رشد اقتصادی نسبی به برکت نگاه به داخل- بخش پایانی
جراحی اقتصادی با رونق تولید و برخورد با مفسدین
هدیه آقاپور
«جراحی اقتصادی» در کشورمان باید در دو مقوله رفع موانع تولید و برخورد با مفسدین صورت بگیرد تا شاهد رشد اقتصادی در بحث کلان باشیم که در نهایت با تحقق این مهم خواهیم دید هیچ‌گونه تحریمی نخواهد توانست اثر مطلوبی بر نظام اقتصادی ما بگذارد.
از ابتدای سال 98 شاهد اتفاقات مهمی در عرصه قضایی و سیاسی کشور بودیم که اثرات اولیه و ثانویه‌ای بر اقتصاد کشورمان داشت از جمله اقدامات مقتدرانه سپاه در عرصه سیاست خارجی و همت بلند دستگاه قضا در مبارزه با مفسدین و برخورد با دانه درشت ها.
برخورد با دانه‌درشت‌ها و اثر آن بر اقتصاد
بحث رعایت عدالت جزو وظایف ذاتی قوه قضائیه بوده و این بحث بسیار گسترده‌تر از احقاق حق و سایر موضوعات است. عدالت یعنی فرقی بین رئیس‌جمهور و یک شخص عادی وجود نداشته باشد.
ناگفته پیداست که اقدام دستگاه قضایی توام با استمرار و تأثیر نپذیرفتن از هیاهو‌های رسانه‌ای در برخورد با دانه درشت‌ها بخشی از حرکت جهادی‌ای است که همواره در طول این سال‌ها شاهد بودیم که در سال 98 نیز جدی‌تر از گذشته اهداف آن پیگیری می‌شود.
محمد حسن‌نژاد نماینده مردم مرند و جلفا و عضو کمیسیون اقتصادی در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «عده‌ای در تلاشند تا به مردم القا کنند بدون اتکا به خارج از کشور چرخ اقتصاد نخواهد چرخید و عده‌ای دیگر هم از روی نا آگاهی در این جبهه فعالیت می‌کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «پیش از این سیاست خارجی ما در حالتی انفعالی قرار داشت، یعنی ما را تحریم می‌کردند و ما نگاه می‌کردیم، فلان اموالمان را مصادره می‌کردند و ما نگاه می‌کردیم اما امسال به لطف و اقتدار همیشگی سپاه دشمن متوجه شد به اصطلاح اگر یکی بزند یکی خواهد خورد. به کشورمان ورود کنند پهپادشان زده می‌شود، یا دستگیری روح الله زم سرباند شبکه ضدانقلابی آمد نیوز توسط سازمان اطلاعات سپاه اقتدار اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی را به رخ جهانیان کشید، بنابراین به واسطه اتفاقات این چنینی و اقدامات مقتدرانه سپاه اعتماد به نفس در مسئولین کشور و مردم بالا رفت.»
حسن نژاد می‌افزاید: «ما در ماجرای توقیف کشتی انگلستان به ملکه سیلی زدیم، از آن طرف دیدیم حساب کار دست عربستان آمد و این یعنی اقتدار!.»
وی اضافه می‌کند: «از طرف دیگر پروژه تحریم‌ها و منزوی کردن جمهوری اسلامی ایران آنقدر ناکارآمد شده که می‌بینیم کشورها دیگر بر اساس منافع ملی کشورشان تصمیم می‌گیرند تا با ایران مراوده داشته باشند.»
عضو کمیسیون اقتصادی با اشاره به اینکه وقتی مسئولین و مردم دیدند در زمینه نظامی و مسائل استراتژیک می‌توانند با اقتدار جلو استکبار بایستند همانطور که در طول این ۴۰ سال به کرات این اتفاق افتاد این سؤال مطرح شد که چرا در زمینه اقتصادی در برابر آنها ایستادگی نکنیم، می‌گوید: «قرار بود با مشکلات ارزی سقوط ایران را در این زمینه فراهم کنند اما دیدیم اکنون خبری از این مهملات نیست دلار پایین آمد و بورس هم رشد پیدا کرد.»
حسن نژاد تاکید می‌کند: «خودباوری و اعتماد به داخل دقیقاً کلید حل این ماجرا بود اما یک نکته بسیار مهم وجود دارد و آن هم برخورد با مفسدان اقتصادی در سال جدید است.»
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس اضافه می‌کند:» بیشتر از آن که از تحریم اقتصادی ضربه بخوریم از زالو‌های داخلی و مفسدین اقتصادی ضربه خوردیم، از آن بی‌وجدان‌هایی ضربه خوردیم که دلار ۴۲۰۰ تومانی گرفتند و دارو با قیمت دلار ۲۰ هزار تومانی فروختند! گوشت را با دلار ۴۲۰۰ تومانی وارد کرد اما قیمت دلار ۱۵ هزار تومانی فروختند، بی‌تقواهایی که نفت ما را صادر کردند ولی پول آن را به کشور باز نگرداند!»
وی تصریح می‌کند: «اکنون شاهد هستیم هر که به راحتی دستش به قلم نمی‌رود تا سفارش‌های آنچنانی انجام دهد در اصل زائده امضاهای طلایی تا حدودی جمع شده است.»
حسن نژاد ادامه می‌دهد: «وقتی می‌بینیم برادر معاون فلان وزیر یا برادر رئیس‌جمهور به دادگاه می‌روند دیگر خرده پاها حواس خود را جمع می‌کنند، چرا که وقتی برای برادر رئیس‌جمهور زندان بریده می‌شود دیگر من نماینده حساب کار دستم می‌آید که مصونیت قضایی ندارم.»
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید می‌کند:» وقتی دو تا نماینده را دستبند می‌زنند و می‌برند حساب کار دست فرماندار و معاون وزیر وغیره می‌آید که هیچ‌کس در برابر قانون مصونیت یا حاشیه امن ندارد، به همین خاطر دستکاری قیمت‌ها و کارشکنی‌های این چنینی در سال ۹۸ بسیار کم شد.»
وی ادامه می‌دهد: «وقتی مردم چنین جوی را مشاهده می‌کنند قطعاً به آینده امیدوار خواهند شد، سال گذشته شاهد بودیم مردم از ترس قحطی می‌رفتند اجناس را فراتر از حد نیاز تهیه می‌کردند چون می‌دانستند دلال‌ها قیمت را فردا بالاتر می‌برند اما امروز با خیال راحت و در حد نیاز مایحتاجشان را فراهم می‌کنند چون می‌دانند اگر دلالی بخواهد چنین کاری کند گیر می‌افتد.»
رونق تولید
علاوه بر برخورد با مفسدین می‌طلبد تا در زمینه رونق تولید قدم‌های جدی تری برداشته شود.
امروز واحدهای صنعتی و تولیدی با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند که هرکدام از مشکلات به تنهایی می‌تواند سبب ایجاد گره‌های محکم در کار تولیدکنندگان شود.
نبود سرمایه در گردش، تأمین مواد اولیه، نبود بازار و مشتری، مالیات و بدهی‌های بانکی از مهمترین عوامل رکود و تعطیلی واحدهای صنعتی در استان هاست که برای حل این مشکلات تولیدکنندگان نیاز به حمایت ویژه مسئولان دارند.
در این زمینه کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید به منظور بررسی و تبادل نظر و هماهنگی برای حل و فصل مشکلات و موانع فراروی واحدهای تولیدی از چهار سال پیش در کشور تشکیل شده اما توفیقات آنچنانی در زمینه رفع موانع تولید و پاگیری رونق صورت نگرفته است.
اکنون این سؤال مطرح می‌شود که پیچ و خم‌های اداری تا کی قرار است وقت تولیدکننده و مردم را بگیرد؟
واحدهای تولیدی اکنون دچار روزمرگی شده‌اند، مانند کاسبی که دخل روزانه را جمع می‌کند و باید برای فردا مجدد برنامه‌ریزی کند، این موضوع مشکلات زیادی به بار آورده و سبب شده واحدها نتوانند درست تصمیم‌گیری کنند.
جراحی اقتصادی
فراموش نکنیم در برهه حساس کنونی یک سیاست کلی در جهت احیای اقتصاد کشورمان تجلی کرد و آن اقتصاد مقاومتی بود که اگر از سال اولی که رهبری به آن اشاره داشتند اهتمام جدی‌ای برای اجرای آن صورت می‌گرفت امروز در وضعیت دیگری قرار می‌گرفتیم.
هنوز بین فعالان داخلی و حاکمیت در پیشبرد اقتصاد مقاومتی فاصله وجود دارد. به این معنا که دولت از سرمایه خارجی حمایت می‌کند ولی زمانی که قرار است سرمایه داخلی به میدان بیاید، هیچ تضمین و حمایتی از سوی دولت صورت نمی‌گیرد. اینجا است که شکست در تحقق اقتصاد مقاومتی ایجاد می‌شود.
سرمایه داخلی چون حمایت نمی‌شود، اقتصاد مقاومتی در هیچ بخشی از اقتصاد ملی نیز شکل نمی‌گیرد. چون نگاه به بیرون است و نه به داخل.
بنابراین در چنین شرایطی سرمایه داخلی از بین خواهد رفت و در عوض تمامی ساختارها در خدمت حمایت از سرمایه خارجی قرار می‌گیرد.
روح الله ایزدخواه کارشناس اقتصادی در گفتگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «تحریم موضوع جدیدی برای کشور نیست و ما 40 سال است تجربه تحریم اقتصادی را داریم، لذا کشور به طور تاریخی یاد گرفته در مواقع تحریم چه کند، بنابراین ترس برخی افراد از تحریم بی‌مورد است.»
وی ادامه می‌دهد: «اینکه چرا امسال به تعبیر مقام معظم رهبری سال گشایش بوده به خاطر این است که تا پارسال به نوعی بخشی از جامعه امیدوار به برجام و مذاکره بود اما وقتی برجام شکست خورد طبیعتا نگاه به بیرون که در برخی از جامعه وجود داشت جمع شد، البته ممکن است هنوز برخی از دولتمردان به مذاکره علاقه‌مند باشند اما جامعه دیگر چنین انتظاری ندارد، بنابراین عوامل اقتصادی کار خودشان را در پیش گرفتند و دیگر منتظر برجام نیستند.»
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه جامعه به خودآگاهی مضاعف رسیده و عوامل اقتصادی فهمیدند نباید روی مذاکره حساب باز کنند حتی دولت کامل به این نتیجه نرسیده باشد می‌افزاید: «انرژی‌های بالقوه‌ای که در جامعه وجود داشته و دارد و به واسطه این فشار شکوفا می‌شود به این معنی که در شرایط تحریم‌های سنگین و سخت بخشی از مردم که تا کنون وارد میدان اقتصاد نشده بودند ورود می‌کنند که نمونه آن جنبش‌های جوانان انقلابی در بحث اقتصاد است.»
آزادیخواه تصریح می‌کند: «نیروهایی که تا دیروز کار فرهنگی و اجتماعی می‌کردند امروز وارد عرصه اقتصاد شدند، از جمله توزیع اسلامی محصولات کشاورزی بدون واسطه و اصلاح الگوهای مصرف توسط خانواده‌ها همگی ثمره مقاومت مردمی است که در شرایط تحریم خودش را پیدا می‌کند، در اصل ثمره اصلی تحریم شکوفایی مردم است البته ما هنوز اول راه هستیم ولی این حرکت عظیم و مثبت آغاز شده است.»
وی تاکید می‌کند: «اگر نهادهای مردمی و حرکت‌های اجتماعی بتوانند این خودآگاهی و مردمی شدن اقتصاد را تبیین کنند قطعا به شرایط و دستاوردهایی خواهیم رسید که در شرایط عادی حتی نمی‌رسیدیم.»
این کارشناس اقتصادی اضافه می‌کند: «اقتصاد مقاومتی به هیچ عنوان به معنی ریاضت نیست بلکه دقیقا معنی اش شکوفایی و آزادی مردم است در اصل ابتکار عمل دست مردم باشد بنابراین اگر این اتفاق بیفتند ساختار اقتصاد ما اصلاح خواهد شد و به شکوفایی خواهیم رسید. ما در دهه 60 در ساختارهایی شبیه جهاد سازندگی ابتکار عمل دست مردم انقلابی افتاد و برکات آن را دیدیم.»
آزادیخواه یادآور می‌شود: «ما هیچ کمبودی در کشور نداریم و از این بن بست سیاسی در مذاکرات باید استفاده کنیم، چراکه جراحی‌های اقتصادی دقیقا در شرایط بحرانی اتفاق می‌افتد و در شرایط عادی جامعه از اصلاح ساختارها غفلت می‌کند بنابراین الان وقتش است دلالی در محصولات کشاورزی جمع شده و رانت‌ها و انحصارات بی‌خودی که در فضای اقتصادی به این و آن دادیم جمع شود و مناطق ویژه و آزاد را به طور اساسی متحول کنیم، تعاونی‌هایی که روی کاغذ و اسمی فعال هستند را احیا کرده و دانشگاه را به معنای واقعی وارد صنعت کنیم، به تعبیری دیگر علم و دانش را از آکواریوم دانشگاه در بیاوریم و وارد صنعت کنیم.»
وی ادامه می‌دهد: «وقت آن است که از شرکت‌های دانش بنیان کار بخواهیم و ماموریت به دستشان بدهیم، چراکه دانش و فن‌آوری برای دکوراسیون نیست بلکه باید مشکلات کشور را حل کنیم، شکست سیاسی پروژه برجام یک شاه راه بزرگی را برای تحولات اقتصادی کشور باز می‌کند تا یک بار برای همیشه ساختار اقتصادی بیمار ما اصلاح شود.»
این کارشناس اقتصادی اضافه می‌کند: «اگر ساختار اقتصادی ما از حالت بیماری خارج شده و دنیا وابسته ما شود کسی نمی‌تواند ما را تحریم کند، بنابراین اقتصاد مقاومتی به معنی جراحی و آوردن مردم در صحنه است ما اگر زمان جنگ دربحران تسلیحاتی قرار نمی‌گرفتیم اکنون صاحب موشک و هوافضا و پهپاد نبودیم و این ثمره همان تحریم است.»
آزادیخواه تاکید می‌کند: «اگر در زمان تحریم به ما موشک و تسلیحات می‌دادند اکنون صاحب موشک نبودیم، ژاپن و آلمان هم اگر صاحب تکنولوژی هستند دقیقا به خاطر این است در شرایط تحریمی و جنگ از فرصت استفاده کردند. اگر مسئولین ما این درک اقتصادی را نداشته باشند تصور کنند با اقدامات سیاسی و اقتصادی روزمره و سست مثل تزریق پول و تسهیلات فضا را مدیریت کنندفرصت را
باخته‌اند!.»
وی در پایان خاطرنشان می‌کند: «برخی سازو کارها پای مردم را قفل کرده است، یک تولیدکننده باید از 48 جا مجوز بگیرد اما یک وارد‌کننده با 3 مجوز کار خود را راه می‌اندازد، خب معلوم است ما پای تولید را بسته‌ایم اما انتظار حرکت داریم! بنابراین باید اجازه دهیم تولیدکننده به راحتی کار خودش را انجام دهد.» در سال رونق تولید که مقام معظم رهبری نیز بر تولید محوری تاکید دارند بایستی به معنای واقعی بخش خصوصی و مردمی را حمایت کرده و موانع را از پیش روی آنان برداریم تا فضا برای سرمایه‌گذاری و کار آفرینی و صنعتی شدن علم فراهم گردد.