چرایی مراسم راهپیمایی اربعین حسینی(۱)(پرسش و پاسخ)
پرسش:
برای مراسم اربعین امام حسین(ع) چه ادله و مستنداتی وجود دارد و چرا برای سایر امامان معصوم(ع) چنین مراسمی برگزار نمی‌شود؟
پاسخ:
مراسم راهپیمایی اربعین حسینی به عنوان بزرگ‌ترین تجمعات و گردهمایی خودجوش انسان‌ها در طول تاریخ بشریت را تشکیل می‌دهد، و هر ساله شاهدیم که میلیون‌ها نفر از اکثر نقاط جهان در این روز بر سر مزار امام حسین(ع) گرد هم می‌آیند و به عزاداری می‌پردازند. سؤال اصلی این است که چه ادله و مستنداتی برای بزرگداشت سیدالشهدا(ع) در این روز وجود دارد و برای سایر امامان معصوم(ع) چرا چنین مراسم بزرگداشتی برگزار نمی‌شود؟
پاسخ اجمالی
روایات متعددی درباره پیاده رفتن (ماشیا) به زیارت امام حسین(ع) وجود دارد و لذا این رسم از همان ابتدای واقعه عاشورا مرسوم و به صورت سنت درآمد که زیارت جابربن عبدالله انصاری و عطیه کوفی و بعد کاروان اسرا با حضور امام سجاد(ع) و حضرت زینت(س) شاهدی است بر این مدعا. بنابراین بزرگداشت اربعین در قالب پیاده‌روی هم توسط امام معصوم (امام سجاد(ع)) تقریر شده است، و هم به نوعی به عنوان شعائر الهی در میان شیعه و اصحاب معصومین(ع) (جابربن عبدالله انصاری و عطیه کوفی) مرسوم می‌باشد. همچنانکه سیره علما و فقهای شیعه بر این امر تاکنون و در طی قرن‌ها بر این مسئله مستمر بوده است. چنانکه در آداب تعلیمی امام صادق(ع) و امام حسن عسکری(ع) به شیعیان، زیارت روز اربعین سفارش شده است. در حالی که چنین پشتوانه‌ای برای سایر امامان معصوم(ع) وجود ندارد، لذا اربعین فقط مخصوص امام حسین(ع) می‌باشد.
پاسخ تفصیلی
1- منظر تاریخی و روایی
نخستین زائر اربعین از میان اصحاب پیامبر(ص) و علی(ع) جابر ابن عبدالله انصاری بود و نخستین زائر اربعین از میان خانواده امام حسین(ع) و بنی‌هاشم، کاروان اسرای اهل بیت پیامبر(ص) در هنگام بازگشت از شام می‌باشد. چنانکه مرحوم سیدبن طاووس در کتاب لهوف، صفحه 225 می‌نویسد: «هنگامی که زنان و خاندان امام حسین(ع) از شام بازگشتند و به عراق رسیدند، به راهنمایشان گفتند: ما را از راه کربلا ببر! آنان به قتلگاه شهدا رسیدند و جابربن عبدالله انصاری و گروهی از بنی‌هاشم و مردانی از خاندان پیامبر(ص) را دیدند که برای زیارت قبر حسین(ع) آمده بودند. سپس در یک زمان در آنجا گرد آمدند و با گریه و اندوه و بر سر و صورت زنان به هم رسیدند و مجلس‌های عزایی برپا داشتند که جگر را آتش می‌زد. زنان حاضر در آنجا هم گرد آمدند و چندین روز، همین گونه ماندند.»
همچنین علامه مجلسی(ره) در کتاب زادالمعاد، صفحه 402 می‌نویسد: «مشهور آن است که سبب تاکید زیارت آن حضرت در این روز، آن است که امام زین‌العابدین(ع) با سایر اهل بیت(ع) در این روز بعد از مراجعت از شام به کربلای معلی وارد شدند و سرهای مطهر شهدا را به بدن‌های ایشان ملحق کردند.»
نکته دیگر زیارت اربعین است که امام صادق(ع) آن را به صفوان ابن مهران جمال تعلیم داده است و همین تعلیم نشانه اهمیت و بزرگداشت زیارت اربعین است. (بحار‌الانوار، ج 98، ص 331)
و روایت دیگری از امام حسن عسکری(ع) است که زیارت اربعین را در زمره نشانه‌های پنج‌گانه مومن بیان می‌کند حضرت می‌فرماید: «مومن پنج نشانه را باید دارا باشد: اقامه 51 رکعت نماز (واجب و مستحب)، خواندن زیارت اربعین، انگشتر دست راست کردن، در سجده پیشانی بر خاک نهادن، و بسم‌الله الرحمن الرحیم را در نماز بلند گفتن. (مصباح‌المتهجد، شیخ طوسی، ص 787)
ادامه دارد