گره‌گشایی از خلق محبوب‌تر از اعتکاف در مسجدالحرام
عن امیر المؤمنین(ع) عن رسول الله(ع) انه قال: الخلق عیال الله تعالی. فاحب الخلق الی الله تعالی من نفع عیال الله و ادخل علی اهل بیت سروراً و مشی مع اخ مسلم فی حاجه احب الی الله تعالی من اعتکاف شهرین فی المسجد الحرام.(1)
«امیرالمؤمنین (ع) از قول پیامبر(ع) نقل می‌کنند که فرمود: مردم عائله ]نان خوران[ خداوند متعال هستند؛ پس محبوب‌ترین خلائق نزد خدا کسی است که به عائله خداوند نفع برساند و یکی از افراد این خانواده را خوشحال کند و حرکت کردن شما با برادر مسلمانتان برای برآوردن حاجت او، پیش خدا محبوب‌تر است از دو ماه اعتکاف در مسجدالحرام.»
***
- الخلق عیال الله تعالی؛ ]امیرالمؤمنین(ع) از قول پیامبر(ع) می‌فرماید:[ همه خلائق عیال الله هستند؛ یعنی از جهت اداره و کفالت امر زندگی، عائله خداوند متعالند؛ مثل افراد یک خانواده.
- فاحب الخلق الی الله تعالی من نفع عیال الله و ادخل علی اهل بیت سروراً؛ محبوب‌ترین خلائق در نزد خداوند متعال آن کسی است که به عائله خداوند نفع برساند؛ مثل افراد یک خانواده که پدر خانواده از آن فردی از افراد خانواده بیشتر خشنود می‌شود که ببیند به همه افراد خانواده خیر می‌رساند. و اینجا هم «خلق» آمده؛ چه مؤمن، چه غیر مؤمن؛ مؤمنین در اینجا نیست؛ مگر آن کسانی که معاندین و مبغضین و دشمنان خدا باشند؛ و الا افراد خانواده خدا و عائله الهی، یعنی همین مردمی که روی زمین هستند و یک خانواده‌ای را خرسند کند و خوشحال کند.
- و مشی مع اخ مسلم فی حاجه احب الی الله تعالی من اعتکاف شهرین فی‌المسجد الحرام؛ این یک امر اضافه است که مخصوص برادر مسلمان است که دنبال حاجات برادر مسلمان حرکت کند. می‌فرماید اینکه شما با یک برادر مؤمنتان حرکت کنید، حاجت او را برآورده کنید، پیش خدا محبوب‌تر است از اینکه بروید اعتکاف کنید؛ نه اینکه عبادت و اعتکاف و تضرع پیش خدای متعال کم قدر باشد. بعضی به خطا وقتی به این جور روایات می‌رسند، اولین چیزی که به ذهنشان می‌آید، وهن وارد کردن به عبادت و به تضرع و به اعتکاف و به نماز و مانند اینها است؛ نه، آن در جای خود معلوم است که ذکرالله و توجه به خدا و ترنم به آیات قرآن و توسل به پروردگار و ارتباط قلبی با خدا، جزو عالی‌ترین درجات یک انسان است؛ در این شکی نیست؛ اینجا می‌خواهد از این انحراف جلوگیری کند که کسی غرق بشود در عبادات شخصی و از عبادات اجتماعی غافل بماند؛ یعنی ترجیح عبادات اجتماعی و کمک به خلق بر عبادات فردی و شخصی؛ که این آن را موهون (حقیر) نمی‌کند، ]بلکه[ آن را توقیر (احترام) و تعظیم می‌کند؛ که لذا در طواف واجب هم آقایان این را فتوا می‌دهند که اگر وسط طواف کسی آمد حاجتی از شما خواست، بروید حاجتش را برآورده کنید و برگردید؛ که آن وقت اگر تا نیمه طواف رسیده باشید حکمش چیزی است، اگر گذشته باشید، حکمش چیز دیگری است.
* شرح حدیث در ابتدای درس خارج؛ 1383/11/4، به نقل از کتاب نسیم سحر
________________________
1- نوادر راوندی، ص 109