فاطمه قاسم‌آبادی
ششم سپتامبر یا 15 شهریور ماه امسال، شبکه آمریکایی و اینترنتی نت فلیکس، شش قسمت از مینی سریال «جاسوس» را طبق روال همیشگی‌اش یکجا منتشر کرد. این سریال در مورد زندگی جاسوس اسرائیلی «الی کوهن» بود که در بین سال‌های 59 تا 65 میلادی در سوریه برای اسرائیل، جاسوسی می‌کرد.
ساخت سریال جاسوس، مخصوصا در شرایط فعلی و با توجه به شکست‌های حقارت‌آمیز و پشت سر گذاشتن جنگ‌های ناموفق اسرائیل، حرکتی است از طرف هالیوود، برای حمایت از رژیم صهیونیستی و نشان دادن نفوذ این رژیم ولی با توجه به رسوایی یک سال اخیر در مورد «گونِن سِگِو» وزیر انرژی سابق اسرائیل و کشف این مسئله که او جاسوسی است که اطلاعات امنیتی اسرائیل را به ایران می‌فروخته، هالیوود مجبور شد هر چه سریع‌تر برای جبران این شکست بزرگ، مهره سوخته 58 سال پیش اسرائیلی را بازسازی کند، تا شاید بتواند اندکی از این رسوایی کم کند.
البته در حال حاضر با توجه به انتخابات پارلمانی اسرائیل و جواب‌های دندان شکن حماس به تمام حرکات تجاوزکارانه صهیونیست‌ها، انتشار مینی سریال جاسوس، درست چند روز قبل از انتخابات، قابل تامل است و می‌تواند به نوعی با هدف بازسازی روحیه از دست رفته مردمی باشد که قرار بود از نیل تا فرات را فتح کنند ولی امروز در باتلاق محدود خود گیر افتاده‌اند.
وقتی الی کامل می‌شود
جاسوس یا (spy thy) نام مینی سریالی است در ژانر جاسوسی، تاریخی و درام محصول سال 2019 نت فلیکس.
داستان سریال جاسوس از جایی شروع می‌شود که نیروهای امنیتی سوریه «الیاهو بن شائول کوهن» معروف به «الی کوهن»، جاسوس مخصوص موساد را در سوریه به دام انداخته‌اند و او در اتاق انتظار برای اعدام، سعی می‌کند برای همسرش نامه‌ای بنویسد. بعد از این صحنه‌ها، ماجرا به چند سال قبل برمی‌‌گردد و چگونگی پیوستن الی کوهن را به سازمان موساد و آمدنش به سوریه با نام مستعار «کامل امین ثابت» به تصویر کشیده می‌شود... .
در سریال جاسوس مانند دیگر ساخته‌های هالیوودی، مخاطب از همان ابتدا مظلوم‌نمایی اسرائیلی‌ها را می‌بیند و داستان طوری جلو می‌رود که انگار اسرائیلی‌های صلح‌طلب و کشاورز، توسط سوری‌های بی‌رحم و غاصب هدف قرار گرفته‌اند و اخبار این حملات دلخراش، مدام در ابتدای داستان پخش می‌شود.
در این بین، الی کوهن به عنوان یک مرد عاشق‌پیشه، خانواده دوست و صدالبته وطن‌پرست، که مدتی است کار دفتری می‌کند، توسط موساد انتخاب شده و طی شش ماه آموزش، تبدیل می‌شود به جیمز باند اسرائیلی‌ها و از بالا رفتن دیوار راست گرفته تا نفوذ بین مردم و مقامات سوری را به راحتی انجام می‌دهد، تا روزی که ناغافل، گیر می‌افتد....
سریالی دستوری
نت فلیکس با توجه به فعالیت‌های گسترده‌اش در چند سال اخیر، ثابت کرده است که به‌عنوان یک شبکه اینترنتی همه ژانرها را در فیلم و سریال می‌تواند در سطح‌های مختلف پوشش دهد، به خاطر همین هم ساخت سریال «جاسوس» به عنوان ادای دین به رژیم صهیونیستی چندان دور از انتظار نبود ولی نکته مهمی که در این بین باقی می‌ماند در فیلمنامه و شخصیت‌پردازی‌های نصفه نیمه و سطح پایین این سریال است که باعث می‌شود مینی سریال «جاسوس»، هیچ شباهتی با دیگر آثار درجه یک نت فلیکس، نداشته باشد و مخاطب آگاه را به این نتیجه برساند که این سریال تنها یک سریال دستوری است که قرار بوده ساخته شود.
فیلمنامه و شخصیت‌پردازی در سریال «جاسوس» بسیار ضعیف‌تر از آنچه که باید از آب در آمده، مخصوصا که مخاطب وجه انسانی را در این سریال، تنها در خانواده الی کوهن می‌بیند و زمانی که ماجرا به سمت سوریه و مردم سوریه می‌رود، هیچ شباهت واقعی بین مردم واقعی سوریه و آنچه سریال به تصویر می‌کشد، دیده نمی‌شود. مردم سوری سریال جاسوس یک عده عربِ احمقِ فاسد هستند که هیچ نشانی از اسلام و مسلمانی در آن‌ها دیده نمی‌شود و عین لقمه‌ای آماده بلعیده شدن، توسط الی کوهن به تصویر کشیده می‌شوند.
روند سریال به همین منوال جلو می‌رود ولی وقتی الی کوهن توسط چنین مردمی به دام می‌افتد، باعث تردید مخاطب در میزان زرنگی کوهن یا حماقت مردم سوریه در این سریال می‌شود! گویی مردمی که الی کوهن جاسوسی آن‌ها را می‌کرده با آن‌هایی که دستگیرش کرده‌اند، زمین تا آسمان فرق دارند!
ضعف فیلمنامه و شخصیت‌پردازی‌ها به همراه محدود کردن دایره اطلاعات مخاطب از وضعیت و شرایط آن زمان دو منطقه، باعث شده تا سریال جاسوس نتواند آن‌طور که قرار بود، مخاطب را پای داستان خود بکشاند و البته که نداشتن ستاره‌های جذاب هالیوودی مشهور در این سریال، باعث شده تا مخاطب عام که در اصل جاسوس را برای آن‌ها ساخته‌اند، رغبتی برای دیدن این سریال جدید نت فلیکس نداشته باشد و حتی ترجمه‌اش هم در ایران برخلاف دیگر سریال‌های پرطرفدار نت فلیکس که نهایتا دو الی سه روزه ترجمه می‌شود، کند پیش برود و نصفه کاره بماند.
انتخاب «ساشا بارون کوهن» که به‌عنوان بازیگر درجه دو کمدی در انگلستان شناخته می‌شود، برای ایفای نقش الی کوهن قابل توجه است. این بازیگر، طبق رسم هالیوود که برای به تصویر کشیدن شخصیت‌های یهودی، حتما از بازیگران یهودی استفاده می‌کند، به‌خاطر یهودی‌الاصل بودن و سیاست‌های مرسوم، انتخاب می‌شود.
البته ساشا کوهن، با توجه به اینکه کار هنری خود را در دوران جوانی از تشکیلات صهیونیستی - سوسیالیستی «هبونیوم درور» شروع کرد و هنوز هم ادعا دارد که به کنیسه می‌رود و حلال و حرام دین یهود را رعایت می‌کند، قبل از این مینی سریال هم به وضوح مورد عنایت یهودیان صهیونیست در سینما و تلویزیون قرار گرفته است اما انتخاب او در نقش جاسوس رده بالای اسرائیلی، آن هم در این برهه زمانی خاص، قطعا درجه و جایگاه این بازیگر را تغییر می‌دهد.
به خاطر همین هم بعید نیست که از این به بعد ساشا کوهن، به‌جای بازی در نقش شخصیت‌های کمدی و لوده‌ای مثل دی‌جی علی، بورات، برونو و... در نقش‌های جدی‌تر ظاهر شود و گزینه‌ای باشد برای شخصیت‌های یهودی تاریخ گذشته اما تازه ساخت.