در خیانت آرتور اپهام پوپ آمریکایی به ميراث فرهنگي ايران
چه بر سر این عتیقهجات آمد؟ (پاورقی)
تالیف: اصغر حیدری
در آستانه حضرت معصومه (س) نامه هایی یافت شده که در بارۀ استفاده از ظروف و وسایل عتیقه موجود در آستانه مقدسه برای برپایی نمایشگاهی به انتخاب و توسط آرتور پوپ میان آستانه مقدسه با وزارت معارف و اوقاف و وزارت دربار نوشته شده اند و در نوع خود اسناد بسیار مهمی محسوب می شوند که روند انتخاب و در اختیار گیری رسمی و آشکاراشیاء عتیقه توسط پوپ را نشان می دهند. لیست این اجناس در دو نسخه تهیه شده و یک نسخه آن در اختیار وزارت معارف و یک نسخه در اختیار آستانه قرار گرفته است. آنان توجه داشته اند که اجناس را به طور کامل تحویل دهند و تحویل بگیرند. در ضمن مشخصات اجناس با شرح جزئیات کامل، رنگ و جنس و حتی ریشه ها و یا پارگی آنها به طور دقیق ذکر شده است. این اجناس شامل کاشی، فرش های شاه عباسی که بر روی مقبره شاه عباس انداخته می شد و تعدادی پرده زری است. اینکه چه بر سر این اجناس آمده است خدا می داند و گویا به روال مرسوم پوپ بازگردانده نشده اند و چه کسی جرأت داشت که از حکومت رضاخانی توضیحی در این مورد بخواهد؟!
«جناب مستطاب شریعتمدار آقای متولی باشی سلمه الله
مورخه 12 شهریور ماه 1309
سواد رسید اشیاء آستانه مقدسه از طرف اداره محاسبات شاهنشاهی به وزارت جلیله معارف
چون حسب الامر مقرر شده بود تعدادی قالی و قالیچه و کاشی و پرده زری برای اکسپوزیسون از آستانه مقدسه حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ به مرکز حمل شود، لهذا اشیاء مفصله ذیل توسط آقایان میر سید مصطفی خان مدیر دفتر آستانه و حاجی مصطفی خان پیشکار آقای متولی باشی و حاجی رضا قلی خان فراش باشی آستانه در تاریخ ذیل در قصر گلستان آورده و در عمارت خوابگاه در اطاقی که برای ضبط اشیاء اکسپوزسیون تخصیص یافته بود تحویل این جنابان امضا کنندگان ذیل؟
کاشی های بزرگ و کوچک و برجسته و خط دار که مشخصات آن علی حده نقل گردیده است 30 پارچه
قالی و قالیچه های شاه عباسی به شرح و توصیف جداگانه 13 تخته
پرده پارچه ابریشمی و زری دو تخته
کمسیون تهیه صورت اشیاء اکسپوزسیون گردید. اشیاء فوق الذکر با شرح و توصیف خود در ضمن صورت کلیه اشیاء اکسپوزسیون تحت نمرات 136 الی 176 ثبت گردیده است و این صورت مجلس برای تشخیص تعداد و قطعات کاشی و قالیچه و قالی و پرده که از آستانه حضرت معصومه به مرکز آورده شده تنظیم می گردد و یک نسخه آن به آورندگان اشیاء برای رسید تسلیم می شود و نیز یک نسخه از صورت مشروح فوق که ضمن صورت اشیاء اکسپوزسیون از نمره 126 الی نمره 176 می باشد از محاسبات پوتات و کمسیون مربوط مستقیماً به وزارت جلیله معارف اداره عتیقات ارسال خواهد گردید تا اولیاء محترم آن وزارتخانه و اداره محترم اوقاف از جریان امر اطلاع حاصل نمایند. 12 شهریور ماه سنه 1309 امضارئیس محاسبات پوتات دولتی قانع بصیری (مسیو گدار متخصص عتقات) (گدار) (محمد ابراهیم خان توفقی سرایدار شاهنشاهی) (ابراهیم)
اشیاء انتقالی از حضرت معصومه قم که توسط نمایندگان وزارت معارف و متصدیان حمل اشیاء در عمارت خوابگاه تحویل کمسیون تهیه اشیاء اکسپوزسیون شده 11 شهریور ماه سنه 1309