واکاوی شکست گزینه نظامی در یمن- بخش پایانی
فجایع انسانی که سعودیها و مرتجعین عرب رقم زدهاند
هدیه آقاپور
ریاض و همپیمانانش با گذشت چهار سال و صرف میلیاردها دلار برای به زانو درآوردن ملت یمن ناکام مانده و در باتلاق جنگ یمن گیر افتادهاند و هم اکنون به دنبال راهی برای برونرفت از این باتلاق هستند.
حرف انصارالله در این جنگ کاملاً مشخص است و با هیچ قاعده و قانونی نمیتوان با آن مخالفت کرد. برخلاف رژیم سعودی که میگوید انصارالله باید اداره شهرهای در اختیار خود را به رئیسجمهور مستعفی تحویل بدهد و سلاحش را بر زمین بگذارد که اینها از یکسو دخالت در امور داخلی یک کشور بهحساب میآید و از سوی دیگر نادیده گرفتن انصارالله امکانپذیر نیست، چرا که انصارالله معتقد است باید تجاوز به یمن متوقف شود.
از همان آغاز مداخله عربستان در یمن، این جنگ چیزی نبود مگر جنگ محمد بنسلمان در آن زمان این شاهزاده سعودی ۲۹ سال داشت و همواره در کنار نظامیان دیده میشد یا تصاویری از او نشان داده میشد که در محاصره ژنرالها قرار دارد، یا در کنار نقشههای نظامی ایستاده، یا درحال بررسی و مشاهده بالگردهاست یا لباس خلبانی بر تن دارد و در پشت جبهه جنگ درحال مدیریت اوضاع است.
«دیوید. دی. کرکپاتریک» در گزارش ۱۸ ژوئیه برای نیویورکتایمز به نقل از دیپلماتها و تحلیلگران نوشت که چهار سال از این جنگ گذشت اما بنبست در افق نمایان است و جنگی که بن سلمان شروع کرده بود به باتلاقی برای او و کشورش تبدیل شده است.
عباس مقتدایی کارشناس مسائل بینالملل در گفتوگو با گزارشگر کیهان میگوید: «به نظر میرسد که بخش قابل توجهی از جنگ یمن با شکست عربستان در دست یابی به اهدافش رقم خورده است.»
وی ادامه میدهد: «این جنگ را باید در دو مقطع ارزیابی کنیم؛ مقطع اول آغاز جنگ و حمله عربستان و نیروهای متحدش با پشتیبانی کشورهای غربی که تمامی این حملات نظامی نتوانست اهداف شوم این کشورها را محقق کند.»
مقتدایی میافزید: «بخش دوم جنگ بخش هم آوردی نیروهای انقلابی یمن در برابر مجموع نیروهای نظامی عربستان سعودی و کشورهایی بود که شاهد هستیم رفته رفته جایگاه نیروهای یمنی تقویت شده و منافع نیروهای انقلابی بیشتر تامین میشود.»
این کارشناس مسائل بینالملل تاکید میکند: «جنگ یمن در دورهای قرار دارد که چه بسا به پیروزی نیروهای یمنی منتهی شود.»
دوشیدن کشورهای عربی
به وسیله ایرانهراسی
بدون شک پیروزی حشدالشعبی عراق و نیروهای مقاومت سوریه و حضور حزبالله لبنان در منطقه که همگی ایدئولوژی خود را از بسیج و انقلاب اسلامی و 8 سال دفاع مقدس گرفتند شکست عظیمی برای استکبار بوده است، بنابراین هضم اینکه یمن هم مجددا روی پا بیایستد و بخواهد با استراتژی مقاومت از ارزشهای خود دفاع کند برای آمریکا و تمام هم پیمانانش هم سخت خواهد بود و هم غیر قابل تحمل.
در همین رابطه «محمد علی الحوثی»، عضو شورای عالی سیاسی یمن به اظهارات اخیر رئیسجمهوری آمریکا در مورد یمن واکنش نشان داد.
او در حساب توئیتری خود نوشت: ترامپ در تقابل خود با ایران در تنگه هرمز شکست خورده است؛ برای همین، دوباره برگشته و میخواهد به وسیله یمن، کشورهای عربی خلیجفارس را بدوشد.
دونالد ترامپ طی اظهاراتی مدعی شد که ایران در یمن حضور دارد و باید از این کشور خارج شود. یمن به گواه سازمانهای بینالمللی و اعتراف ائتلاف سعودی بیش از چهار سال است که در محاصره زمینی، دریایی و هوایی این ائتلاف بوده و ارتباط آن با خارج کاملا قطع است و این ادعا خود به خود رد میشود.
محمد علی الحوثی در ادامه توییت خود نوشت: ترامپ باید در بازی کثیف خود، کشورهای عربی خلیجفارس را به دور از یمن بدوشد.
تعبیر دوشیدن در حوزه مسائل سیاسی بیشتر برای نحوه تعامل آمریکا با کشورهای عرب حاشیه خلیجفارس استفاده میشود. دونالد ترامپ خود برای اولین بار در جریان رقابتهای انتخاباتی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آلسعود را «گاو شیردهی» خواند که در صورت تمام شدن شیرش باید سر آن را برید!
محاصره یمن و مرگ انسان و انسانیت
نیروی دریایی متجاوزان سعودی- آمریکایی از ورود نفتکشها به بندر الحدیده با توجه به بحرانیتر شدن اوضاع و تشدید محاصره یمن جلوگیری میکنند.
متجاوزان سعودی-آمریکایی سالهاست که یمن را از هوا و دریا و زمین به محاصره در آوردهاند.
خبرنگار المنار در صنعا در گزارشی میگوید؛ ائتلاف سعودی- آمریکایی هر از چند گاهی توقیف نفتکشها را در دریا از سر میگیرند و نفتکشها را هفتهها بر روی دریا نگه میدارند و به عمد اجازه نمیدهند این نفتکشها به بندر الحدیده برسند در صورتی که این نفتکشها از کمیته سازمان ملل متحد، مجوز ورود به بندر الحدیده دارند. برخی از این نفتکشها حدود دو ماه است که در دریا به بهانههای ساختگی نگه داشته شدهاند. متجاوزان با این بهانهها در تلاشند تمایلات شرورانه خود را در بحرانیتر کردن اوضاع معیشتی در یمن پنهان نگه دارند.
به گفته حسن الزایدی مشاور وزیر نفت یمن؛ این تدابیر در واقع نقض قانون بشردوستانه و نقض قوانین حقوق بشر است و باعث تشدید رنج و مشقت انسانی در یمن در نتیجه محاصره و تجاوز است.
اقدام متجاوزان به توقیف نفتکشها باعث فلج شدن زندگی و افزایش شدید قیمتهای سوخت و خدمات میشود و فراتر از تحمل کشوری فقیر و در محاصره است.
آمارهای بینالمللی نشان میدهد 80 درصد از ساکنان یمن برای زنده ماندن به کمکها نیازمند هستند.
از بیماری تا نداشتن یک وعده غذایی در روز
احمد سعید شماخ رئیس مؤسسه اطلاعرسانی مالی و اقتصادی یمن نیزاعلام کرد شهروندان یمنی قوت روزانه شان را ندارند. برخی را میشناسیم که حتی یک وعده غذایی در روز برای خوردن ندارند. این نتیجه رسیدن اوضاع به مرحله فاجعهآمیز و غیرانسانی است. اگر مقامات محلی نتوانند راهکاری پیدا کنند فاجعه بزرگتری در راه است.
خبرنگار المنار میگوید: بحران آفرینیهایی که باعث تشدید رنج و مشقت یمنیها میشود به تفننی برای ائتلاف سعودی آمریکایی تبدیل شده است اما سازمانهای بینالمللی فقط به سخن بسنده میکنند بدون آنکه هیچ فشاری بیاورند تا متجاوزان از گرسنه نگه داشتن مردم یمن و استفاده از آن به عنوان سلاحی علیه غیرنظامیان دست بردارند.
به نقل از شبکه تلویزیونی المیادین؛ وزارت بهداشت یمن در صنعا، اعلام کرد جنگی که ائتلاف سعودي علیه يمن به راه انداخته موجب شده است تا دهها هزار کودک یمنی به بیماریهای روانی مبتلا شوند.
براساس اخباری که وزارت بهداشت یمن منتشر کرد دهها هزار کودک یمنی به دلیل تداوم حملات هوایی و تبعات ناشی از آوارگی با مشکلات روانی مواجه شدهاند.
رعب و وحشت ناشی از حملات هوایی موجب شده زمینه برای ابتلای بیماریهای دیگر در کودکان یمنی فراهم شود که ابتلا به دیابت و اختلالات کبدی از جمله این بیماریها به شمار میآید.
کودکان یمنی هر روز تصاویری زنده از کشتار مردم کشورشان را شاهداند. کشتارهای وحشیانه ناشی از حملات هوایی که سهم کودکان یمن از این کشتار در پنجاه و سه ماه جنگ، هشت هزار نفر بوده است.
سکوت سازمان ملل و مجامع
مدعی دفاع از حقوق بشر
سازمان ملل هنوز ارادهای برای پایان دادن به تجاوز سعودی علیه مردم مظلوم یمن ندارد و مباحث آن پیرامون تشویق روند سیاسی و یا کاهش درگیریها و یا اجرای توافقات بسیار جزیی است و به اصل توقف تجاوز به یک کشور عضو سازمان ملل برنمیگردد.
براساس این بیانیه، سازمان ملل کماکان جنگ یمن را نه تجاوز یک ائتلاف عربی به رهبری سعودی، بلکه درگیری داخلی میان دو طرف یمنی میداند. در واقع سازمان ملل چشم خود را بر روی جنگ خارجی علیه مردم یمن بسته و با داخلی خواندن آن، به کمک متجاوزان خارجی آمده است.
امین اسدی فعال حقوق بشر در گفتوگو با گزارشگر کیهان میگوید: «یمن چندین سال با نقض جدی بسیاری از اصول بنیادین حقوق بشردوستانه از سوی رژیم سعودی و متحدان آن مواجه است. جامعۀ بینالمللی در انتظار واکنش نهادهای تأثیرگذار و دولتها، بهویژه شورای امنیت سازمان ملل بود؛ اما این نهادها در برابر نقض آشکار حقوق بشردوستانه سکوت کردند.»
وی با اشاره به اینکه عربستان در حمله به یمن، بسیاری از اصول و مقررات حقوق بینالملل بشردوستانه، از جمله محدودیت در انتخاب هر گونه شیوه و ابزارهای جنگی، ممنوعیت حمله به جمعیت غیرنظامی و مناطق مسکونی را نقض کرده است؛ میگوید: «این دولت دارای مسئولیت بینالمللی است و باید تحت تعقیب دیوان بینالمللی کیفری قرار گیرد اما آنچه که ما مشاهده میکنیم ، هیچ سازمانی در دنیا حاضر نیست که جلوی این جنایت همهجانبه سعودیها بیایستد.»
اسدی تاکید میکند: «مهمترین مسئله برای سازمانهای حقوق بشر، اقدامات مداخلهجویانه ائتلاف تحت فرماندهی عربستان در جنگ داخلی یمن است. نیروهای عربستان سعودی با هدف حمایت از دولت مستعفی یمن که در سال ۲۰۱۵ توسط قیامهای مردمی سرنگون شد، وارد جنگ علیه فقیرترین کشور غرب آسیا شدند.»
این فعال حقوق بشر خاطرنشان میکند: «در سالهای گذشته سازمان ملل متحد در اقدامی مضحک عربستان را به عنوان رئیس پنل حقوق بشر این ارگان تعیین کرد که صدای فعالان واقعی حقوق بشر در دنیا طنینانداز شد اما این سازمان هیچ توجهی به مطالبه فعالان حقوق بشر نداشت و یکی از نقضکنندههای حقوق بشر را در این جایگاه مهم منصوب کرد.»
وی در ادامه یادآور میشود: «مهمترین سؤال فعالان حقوق بشر این است که چرا سازمان ملل متحد که باید بیطرفانه قضاوت کند هیچ واکنش قاطعی ندارد؟ سازمان ملل متحد به جای اینکه یک سازمان بیطرف و اجتماعی باشد، تبدیل شده است به یک سازمان کاملا سیاسی و وابسته. این سازمان از لحاظ سیاسی زیر پرچم آمریکاست و از لحاظ مالی وابسته به ریالهای سعودی است. خب سازمانی که اینگونه وابستگیها را دارد طبیعی است که از ظالم دفاع میکند نه مظلوم و در برابر نقض حقوق بشر سکوت میکند و به حالت انفعال درمیآید.»
اسدی تاکید میکند: «زنان و کودکان بیگناه و بیپناه یمنی که پس از سالها تحمل قحطی و آثار فاجعه انسانی ایجادشده در این کشور، هر روز با بیرحمانهترین شکل ممکن، قربانی تسلیحات اهدایی و فروختهشده برخی کشورهای غربی به متجاوزین هستند، تا زندهاند صدای مظلومیتشان شنیده نمیشود اما آنان با مرگ مظلومانه خود سند شرمساری مدعیان دروغین حقوق بشر را برای همیشه تاریخ امضا میکنند؛ مدعیانی که نهتنها در برابر کشتار روزانه زنان و کودکان در یمن سکوت میکنند بلکه با فروش تسلیحات به متجاوزان، در این جنایات شریک هستند.»
نقطه پایان جنگ کجاست؟
مرور مواضع مقامات سعودی در موضوع ادامه جنگ حائز اهمیت است.
«عبدالله المعلمی» نماینده رژیم سعودی در سازمان ملل پس از پایان جلسه روز 24 تیرماه شورای امنیت در حساب توئیتر خود نوشت: عربستان خواستار جنگ با ایران چه در یمن و چه در خارج از این کشور نیست.
وی در عین حال تأکید کرد: شرط موفقیت روند صلح این است که حوثیها قطعنامه 2216 را بپذیرند.
از طرفی «خالد بنسلمان» معاون وزیر دفاع عربستان در حساب توئیتری خود نوشت: راهحل سیاسی که ما از آن حمایت میکنیم، پایبندی کامل شبهنظامیان حوثی به مفاد مورد توافق یمنیهاست بهعنوان ضمانتی برای اجرای توافقات «استکهلم» براساس گزارشی که روزنامه «نیویورک تایمز» منتشر کرد، محمد بنسلمان در تماس با دونالد ترامپ از او خواسته است برای جبران خروج امارات از ائتلاف با عربستان در جنگ با یمن، تمهیدی بیندیشد.
این اظهارات را نمیتوان نشانههایی بر رسیدن آمریکا و عربستان به جمعبندی تازهای درخصوص جنگ یمن تلقی کرد. هرچند هراس آنان از ادامه ضرباتی که انصارالله علیه 300 نقطه حساس در خاک عربستان سعودی شروع کرده، کاملاً پیداست.
با توجه به موارد گفته شده و تحولات میدانی و قدرت انصارالله پر واضح است که گزینه نظامی خیلی وقت است که برای عربستان تبدیل به گزینه ناکارآمد شده و آنها به دنبال چانهزنی سیاسی و حفظ آبروی خود با توجه به جنایاتی که انجام دادهاند هستند.