سید علیرضا واعظ موسوی

«افسر و جاسوس»(An Officer and a Spy) جدیدترین فیلم رومن پولانسکی و محصول سینمای فرانسه در قالب تاریخی است که ماجرای رهگیری و دستگیری جاسوسان در اداره ضد جاسوسی ارتش فرانسه در اواخر قرن ۱۹ را به تصویر می‌کشد.
داستان فیلم در مورد متهم شناختن یک افسر یهودی ارتش به خیانت علیه فرانسه است و البته سیر داستان به جایی کشیده می‌شود که بیننده متوجه بی‌گناهی او شده و در آخر فیلم هم راوی از رفع اتهام او پس از چند سال حبس خبر می‌دهد.
این فیلم بر اساس یک داستان واقعی و تاریخی ساخته شده که به «ماجرای دریفوس» مشهور است؛ رویدادی که گفته می‌شود رسواکننده‌ترین واقعه قضایی برای فرانسه است که طی آن در سال ۱۸۹۴، «آلفرد دریفوس» افسر یهودی ارتش فرانسه، در دادگاه به اتهام خیانت به حبس محکوم شده و از ارتش برکنار می‌شود و برای گذراندن دوران محکومیت، به جزیره‌ای تبعید می‌شود.این رخداد در سال‌هایی بود که بحث ناسیونالیسم در فرانسه داغ شده بود و ازسویی سوءظن به آلمان (دشمن سنتی فرانسه) و نفوذ یهودیان در کشور، شدت گرفته بود.پس از گذشت سال‌ها از محکومیت «آلفرد دریفوس»، بی‌گناهی وی روشن می‌شود و دادگاه عالی فرانسه، مردود بودن تمامی اتهامات وی را اعلام می‌کند و او دوباره جهت خدمت در ارتش فراخوانده شد.
نکته اینجاست که در این فیلم بر یهودی بودن شخصیت محوری داستان تأکید زیادی می‌شود و مدام این مسئله را یک علت نانوشته و خارج از قانون برای متهم شمردن او نشان می‌دهد. وکیل او و سرهنگی که ابتدا وی را متهم می‌دانست (و سپس با کشف دلایلی او را لایق رفع اتهام می‌دانست) و سایر افرادی که سعی در کمک به این افسر متهم داشتند، از سوی مردم متعصب، به یهودی بودن و یا طرفدار لابی یهود بودن متهم می‌شوند.
در‌نمایی از فیلم می‌بینیم که علامت «ستاره داوود» توسط متعصبان عصبانی روی مغازه‌های یهودی کشیده می‌شود و شیشه‌های آنها شکسته می‌شود. و یا در دادگاه صحبت از کمک سنگین مالی لابی جهود به متهم یهودی می‌شود که باعث خنده وکیل او و طرفدارانش می‌شود. در حالی که بیننده در طول داستان شاهد هیچ‌گونه پرداخت پول و تیم قوی و عجیب و غریب مدافع برای این متهم یهودی نبوده است بلکه عده‌ای شامل هنرمندان (امیل زولا) یا سیاستمدار و افراد نظامی که برای کمک او جمع شده‌اند بنا به اعتراف خودشان و ظواهر امر بر مبنای ندای وجدان و عدالت خواهی وارد این مسئله شده‌اند. پس این اتهام یعنی «حمایت مالی سنگین لابی جهود» از متهم، توسط مخاطب این فیلم یک حرف مفت تلقی می‌شود!
به‌نظرم این فیلم مانند سایر فیلم‌هایی است که سعی دارند چهره مثبت و مظلومی‌از جهودان در دنیا به نمایش درآورند. فیلم‌هایی مانند «فهرست شیندلر» (Schindler›s List) به کارگردانی استیون اسپیلبرگ، «حرامزاده‌های بی‌آبرو» (Inglourious Basterds) به کارگردانی کوئنتین تارانتینو  و یا فیلم فرانسوی دیگری به اسم «بچه‌های پاریس»(La rafle) که توسط کارگردان فرانسوی رز بوش ساخته شده است.
پس از حدود ۱۴ سال نقد استراتژیک فیلم به این نتیجه قطعی رسیده‌ام که: ادای احترام به تاریخ جهود به هر نحوی در سینمای جهان به‌ویژه‌هالیوود انجام می‌شود و سالانه چندین فیلم در این زمینه تولید می‌شود.
و البته این ادای احترام را باید جدای از فیلم‌هایی دانست که به سفارش لابی صهیونیستی ساخته می‌شود و البته این دو نوع نیت در چشم مخاطب قابل تمییز نیست و همچنین در چشم منتقد مگر اینکه علائم و نشانه‌های بارزی از مستقل بودن سازنده فیلم از نظر فکری و عملی از «لابی جهود» بدست بیاید و فیلم مورد نظر که دارای محتوای یهودی ستایانه است را یک سفارش تلقی کنیم و البته این مسئله بسیار سخت است و ما در واقع فقط حاصل کار یعنی فیلم‌هایی با مضمون حکایت از تاریخ یهود و یادمان جنگ جهانی و بزرگداشت هولوکاست می‌بینیم!
به عقیده من «فهرست شیندلر» یک فیلم از دسته فیلم‌هایی است که به سفارش لابی صهیون ساخته شده است و آن هم توسط یک کارگردان، تهیه‌کننده و فیلم‌نامه‌نویس آمریکایی یهودی به نام «استیون اسپیلبرگ» که خود هم یهودی است و هم با رفتار و آثارش نشان می‌دهد که شیفته صهیونیسم است و البته عقیده دارم که فیلم «حرامزاده‌های بی‌آبرو» یک اثر از جنس ادای احترام به «یهود» است که توسط کوئنتین تارانتینو ساخته شده است تا بتواند بدون حرف و آزاد لابی صهیون کارش را انجام بدهد! و این را می‌توان از نوع حرکت وی در آثارش به اثبات رساند؛ چرا که غالب آثار وی دارای موضوعاتی غیراز یهود و بزرگداشت یهود است و بدنه اصلی آثار او روایت باندهای مافیایی و گروه‌های آدم‌کش و دسته‌های جنایتکار است به ‌اشکال مختلف و در قالب‌های زمانی و داستانی مختلف.
به ‌نظر می‌رسد که فیلم«افسر و جاسوس» ادای احترام فرانسه و یا در اصلاح بدنه فرهنگ و هنر و سیاست فرانسه که با شهر «پاریس» شناخته می‌شوند (و هر جا گفته شود «پاریس»،‌ اشاره‌ها به این بدنه تاریخی فرهنگ‌ساز و سیاسی این کشور می‌رود) به صهیونیسم جهانی است. چرا که سازنده آن یعنی «رومن پولانسکی»، شیوه آثار دیگرش (که اینک جای بررسی آنها نیست) جدای از توجه به صهیونیسم است و قبلاً هم ادای احترام خود به «جهود» را با ساخت فیلم «پیانیست» کرده است! و اینکه او پس از گذشت حدود 17 سال از انتشار فیلم یهودی ستایانه و یادمان گونه «پیانیست» فیلم دیگری با محوریت «مظلومیت یهود» ساخته است که در ظرف مکانی و زمانی فرانسه قدیم و سنتی روایت می‌شود، به‌نظر می‌رسد که فیلم، سفارشی از سوی بدنه فرهنگی پاریس برای ادای احترام به لابی جهودان باشد!  
انتخاب بازیگر زار و لاغر اندام و رنگ پریده برای کارکتر افسر یهودی متهم شده و برادر باوقار و مودب برای او و همسر‌گریان و رنج دیده، همگی پارامتر‌های مناسبی برای مظلوم‌نمایی قوی در حق یهود است!