قطرهای از دریای کرامت-1
توسل و شفاعت جلوه عشقی دو سویه
انسانی که از لحظه چشم گشودن، دنیای محدود و سراپا آفت را دیده و با آن خو گرفته، به مفهوم بلند ابدیت پی نمیبرد و اینکه برای بقا آفریده شده در ادراک او نمیگنجد. لذا گاه از تفکر در عاقبت خویش و تاریکی و ابهام سرانجام جهان دچار هراس و رنجی عمیق میشود. او از تلخی مرگ و رو به فنا رفتن وحشت داشته و پیوسته به حیات جاودانه میاندیشد.
آدمی از تنهایی نیز میرمد و هرگز دوست ندارد جدا از انسانهای دیگر زندگی کند. گفتهاند واژه انسان از ریشه اُنس گرفته شده است. نیازهای جسمی، روحی و عاطفی، وی را به اجتماعی زیستن سوق میدهد. اما مشکل زمانی ظاهر میشود که آدمی احساس کند در این جهان بزرگ تنهاست و غمخوار و یاوری ندارد و چنانچه اطرافیان، او را احاطه کردهاند به خاطر نیازی است که به وی دارند و اگر عنصر نیاز نباشد آنان نیز در اطرافش نخواهند بود. پس در حقیقت او تنهاست و کسی را نمییابد که بیشائبه دوستش داشته و در کنارش باشد. اگر به این دو مقوله (رنج فنا و احساس تنهایی) موضوعاتی دیگر مانند یأس و نومیدی در زندگی، مشکلات روزمره، بیماریهای صعبالعلاج، افسردگی، فقر، اختلافات خانوادگی و بسیاری از اینگونه مسائل را نیز بیافزاییم تلخ کامی بشر سر به فلک میکشد.
اکنون این سؤال مطرح است که مشکلات ذکر شده در جهان امروز چگونه قابل حل است؟ آمار وحشناک خودکشی در کشورهای پیشرفته نشان میدهد که انسان امروزی در بسیاری از مسائل به بن بست رسیده و راه به جایی نمیبرد. اما مکتب جامع تشیع با فرهنگ غنی و نسخه خاصی که برای زندگی بشریت ارائه نموده همه این موضوعات را حل کرده است.
جالب است بدانیم فرهنگ توسل در مذهب شیعه و دست به دامان اولیا زدن و در مشکلات به آنان پناه بردن، جایی برای دغدغههای روحی باقی نمیگذارد. توسل زیباترین و لطیفترین بخش از معارف شیعه است که با احساسات و عواطف بشری سر و کار دارد و قلبها را به محبت و عشق فرا میخواند. جوامع شیعی با زیارت و عرض حاجات خود در محضر اولیای نِعم خویش نگرانیها و آفات روحی را از خود دور میسازند و همواره امیدوار و پویا زندگی میکنند. شیعیان معتقدند خداوند مهربان انسانهایی برتر و فوقالعاده را که نزد خودش صاحب وجاهت هستند آفریده و از انسانها خواسته است در همه امور خود اعم از حوایج مادی و معنوی از آنان مدد جویند. آنان میانجی فیض رسانی خداوند به عالم امکان هستند و تمام وجودشان عشق به بشریت و به سعادت رساندن آدمی است. از این رو هیچگاه وی را تنها نخواهندگذاشت و پیوسته در خوشی و ناخوشی همراه او هستند.
انسان هنگامی که درمییابد در مشکلاتی مانند بیماری، فقر، گرههای کور و بن بستهای زندگی میتواند به دامان اولیا چنگ زند، اضطراب و تشویش وی از بین میرود و هیچگاه دچار یأس و نومیدی نمیشود.
اما بالاتر از آنچه گفته شد، موضوع آخرت و جهان دیگر است که آدمی در دشواریهای صراط و میزان و بهشت و دوزخ، سخت نیازمند دوستان و شفیعانی است تا از او دستگیری کنند. انسان مؤمن که خود را مقهور شیطان و اسیر بار گناهان میبیند با نیتی راستین به معصومین علیهمالسلام توسل جسته و از ایشان میخواهد که نزد خداوند شفاعت کرده و با وساطت خود او را از عذاب دوزخ برهانند و به درجات قرب او بیفزایند.
شیعیان سرمایهای بینظیر دارند که دیگران فاقد آن هستند و آن محبت نسبت به اولیای خداست و اساسا عشق و محبت موتور محرکه روح آدمی است و انسان عاشق قادر به اعمالی است که دیگران از انجام آن ناتوانند. لذت حیات و احساس خوشایند در زندگی همه مرهون عشق و محبت است و افراد خمود و افسرده هیچگاه به معنای واقعی کلمه از زندگی خود لذت نمیبرند. در دل شیعیان عشقی عمیق نسبت به فرزندان پیامبراعظم(ص) موج میزند که گاه حتی آوردن نامشان هم با ابراز احساسات همراه است مانند تأثیری که نام سیدالشهدا علیهالسلام بر دلها میگذارد.
اما نکته زیباتر در مکتب تشیع این است که از ما خواستهاند امام زادگان را نیز دوست بداریم و در توسلات خود به دامان آنان نیز چنگ بزنیم. در این مورد باید گفت که شیعه در وادی محبت بینظیر است و همه صالحانی را که به پیامبراکرم(ص) منسوبند دوست دارد. این منبع بینظیر دلبستگی و تعلق خاطر، در شیعه قدرتی ایجاد کرده که دشمنان هیچگاه تصور مقابله با آن را نمیتوانند در سر بپرورانند.
وجود هزاران بقعه متبرکه در سراسر کشور نشان از این دارد که مؤمنان، امام زادگان را دوست دارند، به زیارتشان میروند و در حوایج خود به آنان متوسل میشوند. اهل معنا بر این باورند که توسل به امامزادگان اثری قوی دارد زیرا این بزرگواران برای کسانی که به آنان متوسل شدهاند نزد اجداد خود شفاعت کرده و آنان را دست خالی باز نمیگردانند.
از جلوههای دیگر توسل، پناه جستن به ساحت مقدس بانوان اهل بیت است. لطافت این موضوع را باید از شهیدانی جُست که حاضر شدند در کشور سوریه بدنهای خود را آماج تیرهای دشمن خونخوار کنند تا حرم ملکوتی حضرت زینب سلامالله علیها از کمترین آسیب مصون بماند. توسل به حضرت زینب، حضرت رقیه، حضرت معصومه، مادران والامقام ائمه اطهار و دیگر بانوان اهل بیت سلامالله علیهن، سالهاست که عاشقان و ولاییان را سیراب و قانع کرده و تأثیرات شگرف و نتایج مثبتی داشته است.
مکتب تشیع به لطف خداوند ثروتمندترین مکتب است و از اینجا معلوم میشود که وهابیت خبیث و دشمن ساخته چرا تا این اندازه برای مبارزه با این حقیقت بزرگ تلاش میکند. همچون خفاشکی که با آفتاب عالمفروز عداوت میورزد.
سید ابوالحسن موسویطباطبایی