گرانی روزافزون اقلام اصلی و موج احتکار کالا- بخش دوم
قیمـت‌های نجـومی نتیجه تحریم خارجی یا داخلی؟!
مردم در میدان میوه و تره بار محله‌شان
دربه در دنبال خرید گوجه فرنگی‌اند که در همین لحظه فیلمی از امحای محموله برگشتی گوجه فرنگی در فضای مجازی دست به دست می‌شود.
مسئولان پاسخ می‌دهند که یخ زده بوده و چون شرایط مناسب صادرات را نداشته‌اند، محموله فاسد شده و حتی برای رُب گیری جهت مصرف کارخانه‌ها هم مناسب نبوده‌اند!
دو روی این سناریوی تکراری یکی صدور مجوز صادرات برای اقلامی است که در سفره خانوار ایرانی نقش کلیدی دارند و روی دیگر این است که واقعا چه زمانی می‌خواهیم وضعیت بسته بندی و حمل‌ونقل محصولات صادراتی را ساماندهی کنیم؟
اگر چه همواره گفته می‌شود که افزایش قیمت اقلام اساسی گردن تحریم‌هاست، اما واقعا افزایش قیمت بسیاری از محصولات تولید داخل هم صرفا مربوط به تحریم‌هاست؟
محسن اصغر زاده یک شهروند تهرانی می‌گوید: «نبود نظارت باعث شده که قاچاق اقلام گسترده شود و بازار با تبانی برخی افراد به یکباره خالی گردد. برای مثال هر وقت بخواهند قیمت یک قلم را بالا ببرند، ابتدا نبودش را در بازار شایع می‌کنند و سپس هر چه بخواهند در مورد قیمتش می‌تازند.»
مریم صدیقی شهروند دیگری می‌گوید: «استعلام قیمت‌ها دیگر هر روزه شده‌اند و از یک روز تا روز دیگر چند هزار تومان تفاوت است.»
حسن حمیدی شهروند دیگری می‌گوید: « از اول هم دلار قیمتش خیلی پایین‌تر از این‌ها بود، اما دست‌هایی هستند که از بالا بردن قیمت‌ها و نرخ دلار به فکر والانس کردن بدهی‌های خود هستند.»
رضا‌هاشمی در حالی که از قفسه فروشگاه یک بطری نوشابه برمی‌دارد، با گلایه می‌گوید: «نوشابه از اسفند پارسال تا امروز ۵ بار گران شده است و هربار بین ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش یافته است. آیا افزایش اینچنینی قیمت کالاهای تولید داخل، تقصیر تحریم‌هاست؟»
گوجه‌های صادراتی چرا امحا شد؟
روزهای گذشته فیلمی در فضای مجازی منتشر شد که طبق خبرهای واصله ۲۰۰ کامیون محموله‌های برگشتی صادراتی گوجه از عراق امحا شدند!
لیلا مهرزادی یک شهروند به میدان
تره بار محله آمده، بلکه بتواند گوجه را ارزانتر از خرده‌فروشی‌های محله شان تهیه کند. وی برایمان می‌گوید: «حتی اگر گوجه له شده، اما ارزان باشد، مانعی ندارد، چون برای رُب گیری مناسب ترند و وسع ما هم که زندگی کارگری داریم به خرید گوجه فرنگی از قرار کیلویی 12 تا 14 هزار تومان نمی‌رسد.»
رضا نورانی رئیس‌اتحادیه ملی محصولات کشاورزی در این زمینه می‌گوید: «صادرات محصولات بی‌کیفیت، سرمازده و در بسته‌بندی‌های نامناسب از سوی برخی صادرکنندگان ناشی، باعث برگشت محموله شده است.»
پرسش نخست این است که وقتی نیاز بازار داخلی به توزیع یک محصول که جایگاه پایه‌ای در سفره خانوار ایرانی دارد، تامین نشده، چطور مجوز صادرات آن محصول داده می‌شود؟
ازسوی دیگر این اظهارات نشان می‌دهد که هنوز بسترهای لازم صادراتی برای بازاری که در شرایط تحریم برای کشور بسیار حیاتی است، فراهم نشده است. فعالان اقتصادی معتقدند که اگر سیمای خوبی از کشورصادر‌کننده معرفی شود، مشتریان آنها هم زیاد خواهد شد؛ در عوض صادرات با جنس‌های نامرغوب به این وجهه می‌تواند آسیب جدی وارد کند.
قیمت گوجه و پیاز ارزان می‌شود
اسدالله کارگررئیس‌اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی با بیان اینکه قیمت هر کیلوگرم گوجه فرنگی در سطح خرده‌فروشی بین 11 تا 14 هزار تومان است، می‌گوید: «نرخ این محصول تا حدود 20 روز دیگر متعادل می‌شود.»
مصطفی دارایی نژاد رئیس‌اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی میوه و تره بار، با اشاره به دلایل گرانی پیاز در بازار می‌گوید: «کشاورزان به سبب ترس از بارندگی به سرعت اقدام به برداشت و انباشت پیاز در انبارها کرده‌اند که در نهایت کمبود عرضه، قیمت پیاز در بازار را افزایش داد.»
وی(در زمان تهیه این گزارش) از کاهش یک هزار تومانی قیمت پیاز در میدان خبر داده و می‌گوید: «نرخ هر کیلو پیاز از ۶ هزار تومان به ۵ هزار تومان در میدان کاهش یافت، پیش‌بینی می‌شود که برای هفته آینده مجدد ۲ هزار تومان دیگر پیاز ارزان شود، چرا که کشاورزان مجبورند انبارها را باز کنند.»
دارایی نژاد با اشاره به دلایل گرانی
گوجه فرنگی در بازار توضیح می‌دهد: «از ۲۰ تا ۲۳ مهر، سرمای شدیدی در شیراز و تاکستان داشتیم که همین امر منجر به یخ زدگی گوجه فرنگی‌ها روی بوته شد، به طوری که ۲۰۰ کانتینری که برای صادرات به عراق رفته بودند، برگشت خوردند و از طرفی این گوجه‌های یخ زده برای کارخانه‌ها هم قابل قبول نیستند و تمامی این عوامل منجر به افزایش قیمت در بازار شد.»
دارایی نژاد(در زمان تهیه این گزارش) از کاهش قیمت گوجه فرنگی در بازار خبر داده و می‌گوید: «با توجه به آنکه گوجه فرنگی جنوب به دست آمده، پیش‌بینی می‌شود که ظرف یک هفته آینده نرخ هرکیلو گوجه فرنگی تا ۳ هزار و ۵۰۰ تومان کاهش یابد.»
این مقام مسئول ادامه می‌دهد: «برای هفته آینده این نوید را می‌دهم که قیمت هر کیلو
گوجه فرنگی ۳ هزار تومان و هر کیلو پیاز ۲ تا ۲ هزار و ۵۰۰ تومان کاهش یابد.»
رئیس‌اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی از اُفت ۵۰ درصدی تولید سیب درختی خبر داده و می‌گوید: «با توجه به سال افت تولید پیش‌بینی می‌شود که تولید سیب درختی ۵۰ درصد سال قبل باشد.»
این مقام مسئول از افزایش ۲ تا ۳ برابری هزینه‌های تولید خبر می‌دهد.
مقاومت دلالان
در برابر کاهش قیمت‌ها
حالا که همه جا خبر از ریزش قیمت خودرو است، بی‌آنکه پرسیده شود، مگر چه اتفاقی اُفتاده که این گونه یک شبه خودرو روند نزولی یافته است؟ و چرا پیش از این چنین نبود؟ دلالان خودرو به هم پیامک می‌زنند که مبادا زمزمه ارزان شدن راه بیندازید!
اکبر صفاری یک شهروند که می‌خواهد برای خرید خودرو اقدام کند تا در ایام کرونایی ومصادف شدن با بیکاری‌اش، لااقل با مسافر کشی بخشی از هزینه‌های زندگی اش را بپردازد، به گزارشگر کیهان می‌گوید: «از طرفی خوشحالم که قیمت‌ها روند نزولی یافته‌اند. از طرفی مبهوت می‌نگرم که چطور می‌شود یک شبه و در پی انتخاباتی که اصلا به مردم ما ربطی ندارد، تا این حد شاهد ریزش قیمت‌ها باشیم؟»
وی ادامه می‌دهد: «دلالان راضی نیستند که قیمت‌ها را پایین بیاورند، چرا که خود مسبب مافیای خودرو و بالا رفتن قیمت‌ها از پیش بوده‌اند. همیشه هم بالا رفتن قیمت‌ها در ایام تعطیل و خیلی نامحسوس و در بی‌خبری اتفاق می‌اُفتاد.»
ابراهیم درستی، رئیس‌اتحادیه فروشندگان دستگاه‌های صوتی و تصویری و تلفن همراه و لوازم جانبی، در پاسخ به این سؤال که چرا با وجود کاهش قیمت دلار در بازار، فروشندگان موبایل در فضای مجازی و سایت‌های خرید و فروش، با قیمت قبل و بعضا بالاتر از قیمت قبل اقدام به فروش گوشی‌های خود می‌کنند، می‌گوید: «ما می‌گوییم وقتی دلار تثبیت پیدا می‌کند، آنها موظفند قیمت‌ها را پایین بیاورند، ولی این سایت‌های فروش مقاومت می‌کنند. بیشترین مشکلات ما، این سایت‌ها و شبکه‌های فروش مجازی است. این‌ها مگر چند روز می‌توانند مقاومت کنند و وقتی تثبیت قیمت اتفاق افتاد، مطمئن باشید مکلف به فروشند، وگرنه کسانی با دلار ارزانتر موبایل وارد کرده و اقدام به فروش می‌کنند.»
درستی تصریح می‌کند: « تا زمانی که کالا با دلار ارزان وارد کشور بشود، ممکن است مقاومت کنند که از نظر من مقاومتی بیهوده است؛ چون در نهایت بعد از تثبیت قیمت مجبور می‌شوند کالای خود را با قیمت مناسب به فروش برسانند.»
رئیس‌اتحادیه فروشندگان دستگاه‌های صوتی و تصویری و تلفن همراه و لوازم جانبی در پایان از مردم خواست برای خرید گوشی موبایل، چند مدتی دست نگه دارند تا قیمت دلار تثبیت شود.
گفتنی است؛ برخی از مشتریان گوشی موبایل با توجه به کاهش چشمگیر قیمت دلار، از عدم کاهش قیمت موبایل در فروشگاه‌های اینترنتی گلایه داشتند.
٨٠ درصد مصالح ساختمانی
تولید داخل است
به گفته مصطفی قلی خسروی رئیس‌اتحادیه مشاوران املاک استان تهران تدبیر دولت در کاهش قیمت دلار می‌تواند قیمت مسکن را تحت تاثیر قرار‌داده و در خوشبینانه‌ترین حالت عجالتا از ادامه رشد قیمت‌ها در بازار مسکن جلوگیری به عمل آورد.
وی صراحتا می‌گوید: «به محض افزایش قیمت دلار قیمت آپارتمان نیز افزایش می‌یابد، اما کاهش قیمت دلار بلافاصله منجر به کاهش قیمت مسکن نمی‌شود، چرا که انتظار بازگشت قیمت دلار به مدار صعودی منجر به مقاومت بازار در کاهش قیمت‌ها خواهد شد. با این حال رصد ما از وضعیت بازار مسکن حاکی از این است که در صورت تداوم کاهش قیمت دلار و ماندگاری دلار روی قیمت متعادل حتما با سقوط قیمت‌ها در بازارمسکن همراه هستیم.»
رئیس‌اتحادیه مشاوران املاک استان تهران ادامه می‌دهد: «٣٥ درصد قیمت ملک به مصالح استفاده شده در آن مربوط می‌شود و در صورتی که دولت بر روی قیمت مصالح ساختمانی نظارت داشته باشد می‌توانیم باز هم به کاهش قیمت مسکن برسیم.»
وی با بیان اینکه ٨٠ درصد مصالح ساختمانی تولید داخل است، می‌گوید: «برای مثال قیمت ماسه چرا باید صد درصد گران شود؟ چرا نظارت در بازار مصالح ضعیف است؟ بخشی به دلیل جو روانی و بخشی به دلیل کاهش نظارت‌ها است.»
مصطفی قلی خسروی تاثیر سیاست خارجی بر قیمت مسکن را نسبی اعلام کرده و می‌گوید: «پیروزی دموکرات‌ها یا جمهوری خواهان آمریکا هیچ کدام بر کاهش یا افزایش قیمت مسکن تاثیرگذار نیست، مسئله اصلی کنترل و ثبات قیمت دلار است که اکنون با سیاست‌های جدید بانک مرکزی انتظار کاهش قیمت دلار افزایش یافته است.» وی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «صاحبخانه‌ها به بهانه مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از عرضه ملک خود خودداری نکنند، تجربه ما به عنوان اتحادیه املاک تهران این است که قیمت مسکن در بازار رو به کاهش است و رشد قیمت‌ها در شش ماهه نخست سال در پایان سال تکرار
نخواهد شد.»
مواد سلولزی ساخت پوشک
ترخیص می‌شود
مهرداد جمال ارونقی معاون فنی گمرک می‌گوید: «ادعای بانک مرکزی این است که یک میلیارد دلار کالا هنوز اظهار گمرکی نشده، اما دارای کد رهگیری است که در نامه‌ای به بانک مرکزی درخواست کردیم اسامی این افراد را اعلام کنند.
همچنین در ادعای دیگری بانک مرکزی اعلام کرد که ۳۵۰ میلیون دلار اظهار گمرکی شده، ولی ترخیص نشده است. در این باره نامه‌ای به بانک مرکزی زدیم و درخواست کردیم اسامی این افراد را به ما اعلام کنند. درصورتی که این ادعا صحت داشته باشد به قید فوریت کالا را متروکه خواهیم کرد، اما تا کنون لیستی به ما اعلام نشده است.»
وی درباره آخرین وضعیت تسهیلات گمرکی که با حضور معاون اول رئیس‌جمهور در بندر شهید رجایی تصمیم گیری شد، توضیح می‌دهد: «بنابر آخرین مصوبه کالای مواد اولیه تولید و کالاهای اساسی که از ۱۰ آبان ۹۹ به قبل در گمرکات هستند، بدون کد رهگیری می‌توانند ترخیص شوند که لیست آنها توسط وزارت صمت به ما اعلام شده و از امروز درحال ترخیص این کالاها هستیم.»
ارونقی در زمینه وضعیت مواد سلولزی مانده در گمرک نیز می‌گوید: «حدود ۱۰ میلیون دلار مواد سلولزی در گمرک وجود دارد. ۱۰ میلیون دلار از سایر موادی که برای پوشک نیاز استنیز در گمرک موجود است و مشکل خاصی برای ترخیص ندارند؛ فقط باید کد ترخیص و کدرهگیری بانک را داشته باشند که با مصوبه اخیر همه آنها امکان ترخیص دارند.»