نقش امامزادگان در شیعه شدن ایرانیان(خوان حکمت)
ما دسترسي به ذوات قدسي ائمه(عليهم السلام) نداريم؛ اما اين امامزاده‌ها حق عظيمي نسبت به ما دارند. ايران را عمَر فتح کرد نه علي‌بن ابي‌طالب. تمام سربازان، افسران، فرماندهان، رهبران، اميران لشکر يا تيْمي بودند يا عَدي. کسي از اینها هاشمي نبودند. اينها اهل غدير نبودند، اينها سقَفَي بودند. اين اجداد بيچاره ما هم که علي را نمي‌شناختند، غدير را نمي‌شناختند. بسياري از مردم ايران ساليان متمادي اهل سنت بودند، سني بودند، اين فخر رازي از همين تهران است؛ بسياري از علماي ري را مي‌گفتند رازي، همه علماي اهل سنت از همين محدوده بودند.
چه کسي اجداد ما را با غدير آشنا کرد؟ چگونه شد که اين کشور به لطف الهي علوي و فاطمي و حسني و حسيني شد؟ همين امامزاده‌ها آمدند. وجود مبارک امام هشتم که ايران آمد، اين سادات رنج فراواني در مدينه ديدند، اجداد ما همين که شنيدند علي‌بن ابي‌طالب اهل غدير است، پيغمبر غدیري است، اهل‌بيت غدیري هستند، علي بن ابي‌طالب اين است و حسين بن علي اهل غدير است، اينها را اجداد ما شنيدند، شنيدند، ايران يکسره به لطف الهي شد حسني و حسيني! ما اگر دسترسي به ائمه(عليهم‌السلام) نداريم، قدر اين امامزاده‌ها را بايد بدانيم.
طیب و طاهر شدن جامعه و کشور به برکت خون شهیدان
وجود مبارک حضرت عبدالعظيم‌حسني(رض) که قطب فرهنگي اين آستان پُر برکت تهران است، وقتي تشريف آوردند، بسياري از سادات به احترام ايشان آمدند و اين منطقه را کلاً تأمين کردند. ما را و اجداد ما را با اميرمؤمنان با فاطمه زهرا، با امام حسن و به امام حسين(علیهم‌السلام) آشنا کردند. ما را با غدير آشنا کردند و گفتند سقيفه باطل است و غدير حق است. ما بايد قدر اين امامزاده‌ها را بدانيم و به زيارت مزار اينها برويم. بسياري از اينها شهيد شدند. پيام اين زيارت‌ها چيست؟ در زيارت وارث يا غير وارث بعد از عرض ادب به پيشگاه اين شهدا مي‌گوييم: «طِبْتُمْ وَ طَابَتِ الْأَرْضُ الَّتِي فِيهَا دُفِنْتُمْ»، شما طيّب و طاهر شديد، کشوري که شهيد بدهد، آن کشور طيّب و طاهر است. يعني خون شما کاري کرد که هيچ باراني، هيچ برفي و هيچ تگرگي آن کار را نمي‌کند. باران آن عُرضه ندارد که آلودگي‌ها را پاک کند، استعمار را پاک کند، استثمار را پاک کند، استکبار را پاک کند، استحمار را پاک کند؛ باران فقط مي‌تواند خون را پاک کند، بول را پاک کند و مانند آن. ما در پيشگاه آن شهدا مي‌گوييم کاري که خون مي‌کند، باران نمي‌کند: «طِبْتُمْ وَ طَابَتِ الْأَرْضُ الَّتِي فِيهَا دُفِنْتُمْ»، کشوري که شهيد داد و خون داد، آن کشور استعمار را و آن لکه‌ها را پاک مي‌کند. استثمار را پاک مي‌کند، استحمار را پاک مي‌کند. باران که چنين عُرضه‌اي را ندارد.
گاهي قرآن کريم مطلبي دارد، روايات روشن مي‌کند، گاهي روايات مطلبي دارد، قرآن تبيين مي‌کند؛ عترت و قرآن عِدل هم هستند يعني همين! اگر درباره شهدا عرض مي‌کنيم: «طِبْتُمْ وَ طَابَتِ الْأَرْضُ الَّتِي فِيهَا دُفِنْتُمْ»، در قرآن کريم مي‌گويد: (وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ)،(1) کشوري که شهيد داد، خون داد، بايد ميوه طيّب و طاهر بدهد. ميوه طيّب و طاهر، داشتنِ اقتصاد سالم است، نه گراني. امنيت اقتصادي است، امانت اقتصادي است، نه ربا، نه کارخانه‌ها را از توليد انداختن. اين پيام قرآن کريم است و آن پيام ائمه(عليهم‌السلام) است. فرمودند کاري که خون مي‌کند، باران نمي‌کند، باران وقتي که بيايد ديگر استکبار را، استثمار را، استحمار را اينها را که پاک نمي‌کند. کشوري که بخواهد از اين لکه‌هاي ننگ پاک بشود به برکت خون‌هاي شهداست، چه اينکه شده است.
خدا در قرآن فرمود، اگر کشوري پاک شد، بايد ميوه پاک بدهد، اينها به اصطلاح اهل علم جمله خبريه‌اي است که مفيد انشاء است، به داعي انشا القا شده است؛ يعني شما که حالا کشورتان پاک شد، ميوه طيّب بگيريد: (وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ). فرمود کشوري که خون داد اين اگر نتواند طيّب و طاهر زندگي کند، نقص خودش است. حالا اگر يک جايي باران آمد، کسي نتواند کشاورزي کند، اين نقص خودش است. فرمود کشوري که خون داد، اين اگر نتواند مستقل باشد، آزاد باشد، بي‌طرف باشد، کاري به کار کسي نداشته باشد، آن نقص از خودش است. اين آيات و آن روايات، آن روايات و اين آيات اينها بيانات نوراني اهل‌بيت(عليهم‌السلام) است.
اهمیت زیارت امامزادگان در بیان امام کاظم(ع)
مرحوم شيخ مفيد(رض) جزو اقطاب شيعه است ،از ارکان اصلي شيعه است که کتب اربعه به وسيله اينها و شاگرد اينها درست شده است. ايشان درباره زيارت اولياي الهي و مؤمنان که قدر متيقن آنها اين امامزاده‌ها هستند، در کتاب شريف مقنعه حدیثی نقل مي‌کند که اگر نتوانستید به زيارت ائمه(عليهم السلام) برويد، به زيارت همين اولياي الهي برويد. مقنعه يک متني است که شاگرد ايشان مرحوم شيخ طوسي اين را شرح کرده در چند جلد به نام تهذيب و اين تهذيب از کتب مهم اربعه است، متن آن از شيخ مفيد است، شرح آن از شيخ طوسي است. ايشان درباره زيارت اولياي الهي و مؤمنان در همين کتاب شريف مقنعه در صفحه 491 حدیثی از وجود مبارک امام موسی کاظم(ع) نقل می‌کند که فرمود:« مَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ مِنْكُمْ أَنْ يَزُورَنَا فَلْيَزُرْ صَالِحِي شِيعَتِنَا يُكْتَبْ لَهُ ثَوَابُ زِيَارَتِنَا وَ مَنْ لَمْ يَقْدِرْ أَنْ يَصِلَنَا فَلْيَصِلْ صَالِحِي إِخْوَانِهِ يُكْتَبُ لَهُ ثَوَابُ صِلَتِنَا»؛هر كس كه نمىتواند ما را زیارت کند، بر اوست كه به زیارت دوستان صالح ما برود كه ثواب زيارت ما برايش نوشته می‌شود و کسی که نتواند با ما ارتباط برقرار کند با دوستان صالح خود دیدار کند که ثواب ارتباط با ما برایش منظور می‌شود، مصداق کامل صالحين در اين سرزمين همين امامزاده‌ها هستند که سهم عظيمي نسبت به ما و پدران ما دارند. به هر حال ما در کنار سفره اينها شيعه شديم، ما هيچ دسترسي به غدير نداشتيم. هر چه بود سقيفه بود، هر که بود سقَفَي بود، هر که بود يا تيْمي بود يا عَدي بود و وجود مبارک حضرت امير را اصلاً نمي‌شناختند. بعد از جريان کربلا يک مقدار اوضاع برگشت.
غرض اين است که ما وظيفه داريم از همين امامزاده‌ها، همين شهدا، همين سرمايه‌هاي اصيلي که داريم، حداکثر استفاده را بکنيم.
همه چيز در اين مملکت هست، چرا ما بيکار داشته باشيم؟ چرا ما معتاد داشته باشيم؟ چرا سنّ ازدواج‌ها تأخير بيفتد؟ چرا جوان‌هاي بيکار داشته باشيم؟اگر ايران اسلامي طيّب و طاهر شد و اگر خدا در قرآن مي‌فرمايد کشوري که طيّب و طاهر شد، نبايد گرسنه داشته باشد، نبايد بيکار داشته باشد، نباید گراني باشد، نباید اختلاس باشد، نباید نجومي باشد، ما اين قرآن را قبول کرديم. اين را در ليالي قدر روي سر مي‌گذاريم، سعادت ما در اين است.
بيانات حضرت آيت الله جوادي آملي (دام ظله)
در جلسه درس اخلاق؛ 13/4/1398
مرکز اطلاع‌رسانی اسرا
ــــــــــــــــــــــــــ
[1]. اعراف، 58 .
خوان حکمت روزهای یک‌شنبه منتشر می‌شود.