سرویس سیاسی-

سی و یکم شهریور 1359، آغاز تجاوز رژیم بعث عراق به ایران و همچنین آغاز دفاع هشت‌ساله مردم ایران از سرزمینشان بود. نگاهی به شرایط آغازین جنگ نابرابری که چهل سال پیش، رژیم صدام حسین با مشارکت و معاونت نظام سلطه علیه جمهوری اسلامی کلید زده شده بود و البته بررسی شرایط کنونی کشور، گویای واقعیاتی است که بررسی و واکاوی بخشی از آنها می‌تواند مایه عبرت دشمنان جمهوری اسلامی باشد. 2 سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، وضعیت نیروهای نظامی ایران کاملاًً شکننده و به‌هم‌ریخته بود؛ هم ازلحاظ تشکیلاتی و ساختارهای شکل‌گرفته در رژیم پهلوی و هم ازلحاظ ظرفیت‌های نظامی و سیستماتیک.
اوضاع نظامی ایران
در سال‌های آغازین جنگ تحمیلی
اوضاع نظامی ایران در سال‌های ۵۸ و ۵۹ به‌مراتب بدتر از اوضاع سیاسی و اقتصادی بوده است. ارتش جمهوری اسلامی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن سال ۵۷ دچار تحولات عمده‌ای گردید؛ زیرا ساختار ارتش متناسب با منافع شاه و اولویت‌های سیاسی آمریکا در منطقه بوده است و با آن ساختار نمی‌توانست در خدمت اهداف انقلاب اسلامی قرار گیرد. حضرت امام خمینی(ره) ضمن تأکید بر حفظ انسجام ارتش، فرصت لازم را در اختیار این نیرو قرار داد تا ساختار جدید خود را بر مبنای معیارهای ارتش مکتبی توسعه دهد، در کنار این مأموریت مهم با مشکلات جانبی دیگری مواجه بود که عمده‌ترین آنها عبارت‌اند از:
الف) خروج کارشناسان نظامی و فرار فرماندهان نظامی به خارج از کشور که عمده فنون و تخصص‌های نظامی را در اختیار داشتند.
ب) کاهش نیروهای ارتش توسط دولت بازرگان، به‌طوری‌که در تاریخ ۹/۲/۵۸ اعلام داشت که ایران به ارتش ۵۰ هزارنفری نیازی ندارد و تعداد ارتشیان کاهش خواهد یافت.
ج) اقدام مشکوک دولت بازرگان در زمینه لغو قراردادهای نظامی، از قبیل لغو قرارداد خرید شش فروند زیردریایی از آلمان و لغو قراردادهای نظامی آمریکا، که درمجموع کاهش توان نظامی و عدم امکان توسعه طرح‌های ساختاری ارتش هدف آن بوده است.
د) کاهش مدت خدمت سربازی از ۲۴ ماه به ۱۲ ماه و اعزام کادرهای ارتش به محل‌های سکونت و زادگاه خود، از دیگر اقدامات دولت بازرگان است که سازمان ارتش را دچار تزلزل کرد.
هـ) شعار انحلال ارتش از سوی گروهک‌های مخالف هماهنگ با سیاست کاهش توان دفاعی ارتش از سوی لیبرال‌ها.
و) کودتای نوژه و فرار تعدادی از عناصر ارتشی کودتا در تیرماه ۱۳۵۹ به خارج از کشور به‌ویژه عراق، که اطلاعات ارزشمندی از توان دفاعی ایران را در اختیار مسئولان عراق قرار داد.
حمایت شرق و غرب
از رژیم بعث و صدام جنایتکار
علاوه‌بر وضعیت شکننده و به‌هم‌ریخته نظامی ایران در آستانه جنگ تحمیلی، حمایت تمام‌عیار کشورهای بلوک شرق و غرب از رژیم بعث هم یکی از معضلاتی بود که جمهوری اسلامی ایران بایستی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کرد.
رهبر معظم انقلاب در تاریخ 19/12/96 در بخشی از بیاناتشان در دیدار نوجوانان و جوانان شرکت‌کننده در کاروان‌های راهیان نور به حمایت شرق و غرب از رژیم عراق‌ اشاره و فرمودند: «هرچه جنگ پیش می‌رفت، امکانات رژیم بعثی چند برابر می‌شد؛ چه کسی به او می‌داد؟ فرانسه، انگلیس، آلمان، آمریکا؛ شوروی هم که ضد آمریکا بود، در این قضیّه همراه آمریکا وارد میدان شد، آن‌هم به دلیل خاصّ خود: [چون] شوروی تعداد نسبتاًً زیادی جمهوری‌های مسلمان دارد؛ حرکت اسلامی، انقلاب اسلامی در ایران موجب می‌شد که آن جمهوری‌ها به فکر هویت اسلامی خودشان بیفتند؛ دولت شوروی حاضر نبود، لذا او هم در این قضیّه - در قضیّه جنگ علیه ما، در قضیّه مبارزه علیه ما- کنار آمریکا، دشمن دیرین خودش ایستاد. پس شد آمریکا، شوروی، ناتو - [اعضای] پیمان ناتو که اروپا و آمریکا و مانند اینها هستند- و همه قدرت‌های مسلط دنیا که پشت‌سر صدام قرار گرفتند علیه جمهوری اسلامی، برای اینکه جمهوری اسلامی را از بین ببرند... همین کشور فرانسه در وسط جنگ، پیشرفته‌ترین هواپیماها و بالگردهای خودش را داد به عراق؛ همین کشور آلمان، مواد شیمیایی و سمّی را در اختیار رژیم صدام گذاشت برای اینکه بتواند در جبهه‌های جنگ از مواد شیمیایی استفاده کند... انگلیس‌ها کمک کردند، آمریکایی‌ها کمک کردند، نقشه‌های جنگی و ماهواره‌هایشان کمک کردند، همه دستگاه‌های شیطانی عالم به این شیطانِ بدبختِ متکبّرِ مغرورِ خودخواه - یعنی صدام- کمک کردند علیه جمهوری اسلامی»
با آغاز تجاوز رژیم بعث عراق به مرزهای ایران در آخرین روز تابستان سال 1359، غرب و شرق بلافاصله به حمایت مالی و اقتصادی از صدام اقدام کردند و با پرداخت بیش از 60 میلیارد دلار به رژیم بعث، نیازهای مالی و اقتصادی این رژیم را در جنگ تحمیلی علیه جمهوری اسلامی ایران تأمین کردند. به اعتراف رسانه‌های غربی، کمک‌های مالی به رژیم بعث عراق نه‌تنها آتش جنگ را فروزان نگه داشت، بلکه باعث تحمیل جنایت‌ها و تلفات سنگین در طول هشت سال جنگ تحمیلی شد. به‌طوری‌که روزنامه «آبزرور» چاپ لندن در تاریخ 1 مهر 1369 در مقاله‌ای ضمن اعتراف به تأمین نیازهای مالی و اقتصادی رژیم بعث توسط دولت‌های غربی و عربی، نوشت: «اگر عربستان سعودی، اروپا و شوروی به‌منظور کمک به عراق... نیروهای نظامی، لوازم‌یدکی و پول روانه نمی‌کردند، ایران متحمل این‌همه تلفات در جنگ نمی‌شد.»
رادیو آمریکا در تاریخ 23/11/69 گزارش داد: «این عراق بود و نه ایران که از کمک‌های کلان نظامی و مالی خارجی برخوردار شد و این کمک‌ها به صدام حسین امکان داد که یک ماشین نظامی بیافریند... هشت سال بعد زمانی که میان این دو کشور آتش‌بس برقرار شد شمار نفرات نظامی عراق از یک‌میلیون تجاوز می‌کرد. به این معنا که صدام حسین توانسته بود در عرض هشت سال نیروهای نظامی اش را چهار برابر کند و پول لازم برای این کار از سوی سعودی‌ها و کویتی‌ها تأمین شده بود. نه‌تنها از سوی آنها بلکه البته از سوی شوروی و همچنین از فرانسه- آلمان غربی- ژاپن و سرانجام از آمریکا.»
«تا توانستند به صدام‌حسین کمک کردند»
رهبر معظم انقلاب در خطبه‌های نماز جمعه ۲۷ دی 98، ضمن‌ اشاره به تلاش اروپایی‌ها برای تحت‌الشعاع قراردادن حماسه‌آفرینی‌های اخیر مردم ایران و سپاه پاسداران در تشییع پیکر مطهر حاج قاسم و در هم کوبیدن عین‌الاسد، با فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران، گفتند: یکی از کارهای دیگری که برای تحت‌الشعاع قرار دادنِ این حوادث بزرگ انجام دادند، همین کاری است که این سه دولت اروپایی کردند؛ دولت خبیث انگلیس، دولت فرانسه، و دولت آلمان؛ تهدید ایران که ما مسئله هسته‌ای را بار دیگر به شورای امنیت می‌بریم؛ که البتّه مسئولین کشور خوشبختانه محکم پاسخ این‌ها را دادند، جواب محکم به این‌ها داده شد؛ این سه کشور همان سه کشوری هستند که در دوران جنگ تحمیلیِ به ما، تا توانستند، به صدام‌حسین کمک کردند؛ دولت آلمان، ابزار، وسایل شیمیایی و سلاح شیمیایی را در اختیار صدام‌حسین گذاشت که شهرها و جبهه‌ها را با آن سلاح هدف قرار بدهد، که هنوز آثارش در بین رزمندگان قدیمی‌ما وجود دارد؛ دولت فرانسه بالگردهای جنگیِ سوپر اتاندارد را برای زدن کشتی‌های نفتی ما در اختیار صدام‌حسین قرار داد؛ سوابق این‌ها این است؛ دولت انگلیس با همه وجود در خدمت دشمنان ما بود، در خدمت صدام بود. این‌ها این‌جوری‌اند، سوابقشان این است، امروز هم این‌جوری دارند عمل می‌کنند.
تحریم تسلیحاتی شدید ایران از آغاز جنگ
در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از ماجرای تسخیر لانه جاسوسی در سیزدهم آبان ۱۳۵۸، ایران به‌طور رسمی ‌با تحریم‌های تجاری، اقتصادی و تسلیحاتی آمریکا و متحدان اروپایی آن مواجه شد.
تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران طی چهل سال بعد همچنان ادامه یافته و حتی شدیدتر نیز شده است. در طول جنگ ایران با عراق، دولت ریگان حرکت بین‌المللی گسترده‌ای را برای جلوگیری از فروش تجهیزات نظامی به ایران سامان داد تا مانع از پیروزی ایران در جنگ علیه عراق شود.
در ژانویه 1984 دولت آمریکا با ادعای دست داشتن ایران در بمب‌گذاری در نیروگاه نظامی آمریکا در لبنان، جمهوری اسلامی ایران را در فهرست کشورهای حامی‌‌تروریسم قرار داد. این امر موجب منع صادرات و فروش کلیه تجهیزات نظامی به ایران (از سال 1986)، کنترل صادرات کالاهایی که دارای مصارف دوگانه نظامی و غیرنظامی می‌باشند و قطع کلیه کمک‌های مالی به ایران ازجمله مخالفت با اعطای وام توسط بانک جهانی شد.
پس از پایان جنگ عراق علیه ایران، آمریکا دور جدیدی از تحریم‌ها را برای تحقق نظم جدید بین‌المللی خود در منطقه خاورمیانه و سیاست مهار ایران در سال 1993 میلادی به اجرا درآورد.
تحریم‌های تسلیحاتی آمریکا در دولت‌های دموکرات‌ها و جمهوری خواهان علیه جمهوری اسلامی ایران همواره ادامه داشته و به‌عنوان یک راهبرد ملی در ایالات‌متحده دنبال شده است.
به سرکردگی آمریکایی‌ها، شورای امنیت در تاریخ 19/3/89 (9 ژوئن 2010) قطعنامه‌ای را علیه ایران تصویب کرد که بر اساس آن ایران نباید از هیچ فعالیت تجاری مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم و دیگر مواد هسته‌ای یا فناوری دیگر کشورها بهره‌مند شود و همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد باید از انتقال هرگونه ماشین نظامی مانند‌تانک و نفربر زرهی، هواپیمای جنگی، هلیکوپتر تهاجمی، توپخانه کالیبر بالا، کشتی نظامی، موشک و سیستم‌ها و تجهیزات مربوط به این سلاح‌ها به ایران جلوگیری کنند.
دولت باراک اوباما در اول ژانویه 2012، قانون مجازات بانک مرکزی و مؤسسات مالی ایران را امضا کرد و پس‌ازآن نیز 50 شرکت و مؤسسه مالی ایران با هدف مقابله با برنامه موشکی ایران مورد تحریم قرار گرفتند. این مؤسسات بیشتر تابعه وزارت دفاع نیروهای مسلح و سازمان صنایع فضایی، شرکت خطوط کشتیرانی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران بودند.
پس از امضای توافق هسته‌ای (برجام) در 2015، دولت آمریکا با بهانه‌های مختلف همچون تلاش ایران برای دستیابی به سلاح‌های موشکی، تحریم‌های جدیدی را در دستور کار خود قرار داد.
بارزترین نمونه آن، تمدید قانون تحریم‌های ده‌ساله ایران همان «قانون ایسا» بود که نقض فاحش برجام به‌حساب می‌آمد. علاوه‌بر این، دولت آمریکا در دوره ‌ترامپ در 25 ژوئیه 2017 قانون تحریم‌های «کاتسا» را علیه ایران به اجرا گذاشت که دربرگیرنده تحریم‌های تسلیحاتی، حقوق بشری، موشکی و مهم‌تر از همه فعالیت‌های منطقه‌ای ایران بود. این قانون به دلیل گستردگی و شمول آن به قانون «مادر تحریم‌ها» معروف است.
برای نخستین بار در این قانون، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان ذیل گروه ‌تروریستی اضافه شد.
تحریم‌ها و محدودیت‌ها؛ زمینه‌ساز پیشرفت کشور
«آن روز مانع واردات سیم‌خاردار بودند»
رهبر معظم انقلاب در 20/7/90 در بیاناتشان در اجتماع بزرگ مردم کرمانشاه فرمودند: «تحریم برای ما چیز تازه‌ای نیست. از سال اول پیروزی انقلاب، تحریم‌های یکجانبه از طرف آمریکا و کشورهای اروپایی شروع شد و در طول جنگ، این تحریم‌ها و محدودیت‌ها به اوج خود رسید. من یک‌وقتی گفته‌ام؛ ما می‌خواستیم از خارج از کشور سیم‌خاردار تهیه کنیم. کشوری که این سیم‌خاردار باید ازآنجا عبور می‌کرد- شوروی سابق- اجازه نمی‌داد که این کالا از داخل خاک او عبور کند، بیاید ایران! حالا کالا نه کالای نظامی است، نه سلاح تهاجمی‌است؛ سیم‌خاردار است! این‌قدر محدودیت علیه کشور ما به‌وجود آوردند. در همه زمینه‌های اقتصادی به دنبال ایجاد تحریم بودند؛ غرضشان هم این بود که ملت ایران را به زانو دربیاورند، نظام را به‌زانو دربیاورند؛ اما نظام جمهوری اسلامی به کمک صبر و بصیرت شما مردم، همه آن سیاست‌ها و سیاست‌گذاران را به‌زانو درآورد.
معظم‌له تأکید کردند: «ما توانستیم از همین محدودیت‌ها به‌عنوان یک فرصت استفاده کنیم. همین منع­ها و تحریم­ها و محدودیت­ها موجب شد که ما در میدان‌های نوآوری و ابتکار، در همه زمینه‌ها، به پیشرفت‌هایی دست پیدا کنیم که کشورهای منطقه در طول سال‌های متمادی هم نتوانستند به آن پیشرفت‌ها دست پیدا کنند.»
وضعیت نظامی ایران
بعد از گذشت چهل سال
اکنون و بعد از گذشت چهار دهه از حیات نظام اسلامی، پیشرفت‌ها و ظرفیت‌های نظامی و دفاعی کشورمان حاکی از آن است که تحریم‌ها و محدودیت‌ها، نه‌تنها زمینه‌ساز پیشرفت کشور بوده بلکه مقاومت و اقتدار نظامی علیه نظام سلطه، مایه تقویت عزت و ابهت کشور در حوزه‌های منطقه و بین‌الملل شده است.
علاوه‌بر دستاوردهای اقتصادی 4 دهه انقلاب اسلامی در حوزه زیرساخت‌ها، تولید ملی، علم و فناوری، صنعت، کشاورزی پیشرفت‌های صنایع نفتی و پتروشیمی، رتبه‌های جهانی در شاخص‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی، ثبات و امنیت داخلی و خارجی قابل‌تحسین در منطقه و جهان، نگاهی به پیشرفت‌های صنعت نظامی و دفاعی نیز مایه تحسین و افتخار است.
پیشرفت ایران در زمینه ساخت و تولید انواع سلاح‌ها و تجهیزات نظامی به‌قدری شگفت‌انگیز بوده که موسسه «گلوبال فایرپاور» در آماری که سال 96 منتشر کرد؛ اعلام کرد که ارتش ایران در رتبه 23 جهان قرار گرفته است.
تسلیحات پیشرفته ایران از اقتدار موشکی
تا برگ‌های برنده ایران در عرصه دریا، هوا و زمین
اقتدار موشکی جمهوری اسلامی ایران که مقامات و مسئولان کشورمان بارها به آن‌ اشاره کرده و ابعاد مختلف پیشرفت‌های نظامی را در رزمایش‌های مختلفی به نمایش گذاشته‌اند به معنای واقعی کلمه خار چشم دشمنان شده است.
رهبر معظم انقلاب شهریورماه 96 در دیدار شرکت‌کنندگان در همایش سراسری فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نکات مهمی‌را در رابطه با ضرورت ارتقاء توانمندی‌های دفاعی و نظامی کشور ایراد فرمودند و تنها عامل رفع تهدیدات نظامی دشمنان را «اقتدار دفاعی و نظامی» و «ایجاد‌ترس و رعب در دشمن» دانستند.
حضرت آیت‌الله‌العظمی‌خامنه‌ای همچنین بیستم اردیبهشت‌ماه 97 طی بیاناتی در دانشگاه افسری و‌تربیت پاسداری امام حسین(ع) فرمودند: «قدرت نظامی، مایه اقتدار است. می‌بینید، درباره مسائل موشکی چه جنجالی در دنیا راه می‌اندازند، که ایران موشک دارد، ایران موشک دقیق دارد. بله، ما موشک داریم، موشک دقیق [هم] داریم؛ موشک ما هدف را از فاصله چند هزار کیلومتری با فاصله چند متری قادر است بزند؛ این را با قدرت به دست آوردیم، با قدرت حفظ می‌کنیم، با قدرت افزایش خواهیم داد؛ ان‌شاءالله. با این هم، چون مایه اقتدار کشور است مخالف‌اند، با آن دعوا دارند، غیظ و غضب دارند. می‌بینید چه می‌کنند در دنیا».
امروز جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین قدرت‌های تولیدکننده موشک‌های کروز، بالستیک و نقطه‌زن جهان شناخته می‌شود و می‌تواند به‌عنوان یکی از صاحبان صنعت موشکی، نیاز کشورها به این تجهیزات بسیار پیشرفته را تأمین کند.
محصولات سبد موشکی ایران برای صادرات از تنوع بسیار خوبی برخوردار است. از این سبد در عرصه بالستیک می‌توان به خانواده «موشک‌های شهاب، فاتح ۱۱۰، قیام، زلزال بارشی، فاتح ۳۱۳، ذوالفقار، هرمز، قدر، عماد، سجیل، خرمشهر، دزفول، فاتح مبین و رعد ۵۰۰» و در حوزه کروز نیز به موشک‌هایی همچون هویزه، نصر و قاصد ۳‌ اشاره کرد که هرکدام از این محصولات می‌توانند در بازار جهانی جایی برای خود باز کنند.
در حوزه شناورهای سطحی نیز ایران به پیشرفت‌های خیره‌کننده‌ای دست یافته که از آن جمله می‌توان به ناوشکن سهند، جماران و دماوند جدید‌ اشاره کرد این ناوشکن‌ها با توانمندی انجام مأموریت‌های سطحی و عملیات‌های ضدسطحی و ضدزیرسطحی و ضدهوایی و همچنین دارا بودن قدرت ماندگاری بالا در دریا و توان حمل بالگرد در ناوشکن سهند و البته سرعت رانش بالا جذابیت خوبی برای خریداران بین‌المللی داشته باشند.
قایق‌های تندرو مانند ذوالفقار، ذوالجناح، سراج و شهید ناظری یکی دیگر از برگ‌های برنده ایران در عرصه دریاست که در صادرات نیز در صورت صلاحدید مسئولان می‌تواند به محصولی با طرفداران بسیار تبدیل شود که سود فراوانی را نصیب صنعت دفاعی کشور کند.
پهپادهای ایران نیز رقیبی جدی برای نمونه‌های خارجی هستند. بنا به گفته سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و همچنین مسئولان وزارت دفاع، ایران امروز در سطح منطقه قدرت اول و در سطح جهان جزو چهار کشور اول جهان است که به تبع آن می‌تواند در عرصه صادرات نیز جایگاه خوبی را به خود اختصاص دهد.
البته با توجه به کاربردهای مختلف پهپادها در صنایع مختلف، پهپادهای ایرانی نه تنها برای کاربردهای نظامی بلکه برای کارهای تحقیقاتی، علمی‌و دیگر عرصه‌ها نیز می‌توانند خریداران خود را داشته باشند. سبد محصولاتی مانند شاهد، مهاجر، ابابیل، کمان ۱۲، خودکار و کرار هر کدام قابلیت‌های ویژه‌ای دارند و در بازار جهانی ادوات نظامی می‌توانند بازار پر رونقی برای خود به دست آورند.
ایران اسلامی دارای سامانه‌های متعددی در حوزه پدافند هوایی است که در بردهای متفاوت می‌توانند نیاز کشورهای مختلف را در این عرصه تأمین کنند، از مهم‌ترین سامانه‌های پدافند هوایی تولید ایران می‌توان به باور ۳۷۳، سامانه سوم خرداد، طبس، کمین دو، صیاد و تلاش‌ اشاره کرد، سامانه‌هایی که هر کدام سد محکمی‌در مقابل نفوذ بیگانگان به حریم آسمان کشور هستند، به همین دلیل در صورت صلاحدید مسئولان می‌تواند محصولات حوزه پدافند هوایی نیز در سبد صادراتی ایران قرار گرفته و در کنار ارزآوری برای کشورمان موجب برهم خوردن انحصار شکل گرفته در این بازار شود.
بنا بر آنچه در فوق آمد، می‌توان گفت یکی از آثار و برکات جنگ هشت‌ساله دفاع مقدس و تحریم‌های روزافزون نظام سلطه علیه کشورمان این بوده که خودمان با تکیه ‌بر ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی به سمت استقلال و خودکفایی در تمامی حوزه‌ها به‌ویژه حوزه نظامی گام برداریم؛ خودکفایی که امروز به ثمر نشسته و عزت و ابهت جمهوری اسلامی در داخل و خارج را رقم زده است.