محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه در حاشیه مراسم ختم مرتضی صفاری نطنزی نماینده نطنز و قمصر در مجلس شورای اسلامی در جمع خبرنگاران و در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه ایران مرز تولید ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌سازی شده را رد کرده یا خیر؟ گفت: تا جایی‌که من اطلاع دارم ایران طبق برنامه از مرز ۳۰۰ کیلو عبور کرده و این موضوع را هم قبلاً اعلام کرده بودیم و شفاف گفته‌ایم که چه اقداماتی را انجام خواهیم داد و این اقدامات را از حقوق خود در برجام می‌دانیم.
ظریف افزود: اعلام کرده‌ایم که اقدامات اروپایی‌ها کافی نبوده لذا جمهوری اسلامی همان‌طور که قبلاً برنامه خود را اعلام کرده است، این برنامه را اجرا خواهد کرد. برنامه مرحله اول در مورد ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین در حال اجرا است.
وی در ادامه گفت: مرحله بعد هم اعلام شده که در مورد سقف 3/67 است که در مرحله بعد اجرا خواهیم کرد.
اینستکس جزو 11 تعهد اروپا نیست
ظریف خاطرنشان کرد: بعد از خروج آمریکا از برجام و اجرای ماده ۳۶ توسط ایران که در بدو خروج آمریکا از برجام در ۲۰ اردیبهشت سال ۹۷ انجام شد، اروپایی‌ها ۱۱ تعهد دادند که اینستکس هیچیک از آن تعهدات نیست بلکه مقدمه‌ای برای اجرای آن تعهدات است.
وی افزود: اروپایی‌ها تاکنون نه تنها اصل تعهدات را اجرا نکردند بلکه مقدمه اجرای تعهدات آنها بعد از حدود ۱۴ ماه تازه در مرحله عملیاتی شدن است.
به گزارش مهر، وزیر امور خارجه در مورد عملیاتی‌شدن اینستکس تصریح کرد: هنوز اطلاع کافی در این خصوص وجود ندارد. اینستکس بدون اجرای سایر تعهدات اروپا معنا ندارد. اروپایی‌ها باید به تعهدات خود در مورد تضمین فروش نفت ایران، تضمین حمل‌ونقل، بازگشت دارایی‌های ایران، عوائد فروش نفت که تضمین داده بودند، عمل کنند.
ظریف خاطرنشان کرد: این ۱۱ تعهد سه بار تکرار شده است. در جلسه اول با اروپا، در جلسه با ۱+۴ در سطح وزرا و در جلسه‌ای در حاشیه جلسه سازمان ملل متحد تکرار شده است. اروپایی‌ها تعهدات خود را انجام نداده‌اند و اینستکس که مقدمه تعهدات است تاکنون کامل انجام نشده است.
برطبق بند هفت برجام، ایران متعهد شده بود که طی مدت 15 سال و همچنان که به‌طور تدریجی به سمت رسیدن به استانداردهای بین‌‏المللی کیفیت برای سوخت تولیدی در ایران حرکت می‌‏کند، ذخایر اورانیوم خود را به 300 کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غنی شده تا 3/67 درصد یا معادل آن در سایر ‌اشکال شیمیایی محدود کند. از سوی دیگر براساس برجام جمهوری اسلامی ایران مقید بود تا 15 سال میزان ذخایر آب سنگین را به 130 تن محدود کند. در همین زمینه سید عباس عراقچی 18 اردیبهشت ماه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری عنوان کرد: ایران امروز اعلام کرد دیگر به این محدودیت قائل نیست و ما دیگر هیچ محدودیتی برای میزان ذخایر خود قائل نیستیم. اینکه ذخایر به چه مراحلی می‌رسد و چه میزان افزایش می‌یابد، دست خودمان است، با توجه به ظرفیت‌های فنی، نیازها و تعاملات دیپلماتیک در عرصه عمل تصمیم می‌گیریم که با چه سرعتی مواد و ذخایر خود را افزایش دهیم.
بهروز کمالوندی معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس و سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز روز دوشنبه 27 خرداد ماه در محل تأسیسات آب سنگین اراک در جمع خبرنگاران گفت: «از زمان اعلام چهار برابر شدن ظرفیت تولید اورانیوم 3/67 درصد، تولید آن مجددا در روزهای اخیر افزایش یافته است. به نحوی که امروز خدمت شما اعلام می‌کنم اگر شمارش معکوس را از ۱۰ شروع کنیم از امروز به مدت ۱۰ روز (۲۷ ژوئن/ ششم تیر) ما از سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده 3/67 عبور خواهیم کرد و نه تنها عبور خواهیم کرد، بلکه افزایش تولید به شدت بالا خواهد رفت و بعد از عبور از ۳۰۰ کیلو، سرعت افزایش اورانیوم غنی شده با غنای 3/67 را بیشتر خواهیم کرد».
16 تیرماه،گام دوم
اعلام این خبر پس از تصمیم اخیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در 18 اردیبهشت ماه سال جاری و در سالگرد خروج آمریکا از برجام صورت گرفت. براساس بیانیه‌ای که شورای عالی امنیت ملی در آن روز صادر کرد و در نامه‌های جداگانه نیز از سوی رئیس‌جمهور به سران کشورهای عضو برجام اعلام شد، به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز برای اجرای تعهدات خود به‌ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی فرصت داده و تاکید شد:«در هر زمان که خواسته‌های ما تامین شود؛ ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد.»
در این بیانیه آمده است: «جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی شده و ذخایر آب سنگین نمی‌داند. به کشورهای باقی مانده در برجام 60 روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود به‌ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را عملیاتی کنند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات  ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد».
16 تیر ماه فرصت 60 روزه ایران به اعضای باقیمانده برجام برای اجرای تعهدات بانکی و نفتی خود در قبال ایران پایان می‌یابد و همان‌طور که مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها تأکید کرده‌اند این فرصت تمدید نمی‌شود و ایران وارد گام دوم خواهد شد.