ درصد بیمارانی که وارد آی سی یو می‌شوند، فوت می‌کنند. تعداد فوتی‌های امروز ما، نتیجه رفتار کل جامعه است.»
پیرحسین کولیوند، رئیس‌سازمان اورژانس کشور نیز در این باره می‌گوید: «مشکلی که در حال حاضر وجود دارد، این است که غالب بیمارانی که به کووید 19 مبتلا شدند، به صورت خانوادگی هستند و گاهی می‌‌بینیم که یک خانواده در بیمارستان بستری شدهاند. بنابراین باید رعایت پروتکل ها جدی تر باشد و مردم و سایر دستگاه‌‌ها بیش از پیش کمک کنند.»
علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا هم با ارائه برخی آمارها درخصوص نوع رفتار مردم در آخرین محدودیت‌هایی که در هفته‌های گذشته پیرامون منع تردد در 25 استان اعلام شده بود، توضیح می‌دهد: «در بازه‌ای که ما اعلام کرده بودیم که در 25 استان ممنوعیت تردد وجود دارد، حدود 300 هزار خانواده از خروجی استان‌ها برگشت داده شدند. این در حالی است که به صورت گسترده اطلاع‌رسانی شده بود که جاده‌ها بسته است و اجازه مسافرت به شهروندان داده نمی‌شود. اما متاسفانه حدود 300 هزار خانواده بدون توجه به این ممنوعیت‌ها و هشدارها راهی جاده‌ها شدند و پلیس این ماشین‌ها را عودت داده است. علاوه‌بر این حدود
15 هزار خودرو نیز به دلیل بی‌توجهی به هشدارها جریمه شدند. 156 خودرو هم به پارکینگ‌ها منتقل شدند. توجه بفرمایید که معنای این انتقال به پارکینگ‌ها چیست. برخی از خودروها با دستور پلیس از مسیر خود به خانه‌هایشان بازگشتند، برخی به هر روشی که بوده به مسیر خود ادامه داده‌اند و جلوتر توسط پلیس یا دوربین‌های پلیس جریمه شدهاند. اما این 156 خودرو کسانی بوده‌اند که علیرغم جریمه شدن، باز هم به مسیر خود ادامه داده‌اند و پلیس بالاجبار خودروی آنها را توقیف و به پارکینگ منتقل کرده است. یعنی به عبارتی پلیس ماشین را از دسترس این افراد خارج کرده تا به سفر نروند!»
او تصریح می‌کند: «این وضعیت نشان دهنده چرایی شتاب بیماری کرونا در کشور ماست. در حال حاضر روزانه چیزی حدود 500 خانواده به خاطر همین سهل انگاری‌ها عزادار می‌شوند. عرض بنده این است که واقعاً تا زمانی که همه ما به شیوه نامه‌های بهداشتی عمل نکنیم، این وضعیت ادامه خواهد داشت و ما در برابر بیماری که نه واکسن دارد و نه دارویی برای درمان، چاره‌ای جز رعایت این شیوه نامه‌ها وجود ندارد.»
کادر درمان را دلسرد نکنیم
بروز این نوع رفتارهای غیر مسئولانه از سوی برخی شهروندان موجب دلسردی کادر درمان در آینده‌ای نه چندان دور خواهد شد. عزیزانی که خطرات مواجهه مستقیم با بیماران را به جان خریده و مجاهدانه در خط مقدم مقابله با این بیماری همچنان ایستاده‌اند و حداقل انتظاری که از مردم دارند، توجه و رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی است.
به عنوان نمونه؛ از جمله آسیب‌هایی که کادر درمان در ماه‌های گذشته با آن رو‌به‌رو بوده است، ابتلای 20 هزار پرستار به بیماری کروناست. اخیراً رئیس‌هیئت مدیره نظام پرستاری استان تهران در این باره گفته: «متأسفانه طی چند ماه گذشته 5 هزار نفر از پرستاران تهران به بیماری کرونا مبتلا شدهاند. همچنین در کل کشور آمار پرستاران مبتلا به کرونا به حدود 20 هزار نفر می‌رسد. جامعه خدوم پرستاری تاکنون 50 شهید مدافع سلامت را تقدیم کرده است.
هرچند مردم موظفند نهایت همکاری را با دستورات وزارت بهداشت و ستاد ملی مقابله با کرونا برای حفظ سلامتی خود و دیگر شهروندان داشته باشند اما تصمیمات کارشناسی و حساب شده مسئولان نیز رابطه مستقیمی با انظباط اجتماعی و نظم پذیری مردم خواهد داشت.
اما و اگرهای محدودیت‌های جدید ستاد ملی کرونا
از هفته گذشته برخی محدودیت‌های جدید از سوی ستاد مدیریت کرونا اعلام شده که می‌توان به ممنوعیت فعالیت گروه‌های زیادی از عناوین شغلی پس از ساعت 18 و محدودیت فعالیت مترو تا ساعت 20 اشاره کرد. این محدودیت‌ها واکنش‌های مختلفی میان مردم و مسئولان داشته که جای تامل دارد.
خانم زهرا محمدی، خانه دار در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان ضمن انتقاد از اعمال یکباره محدودیت‌های جدید اظهار می‌دارد: «روزی که به یکباره اعلام شد که برخی اصناف از ساعت 18 حق فعالیت ندارند، بسیاری از مردم با دستپاچگی اقدام به تعطیلی مغازه‌هایشان کرده و به سمت منازل خود حرکت کردند. از طرفی اعلام شده بود مترو و اتوبوس‌ها نیز تا ساعت 20 اقدام به جابه جایی مسافر می‌نمایند. این مسئله نیز باعث شد که به یکباره مردم به سمت ایستگاه‌های مترو هجوم بیاورند.»
محمدی در ادامه می‌گوید: «به عنوان نمونه، همسر من که معمولاً ساعت 7 و 8 از محل کار به منزل باز می‌گردد، در یک مسیر کوتاه نیم ساعته، حدود یک و نیم ساعت در شلوغی خیابان‌ها گیر کرده بود.»
این شهروند تهرانی تصریح می‌کند: «این‌گونه تصمیمات به نوعی نقض غرض است. چرا که بنا بود این محدودیت‌ها موجب تجمع کمتر بشود اما آنچه اتفاق افتاده سردرگمی، ازدحام و خطر بیشتر برای مردم بوده است.»
تصمیمات جدید ستاد ملی، واکنش برخی مسئولان شهری در پایتخت را نیز برانگیخت. در همین راستا محمد علیخانی، رئیس‌کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه کاهش ساعت فعالیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی، تصمیمی کاملاً غلط و اشتباه است، می‌گوید:« هفته گذشته بسیاری از مسافران این ناوگان کف خیابان‌ها سرگردان شدند. اگر تصمیم گیرندگان کمی با مسایل حمل‌ونقل آشنایی داشتند این تصمیم را نمی‌گرفتند. برای مقابله با کرونا در بخش حمل‌ونقل علاوه‌بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی دو راهکار اساسی وجود دارد؛ اول اینکه باید ناوگان حمل‌ونقل عمومی را افزایش داد تا فاصله اجتماعی رعایت شود و در غیر اینصورت باید تقاضای سفر را کاهش داد و بعد از آن ساعات سرویس‌دهی حمل‌ونقل عمومی را محدود کرد. یعنی تا زمانی که سفر وجود دارد و مردم بر سر کار حاضر می‌شوند، باید ساعات فعالیت حمل‌ونقل عمومی متناسب با تعداد و ساعت سفر باشد. نمی‌توان به مردم اعلام کرد که بر سر کار حاضر شوند و برای برگشت آنها به منزل تمهیدات لازم در نظر گرفته نشود و نسبت به سرگردانی مردم در کف خیابان هم بی‌تفاوت بود.»
یکی از گزینه‌هایی که همچنان مورد تاکید برخی از کارشناسان جهت کاهش تردد شهروندان و تجمع آنهاست، تعطیلی فراگیر است. آقای حمید سوری، استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره می‌گوید: «اگر مقدمات، مؤخرات و ملزومات طرح اعمال محدویت‌ها مبنی بر تعطیلی دو هفته‌ای به خاطر اپیدمی کرونا فراهم نشود، مداخله‌ای بسیار پر هزینه و بدون تاثیر در کنترل اپیدمی است. اپیدمی و عواقب احتمالی ناشی از آن بسیار جدی‌تر از آن است که برخی سیاستگذاران تصور می‌کنند؛ با آزمون و خطا، طرح‌های جزیره‌ای و برنامه‌های انقطاعی کنترل آن چیزی شبیه غیرممکن و
محال است.»