یک بام و دو هوا در کنترل شیب تند شیوع ویروس کرونا- بخش نخست
فشار و محدودیت بدون حمایت از معیـشت مردم جـواب نمی‌دهد
رضا الماسی
بار و بندیل شان را بسته و بی‌خبر از همه جا همراه خانواده رهسپار جاده می‌شوند تا بعد از ماه‌ها خانه‌نشینی سری به فامیل بزنند و هوایی تازه کنند. همین که از شهر خارج می‌شوند در اولین مقرّ پلیس راه بین شهری توسط پلیس متوقف شده که چرا در این شرایط بحرانیِ شیوع ویروس کرونا به ممنوعیت‌های تردد، بی‌توجهی و قانون‌شکنی کرده‌اند. هر چه بهانه می‌آورند و خواهش و تمنا می‌کنند که از این مصوبه و ممنوعیت تردد بی‌اطلاع بوده‌اند،
فایده‌ای ندارد. آنها تنها نیستند! تعداد زیادی خودرو پشت سرشان در ترافیک گیر کرده و با سد محکم پلیس مواجه شده‌اند. اما همه دست از پا دراز‌تر تا به پلیس راه می‌رسند دور زده و به خانه باز می‌گردند.
در نگاه اول، این دسته از افراد که بدون توجه به سرعت شیوع ویروس کرونا در جامعه، عزم سفر می‌کنند انسان‌هایی بی‌ملاحظه و بی‌توجه به مسئولیت‌های اجتماعی به نظر می‌آیند. اما همه آنها را هم نمی‌توان به یک چوب راند و ممکن است برخی واقعاً به ضرورتی غیر از تفریح و دید و بازدید راهی جاده‌ها شده باشند که البته لازم است تمهیداتی برای این دسته از افراد از سوی مسئولین امر‌اندیشیده شود.
همین قصه در آمد و شدهای درون شهری نیز وجود دارد و به خصوص در کلانشهرها هر روز شاهدیم که علی‌رغم اعمال محدودیت‌های سنگین و حتی وضع جریمه‌ها واکنش مناسبی از سوی عموم مردم نشان داده نمی‌شود.
تشدید محدودیت‌ها
این روزها شهر تهران یکی از کانون‌های اصلی انتشار ویروس کروناست. به گفته سردار حسین رحیمی فرمانده انتظامی پایتخت، در راستای اجرای مصوبات ستاد ملی کرونا و رعایت پروتکل‌های بهداشتی، بیش از 50 واحد گشتی از ماموران پلیس با همکاری اتاق اصناف و تعزیرات برای کنترل و نظارت بر اصناف، فعالیت می‌کنند.
فرمانده انتظامی تهران بزرگ تصریح می‌کند: « 39 هزار و 251 واحد صنفی مورد بازدید قرار گرفتند که به 25 هزار واحد صنفی که ضوابط و شیوه نامه‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کردند، تذکر داده شد.»
سردار رحیمی با اشاره به جریمه 259 و پلمب 234 واحد صنفی در تهران به دلیل عدم رعایت ضوابط بهداشتی می‌گوید: «این طرح با جدیت در بازار بزرگ، مال‌ها، پاساژها و سایر صنوف دنبال می‌شود.»
او از مردم می‌خواهد تا شیوه نامه‌ها را در مواردی که منع تردد در ورودی و خروجی شهرها اعلام می‌شود رعایت کنند؛ چراکه کنترل‌ها به طور کامل انجام می‌شود و افرادی که ضوابط را رعایت نکنند، 500 هزار تومان جریمه می‌شوند.
سردار رحیمی درباره جریمه افرادی که در خودروها ماسک نمی‌زنند، تصریح می‌کند: «در این مورد راننده 100 هزار تومان و سرنشینان خودرو 20 هزار تومان جریمه می‌شوند. در یک بازه 10 روزه پنج هزار و هفت نفر از رانندگان و 9 هزار و 61 نفر از سرنشینان خودرو که ماسک نمی‌زنند، جریمه شدند. البته رانندگانی که به تنهایی در خودرو حضور دارند و از ماسک استفاده نمی‌کنند جریمه نخواهند شد اما اگر خودرو بیش از یک سرنشین داشته باشد، در صورت عدم استفاده از ماسک جریمه خواهد شد، فرقی نمی‌کند که سرنشینان یک خودرو که فاقد ماسک هستند از اعضای یک خانواده باشند یا خیر؛ زیرا تشخیص این موضوع سخت است و پلیس نمی‌تواند هر خودرو را متوقف و مشخص کند که آیا سرنشینان آن از اعضای یک خانواده هستند یا خیر.»
لزوم فرهنگ سازی بیشتر و تزریق روحیه جهادی به مردم
علی‌رغم همه این اقدامات، هنوز شیب تند شیوع کرونا در موج سوم بیماری کنترل نشده و کرونا همچنان یکه تازی می‌کند.
خانم دکتر فاطمه محمدبیگی، دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان در تشریح اقدامات این کمیسیون برای کاهش سرعت شیوع ویروس کرونا اظهار می‌دارد: «جمع‌بندی ما در جلساتی که پیرامون مسئله پیشگیری از شیوع کرونا برگزار شده این است که باید مقررات ویژه و سختگیرانه‌ای اعمال شود تا شیوع بیشتر این ویروس کنترل شود. به طور کلی ما اگر بتوانیم در مناطق قرمز و خطرناک به مدت دو هفته قرنطینه را به اجرا بگذاریم و دو هفته پس از آن هم مقررات سختگیرانه را اعمال کنیم، می‌توان امیدوار بود که پس از این بازه مشاغل اقتصادی و کادر درمان ما جان دوباره‌ای بگیرند. در این صورت نه تنها کشور متضرر نخواهد شد بلکه خواهیم توانست این پاندمی خانمان سوز را به خوبی مدیریت‌نماییم.»
او درباره نحوه اجرای محدودیت‌ها می‌گوید: «نکته‌ای که بسیار مهم است مشارکت همه اصناف، اقشار و گروه‌های مردمی می‌باشد. به عقیده بنده در مبارزه با این ویروس لازم است یک فرهنگی همانند فرهنگ دوران دفاع مقدس در کشور به راه بیفتد تا بتوانیم در کنترل آن موفق‌تر عمل کنیم. وقتی حضرت آقا خطاب به جوانان مومن و انقلابی فرمودند که در این حوزه پا به عرصه بگذارند، گروه‌های جهادی طراحی عملیات کردند و به خوبی با حمایت و حضور سپاه و بسیج صحنه‌های زیبایی از گذشت و ایثار را در کشور به نمایش گذاشتند. بر اساس این طراحی مقرر شد که گروه‌های مردمی، جهادی و بسیجی در قالب طرح محله محور مسجدپایه مبتنی بر گشت‌های سلامت و خدمت رسانی به محلات و با شناسایی بیماران مبتلا به کرونا و رسیدگی به خانواده‌های آنان، وارد عمل شوند و به سیستم بهداشتی و درمانی کمک کنند که بحمداله این اتفاق افتاده و در حال پیگیری است.»
وی می‌افزاید: «تنها گذاشتن کادر بهداشت و درمان در این جنگ نابرابر بیولوژیک یک خیانت است و نباید آنها را رها کرد.» محمدبیگی با بیان این موضوع ادامه می‌دهد: «لازم است تمامی ادارات، ارگان‌ها و سازمان‌ها درصدی از نیروهای انسانی فعال خود را به مبارزه با کرونا اختصاص دهند و این‌ها موظف بشوند که گزارش‌های روزانه ارائه کنند. در تمامی سازمان باید بودجه ویژه مبارزه با کرونا تخصیص یابد. اینکه همه فعالیت اجرایی، نظارت و بازرسی‌ها را به عهده وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی بگذاریم درست نیست و زنجیره تولید بیماری با اینگونه اقدامات قطع نخواهد شد.»
نماینده مردم قزوین در مجلس در بخش پایانی اظهارات خود تصریح می‌کند: «بنده به عنوان دبیر کمیسیون بهداشت از کم کاری دولت و شنیده نشدن یک صدای واحد از آن گله مندم. چرا تصمیمات علمی و فنی کمیته‌های علمی در دولت به خوبی اجرایی نمی‌شود؟ چرا درخواست گروه‌های علمی و تخصصی درباره مشارکت دادن طب سنتی برای استفاده کردن از ظرفیت‌های فرهنگی طب ایرانی و همچنین اعمال محدودیت‌های کوتاه مدت اجرا نمی‌شود؟ ما انتظار داریم در این روزها نیروهای نظامی و انتظامی نیز با روش‌های فرهنگی و اجتماعی، کنترل مقررات آمد و شد را با گشت‌زنی و دیگر ابزار‌ها به اجرا بگذارند. با این اقدامات نظم پایداری در جامعه ایجاد خواهد شد و اجرای قاطعانه شیوه نامه‌های بهداشتی موجب حفظ جان مردم خواهد شد.»
اعمال محدودیت‌ها بدون زیرساخت!
برخی کارشناسان معتقدند؛ اعمال محدودیت‌ها و فشار به مردم باید مبتنی به یک سری زیرساخت‌ها باشد تا ضمانت اجرا از سوی مردم پیدا کند. هر چند بی‌مبالاتی و لجاجت برخی شهروندان نسبت به رعایت ساده‌ترین شیوه نامه‌های بهداشتی به هیچ عنوان توجیه پذیر نیست اما تراکم جمعیت در خیابان‌ها، پاساژها، مترو اتوبوس و دیگر اماکن عمومی نشان می‌دهد، این قضیه صرفاً به بی‌مبالاتی بخشی از مردم خلاصه نمی‌شود.
رهبر معظم انقلاب سوم آبان ماه در دیدار با اعضای ستاد ملی مبارزه با کرونا ضمن گلایه از برخی بی‌توجهی‌ها به دستورات بهداشتی می‌فرمایند: «متأسّفانه گاهی انسان در تصویرهای تلویزیونی مشاهده می‌کند که در یک قضایائی، در یک جایی، یک جمعی هستند و بعضی از مسئولین، اصلاً همین ماسک را، یا نزده‌اند یا درست نزده‌اند و بی‌اعتنائی می‌کنند، فاصله را رعایت نمی‌کنند؛ این را بایستی مسئولین رعایت کنند. وقتی مسئولین رعایت نکنند، مردم احساس می‌کنند که رعایت کردن خیلی لزومی ندارد.»
ایشان با تاکید بر لزوم حمایت از کسانی که در جریان شیوع این بیماری بیکار می‌شوند، خطاب به سازمان تامین اجتماعی تصریح می‌کنند: « بعضی از این‌ها که بیکار می‌شوند، بیمه بیکاری هم ندارند؛ اینجا تأمین اجتماعی وظیفه دارد که در این زمینه وارد بشود. البتّه این هم باز جزو آنجاهایی است که عرض کردیم، خیّرین می‌توانند کمک کنند، و یکی از افضل قُربات و افضل نفقات همین است.»
لایحه دولت برای بیمه بیکاری
برای پیگیری تحقق این مطالبه از سوی رهبر معظم انقلاب با آقای علی بابایی، سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس هم صحبت می‌شویم. بابایی در این باره به گزارشگر کیهان می‌گوید: «واقعاً باید از حضرت آقا تشکر کرد که با اقدامات و فرماندهی به موقع خودشان موجب به حرکت درآمدن برخی مسئولان کم حال کشور می‌شوند. ایشان در جلسه‌ای که با ستاد ملی مبارزه با کرونا داشتند در چند محور نکاتی را مطرح فرمودند. محور اول مربوط به جدی گرفتن محدودیت‌ها بود. محور دیگر درمورد حمایت از مشاغلی که در دوران انتشار این ویروس متضرر شدند با برقراری بیمه بیکاری از سوی سازمان تامین اجتماعی بود. در همین خصوص وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت شروع به برنامه‌ریزی جدی‌تر کرده و ما هم در کمیسیون اجتماعی مجلس تا کنون 3 جلسه با مجموعه‌های بیمه‌ای از جمله بیمه تامین اجتماعی برگزار کردیم که طبق خروجی این جلسات مقرر شد وزارت کار طی این هفته یا هفته آینده لایحه‌ای را از طرف دولت تنظیم نماید تا همه یک میلیون و 200 هزار شغلی که در این دوران مورد تهدید قرار گرفتند ساماندهی شوند.»
او با تاکید بر اینکه؛ اگر این زیرساخت‌ها و حمایت‌ها به خوبی صورت بگیرد، آن وقت اعمال محدودیت‌های شدید‌تر امکانپذیر خواهد شد، می‌افزاید: «در حال حاضر بهانه‌ای که برخی از اصناف و واحدهای صنفی برای رعایت نکردن کامل شیوه نامه‌های بهداشتی می‌آورند این است که در صورت تعطیلی یا محدودیت در کسب و کارشان، درآمد‌هایشان ضربه خورده و با مشکل مواجه می‌شوند. لذا دولت باید یک سیستم جایگزین را طراحی نماید تا مردم حداقل علاوه‌بر مقابله با این ویروس منحوس، دغدغه معیشت شان را نداشته باشند.»
این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس اظهار می‌دارد: « به گفته آقای دکتر مصطفی سالاری، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی قرار است در همین هفته یا هفته آینده لایحه دولت به مجلس بیاید و بنده به عنوان سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس از دولت و سازمان تامین اجتماعی می‌خواهم که هرچه سریع‌تر این مهم صورت گیرد.»
تعطیلی دو هفته‌ای تهران
همچنان در ابهام
با سرعت بی‌سابقه‌ای که انتشار ویروس کرونا به خود گرفته، برخی مسئولان از جمله ستاد مبارزه با کرونای استان تهران، شورای شهر تهران و... پیشنهاد تعطیلی دو هفته‌ای تهران را مطرح کردند. اما پس از گذشت چند هفته از طرح این پیشنهاد هنوز هیچ واکنشی از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا نسبت به این پیشنهاد نشان داده نشده است.
دکتر محمدبیگی دبیر کمیسیون بهداشت مجلس می‌گوید: «در استان تهران جناب آقای دکتر روح الامینی و دیگر همکاران به مسئله قرنطینه دو هفته‌ای تهران ورود کرده‌اند و در همین راستا طی نامه‌ای خطاب به ریاست مجلس، در حال پیگیری این درخواست هستند.»
اما بابایی سخنگوی کمیسیون اجتماعی در این باره معتقد است: «پیشنهاد تعطیلی دو هفته‌ای تهران و یا هر نقطه دیگری از کشور اگر زیرساخت‌های مورد اشاره فراهم نگردد به هیچ عنوان عملیاتی نخواهد بود. زیرا مردم امکان تامین معیشت روزانه خود را ندارند. لذا با توجه به اینکه ویروس کرونا بحثی نیست که صرفاً مربوط به امروز و فردا باشد و متخصصان آینده روشنی را برای آن متصور نیستند، دولت باید تکلیف این بحث را هرچه سریع‌تر روشن کند. اگر طراحی و اقدام درخور در این حوزه صورت نگیرد و این موضوع رها شود، شیوع این ویروس سرعت بیشتری به خود خواهد گرفت، مردم آسیب بیشتری می‌بینند و در مجموع خسارت‌های جبران ناپذیری به کشور وارد خواهد آمد.»