kayhan.ir

کد خبر: ۱۶۴۰۵۰
تاریخ انتشار : ۱۲ تير ۱۳۹۸ - ۲۰:۱۰

اقدام سؤال‌برانگیز وزیر نفت در پذیرش منشور تضعیف اوپک

آخرین نشست اوپک در شرایطی به پایان رسید که به نظر می‌رسد وزیر نفت برخلاف اظهارات قبلی خود، به خواسته عربستان برای راه‌اندازی نهادی موازی اوپک تن داده است.

نشست 176 اوپک با تعویقی دوماهه برگزار شد و همانطور که پیش‌بینی می‌شد، سقف تولید اوپکی‌ها و روسیه از تصمیم نشست قبل تبعیت کرده و سقف تولید به همان میزانی که مشخص شده بود ادامه پیدا کرد. با این وجود، یکی از مسائلی که در جلسه اخیر حاشیه ساز شد موضوع منشور همکاری اوپک با کشورهای نفتی غیر اوپک بود.
این منشور که زمینه‌ساز تضعیف اوپک به شمار می‌رود، مورد رضایت آمریکاست و عربستان را هم در راستای سیاست‌های ضدایرانیش با خود همراه ساخته و به علت منافعی که دارد، موافقت کشوری مانند روسیه را هم جلب کرده است.
در این بین، تصمیم وزیر نفت در پذیرش راه‌اندازی این نهاد موازی -که در دل اوپک مستقر شده و قرار است از محل دبیرخانه اوپک هم استفاده کند- بر خلاف اظهارات قبلی وی، ابهاماتی را ایجاد کرده که نیازمند شفاف‌سازی است.
به گزارش میز نفت، از سال 2016 که قیمت نفت سقوط کرد، روسیه برای نخستین بار در کنار اوپک قرار گرفت و برای فریز نفتی با این سازمان همکاری کاملی داشت. در هفته‌های گذشته هم خبرها از ایجاد سازمانی دیگر با حضور اعضای اوپک و کشورهای غیراوپک حکایت داشت که گفته می‌شد توسط عربستان و روسیه راهبری می‌شد.
روس‌ها معتقدند با روشی که اوپک در پیش گرفته است، هر کاهش تولید منجر به افزایش تولید نفت آمریکا می‌شود لذا طرحی تدوین شد که یک سازمان 24 عضوی تشکیل شده تا تصمیم گیری‌ها درباره بازار نفت و تولید جهانی هماهنگ‌تر شود.
یکی از تفاوت‌های این سازمان جدید با اوپک در این بود که دیگر خبری از اجماع میان اعضا نبود بلکه رای اکثریت تعیین‌کننده سیاست است؛ گرچه این سازمان قرار است یک نهاد مشورتی در کنار اوپک باشد اما یکی از تفاوت‌های آن در این است که شبیه یک شرکت سهامی است؛ بدان معنا که حق رای کشوری با تولید 10 میلیون بشکه با کشوری که یک میلیون بشکه تولید نفت دارد بیشتر است.
موضع وزارت نفت اما در برابر چنین سازمانی مخالفت بود؛ ایران پیشنهاد داده بود برای جلوگیری از تضعیف اوپک کشورهای دیگر یا به عضویت اوپک درآیند و یا عضو ناظر باشند که این پیشنهادات رد شد. عربستان به‌شدت به دنبال نهاد موازی با اوپک است و قصد دارد با هماهنگی مسکو، دو سازمان را راهبری کند؛ اوپک را برای خود حفظ کند که یک مسئولیت بین‌المللی را به آل‌سعود داده است و در سازمانی دیگر هم ، به مقابله با ایران و سیاست‌هایی بپردازد که به سودش نیست. چنین امکانی در اوپک وجود ندارد زیرا اگر یکی از 14 عضو این سازمان با تصمیم عربستان مخالف باشند، هیچ تصمیمی گرفته نمی‌شود کما اینکه اصولا هیچ تصمیمی در اوپک ضمانت اجرایی ندارد.
موضع وزارت نفت در همکاری کشورهای غیراوپک با اوپک بر این اصل استوار است که این همکاری باید جنبه تشریفاتی داشته باشد و نباید هیچ تصمیم‌گیری وجود داشته باشد به همین دلیل وزیر نفت مخالف سرسخت تشکیل «اوپک پلاس» به معنای یک سازمان جدید بود. وی در حاشیه نشست 176 اوپک با‌اشاره به این مهم عنوان کرد که نباید اوپک را تضعیف کرد.
با این وجود، وی در جلسه اوپک از موضع خود کوتاه آمد تا خالد الفالح وزیر نفت عربستان در کنفرانس خبری پس از نشست، از این موضوع ابراز رضایت کند. البته زنگنه می‌گوید شروط ایران برای این سازمان جدید رعایت شده است :« تضمین نخست، اینکه این اساسنامه غیرالزام آور است و دوم و بسیار مهم، اینکه در قطعنامه پایانی نشست اوپک، ما امضا و توافق کردیم که این اساسنامه هیچ تأثیری بر اوپک و موجودیت آن ندارد.»
با این وجود قرار شد منشور همکاری اوپک و غیراوپک تبدیل به سازمانی شود که فعلا مقر آن در اوپک است و قرار است از امکانات دبیرخانه این سازمان استفاده کند. به‌هرحال با همه مخالفت‌های وزارت نفت برای تشکیل سازمان جدید، رقیب جدید اوپک تاسیس شد تا راه برای تضعیف اوپک هموار شود و البته جای سؤال است که چرا وزیر نفت با تاسیس این سازمان موافقت کرد؟