آسیب‌ها و آفت‌های تک‌ فرزندی یکی از معضلاتی‌ست که کارشناسان مختلف نسبت به تبعات آن در سال‌های آتی بارها هشدار داده‌اند. برخی از خانواده‌ها به علت‌های مختلف از جمله مسئله پزشکی توانایی فرزندآوری ندارند و برای همین نمی‌توانند از موقعیت تک فرزندی خارج شوند. ولی برخی از خانواده‌ها به اشتباه تصورات غیرواقعی از تک‌فرزندی دارند و از آسیب‌های آن برای فرزند خود غافل هستند. خبرگزاری فارس در گفت‌و‌گو با دکتر سیما فردوسی، مشاور و روانشناس بالینی به تبیین این معضل و مسئله پرداخته است.
* مسئله تک فرزندی چه آسیب‌هایی به دنبال دارد؟ برخی گمان دارند اگر یک فرزند داشته باشند تمرکز بیشتر و‌تربیت بهتری را در پی خواهد داشت. آیا از نظر شما این تصور درست است؟
تک فرزندی مشکلاتی به همراه دارد و این هم درست نیست که بگوییم هر تک فرزندی مشکلات بسیار زیادی دارد، کودکانی که تک فرزند نیستند دارای تجربه‌هایی در زندگی هستند که هیچ‌گاه نصیب کودکانی که تک فرزند هستند نمی‌شود. کودکانی که تک فرزند نیستند لحظاتی از غم یا شادی یا حتی رقابت سالم را با برادران و خواهران خود تجربه می‌کنند ولی این مسئله و این تجربه درباره تک فرزندها وجود ندارد.
وقتی شما تک فرزند هستید، اصلا صحنه رقابت برایتان رقم نمی‌خورد، چون فرزند دیگری نیست که بخواهید با او رقابت کنید. حالا این مسئله در جامعه هم برای آن فرد تک فرزند وجود دارد. تمایل با رقابت با هیچ‌کس را ندارد و پرتوقع است و می‌خواهد هرچه خواست برایش فراهم کنند. تک فرزندها بسیار پرتوقع هستند و گاها فکر می‌کنند همه باید سر تعظیم برایشان فرود بیاورند.
*  وضعیت خطرناک تک فرزند‌ها بعد از ازدواج!
حالا فکر کنید چنین فردی بزرگ شود و بخواهد ازدواج کند و صاحب خانواده شود. به احتمال زیاد یک آدم خود رأی به بار می‌آید. من فکر نمی‌کنم فرزند دوم برای خانواده آنچنان بار مالی زیادی داشته باشد تاجایی که تامین هزینه‌هایش توسط یک خانواده تک فرزندی غیرممکن باشد. البته بار مالی دارد ولی خانواده با وجود تجربه فرزند اول می‌تواند مخارج و سختی‌های فرزند دوم را مدیریت کند. به دنیا آوردن فرزند دوم و... با وجود سختی‌هایی که دارد، نهایتا به نفع کل خانواده است.
البته تمام نیازهای فرزندان مالی نیست. بعضی از خانواده‌ها می‌گویند یک فرزند بیاورم و هرچه می‌خواهد برایش تامین کنم. این طرز فکر درست نیست. کودکان باید بدانند در مقابل اعمال خوبشان پاداش می‌گیرند و در مقابل کارهای ناپسندشان تنبیه می‌شوند و این مسئله موجب رشدشان در بزرگسالی می‌شود. این درست نیست که اگر کودکمان کار زشتی هم انجام داد بگوئیم چون تک فرزند است و تنهاست تنبیهش نکنیم، نه این کار درست نیست، باید او را از تنهایی در بیاوریم.
بسیاری از تجربه‌ها به واسطه داشتن برادر و یا خواهر به انسان منتقل می‌شود. والدین گاهی تصور می‌کنند اگر با کودکانشان بازی کنند نیاز کودکان به بازی را تامین کرده‌اند، در صورتی که بچه نیازمند همبازی‌ای است که هم سن او باشد. بسیاری از فرزندان تک فرزند به والدینشان اعتراض می‌کنند چرا من تنها هستم و برادر و خواهر ندارم. این یک نیاز هست که خود کودک حس می‌کند.
البته ممکن است به‌خاطر مشکلاتی مثل مسئله پزشکی قادر به فرزندآوری مجدد نباشند. البته این افراد باید نحوه‌ تربیت کودکان تک‌فرزند را آموزش ببینند و در این زمینه اطلاعات کسب کنند. پدر و مادرهایی که تک فرزند دارند نباید بدون استثنا به همه خواسته‌های فرزند خود رسیدگی و ‌آن‌ها را تامین کنند، بلکه باید با او مثل کودکان دیگر که در اجتماع وجود دارد برخورد کنند و گاهی اوقات خواسته‌هایشان را تامین نکنند. در هر کاری اگر افراط و تفریط کنیم قطعا مشکل پیش می‌آید. همه چیز باید در حد تعادل باشد.
*  فاصله سنی مناسب میان کودکان چقدر باید باشد؟ بعضی از برادر و یا خواهر‌ها با هم حتی یک دهه فاصله سنی دارند.
بهترین فاصله بین فرزندان 3- 2 سال است تا بتوانند هم بازی هم باشند و همدیگر را درک کنند. البته گاهی اوقات رعایت فاصله سنی
3- 2 سال امکان‌پذیر نیست. البته اینکه با فاصله سنی بالاتر بچه بیاوریم بهتر از این است که کودکان‌مان تک فرزند باشد.
البته برخی از والدین هم به‌خاطر تنبلی رو به تک فرزندی آورده‌اند. می‌گویند فرزند بیشتر زحمت دارد و سنی از ما گذشته است و بهانه‌تراشی می‌کنند. فکر می‌کنند چون یک فرزند بزرگ کرده‌اند وظیفه‌شان را انجام داده‌اند، باید والدین خودشان را از تنبلی خارج کنند. درست است که فرزندآوری زحمت دارد ولی در عوض لذت‌هایی هم در فرزندآوری وجود دارد. تنبلی را باید کنار بگذاریم.