آدمهای کوچک با سایههای بزرگ! (نکته)
درباره جزئیات سفر یوسف بن علوی، وزیر خارجه عمان به تهران اگرچه خبری منتشر نشده و طرفین به بیان کلیات بسنده کردهاند اما شواهد موجود حکایت از آن دارد که ماموریت ویژه ایشان رایزنی با مقامات کشورمان و میانجیگری در ماجرای نفتکشهای توقیف شده ایران در تنگه جبلالطارق و نفتکش انگلیس در تنگه هرمز است و از سوی دیگر، بدون کمترین تردیدی میتوان گفت انگیزه انگلیس از اعزام بنعلوی، بازسازی حیثیت این کشور است که ایران با توقیف نفتکش انگلیسی برباد داده و پوشالی بودن افسانه اقتدار دریایی آن را در مقابل دید جهانیان به تماشا گذاشته است. ضمن آنکه در پی ارسال این پیام به ایران بوده است که اگر تسلیم خواسته غرب نشود باید از صدور نفت خود چشم بپوشد که شرح این بخش از ماجرا فصل جداگانهای میطلبد.
و اما، گزینههای پیشروی نمیتواند از سه حالت خارج باشد. حالت اول آنکه؛ ابتدا ایران نفتکش انگلیس را آزاد کند و سپس انگلیس به توقیف نفتکش ایران خاتمه بدهد. حالت دوم اینکه؛ ایران و انگلیس به طور همزمان نفتکشهای توقیف شده را آزاد کنند و حالت سوم اینکه؛ ابتدا انگلیس نفتکش ایران را آزاد کند و سپس ایران به توقیف نفتکش انگلیس خاتمه بدهد.
حالت اول، غیر قابل پذیرش و با منطق حقوق بینالملل نیز ناسازگار است چرا که دولت انگلیس بدون هیچ عذر و بهانه قانونی و صرفا به نیابت از آمریکا و با انگیزه بازسازی حیثیت برباد رفته آمریکا در جریان انهدام پهپاد فوقپیشرفته و متجاوز آن کشور توسط ایران، دست به توقیف نفتکش ایرانی زده است. این نکتهای است که بسیاری از مقامات و رسانههای مطرح انگلیس به آن اعتراف کرده و دولت متبوع خود را به خاطر دنبالهروی از آمریکا و برخورد نیابتی با ایران، تقبیح و ملامت کردهاند. اما در سوی دیگر، نفتکش انگلیسی به جرم نقض چندگانه قوانین بینالمللی دریانوردی از جانب ایران توقیف شده است. بنابراین توقیف نفتکش انگلیس حق قانونی ما و توقیف نفتکش ایرانی، نقض قانون از سوی دولت انگلیس بوده است و بدیهی است که پیشقدم شدن ایران در رفع توقیف کشتی انگلیس، باجدادن به مجرم تلقی شده و با حیثیت حقوقی و جهانی کشورمان در تعارض خواهد بود.
حالت دوم نیز به دلایل پیش گفته نمیتواند و نباید مورد قبول کشورمان باشد، چرا که این تلقی را به دنبال خواهد داشت که گویی ما نیز مانند انگلیس دست به یک اقدام غیرقانونی زدهایم و اکنون هر دو طرف به طور همزمان از اقدامات غیرقانونی خود دست میکشیم! بدیهی است که در این میان دزدی دریایی انگلیس نادیده گرفته میشود و جرم بزرگی که مرتکب شده است به حاشیه میرود.
حالت سوم، یعنی پیشقدم شدن انگلیس در رفع توقیف نفتکش ایران نیز اگرچه به مطلوب نزدیکتر است و از اقتدار ایران اسلامی و عقبنشینی روباه پیر حکایت میکند، اما لازم است با عذرخواهی رسمی انگلیس از ایران و تضمین کافی که دیگر دست به دزدی دریایی نخواهد زد، همراه باشد. این برخورد حق قانونی و شناخته شده ماست و انتظار آن است که دستاندرکاران سیاست خارجی کشورمان اجازه ندهند نمایش اقتدار مثالزدنی ایران در توقیف نفتکش متجاوز انگلیس از فهرست افتخارات ایران اسلامی خط بخورد! چرا که اقدام مقتدرانه ایران نقطه عطفی در تغییر معادله قدرت منطقه به نفع ایران اسلامی است و به جهانیان نشان داد دشمنان ما آدمهای کوچکی هستند که فقط سایه بزرگ دارند!
حسین شریعتمداری