پرسش:
امام علی(ع) چگونه و با چه ساز و کاری جامعه اسلامی را که پیامبر گرامی(ص) بنیان‌ نهاده بود و پس از 25 سال به انحراف کشیده شده بود، به مسیر و جایگاه اصلی خود بازگرداند؟
پاسخ:
جامعه‌ای که از مسیر حق و عدالت دور شده و سال‌ها فساد و انحراف در مجموعه نهادهای سازمانی آن نهادینه شده باشد، چگونه و با چه ساز و کاری می‌توان آن را در مسیر و جایگاه اصلی خود بازگرداند؟ نگاهی به سیره امام علی(ع) در این رابطه بهترین الگوی رفتاری در پاسخ به این سوال خواهد بود که در اینجا به برخی ابعاد و شاخص‌های آن می‌پردازیم.
ابعاد مبارزه با فساد
حضرت علي(ع)، براي مبارزه با فساد موجود، جامعه‌ای که تحویل گرفته بود، راه سختي در پيش داشت.
حضرت(ع) لحظه اي براي بازگرداندن جامعه اسلامي به همان جامعه اي كه حضرت رسول(ص) بنيان نهاده بود، كوتاهي نكرد.
مبارزه حضرت(ع) با محو فساد، دو جنبه داشت: نظري و عملي. ايشان، چه در آغاز حكومتش و در همان هنگامي كه مردم با او بيعت كردند، و چه در مدت
خلافتش، با بيان رسا، شيوه صحيح حكومت‌داري و ويژگيهاي يك امت اسلامي را، بارها و بارها، به مردم گوشزد كرد تا آنان، حق را بدانند و مطابق آن عمل كنند.
حضرت(ع) علاوه بر اين روشنگريها و همزمان با آن، اقدامهاي عملي‌اش را نيز آغاز كرد.
اكنون به بررسي شيوه‌هاي مبارزه آن حضرت و حكومت علوي(ع) با فساد مي پردازيم.
الف) مبارزه با فساد در بعد نظري:
يكي از بزرگترين اهداف پذيرش حكومت توسط امام(ع) مبارزه با ظلم، فساد و طغيان، تبعيض، بي عدالتي و احقاق حقوق مردم و حاكميت اسلام اصيل  و ايجاد اصلاحات همه جانبه، عميق و گسترده و كارساز و فراگير در جامعه اسلامي بود.
يك بخش مهم از اين اصلاحات به تحولات ساختاري، اداري و مديريتي، قضايي و اجرايي و نوع نگرش به بودجه عمومي كشور و بيت المال مسلمانان و نوع بهره‌برداري و استفاده از آن بوده
است.
امام(ع) وعده اين تحولات و اصلاحات را در آغاز مسئوليت و زمامداري خود داد و فرمود:
«به آنچه مي‌گويم متعهد و پاي‌بند هستم و سر حرف خود ايستاده‌ام و با كسي ملاحظه و رودربايستي نخواهم داشت.»
(نهج‌البلاغه- خطبه 16)
سخن حضرت اين بود كه جامعه اسلامي در آستانه يك تحول جديد قرار گرفته است و بوي عطر عصر نبوي(ص) مي‌آيد، منتظر بسياري از دگرگوني‌ها باشيد، در حكومت جديد پيشكسوتان اهل تقوا سبقت خواهند گرفت و پيش‌افتادگان ناشايسته عقب رانده خواهند شد.
در نظام جديد اصل بر شايسته‌سالاري، عدالت‌خواهي، و عدالت‌گرايي، تقوامحوري و خدامحوري است و با هرگونه اختلال، بي‌نظمي، فساد، ناهنجاري، سوء‌استفاده از قدرت، تضييع حقوق مردم و بيت‌المال، اتلاف منابع، باندبازي و رابطه‌بازي، تقدم روابط بر ضوابط با شدت و قاطعيت برخورد خواهد شد. اجازه سوء‌استفاده و فرصت‌طلبي و خودسري به هيچ كس داده نمي‌شود.
ادامه دارد