نگاهی به مسائل و مشکلات سفرهای تابستانی - بخش پایانی
تفریحی مناسب برای فرزندان با سفرهای تابستانی
فریده شریفی
با فرارسیدن فصل سفر معمولا خانواده‌ها هر کدام بر اساس وسع و توانایی خود مکان یا شهری را جهت گردش و تفریح و سیاحت یا زیارت انتخاب می‌کنند.
یکی از مکان‌های مهم گردشگری هموطنانمان، شهرهای زیارتی مشهد و قم است که توفیق زیارت حضرت امام رضا علیه‌السلام و حضرت معصومه سلام الله علیها را خواهند داشت.
یادش به خیر قدیما سفر کردن چندان گران و پرهزینه نبود. یک چمدان می‌بستیم و راهی شمال یا جنوب، مشرق یا مغرب می‌شدیم و با گذراندن یک سفر کم خرج، با کوله‌باری از خاطرات خوش به شهرمان باز می‌گشتیم اما گرانی‌ها و افزایش هزینه سفر در سال‌های اخیر بسیاری از خانواده‌ها را از سفر و دیدن جاذبه‌های دیدنی کشورمان منصرف کرده است.
فرصتی مناسب برای گردشگری
فصل تابستان فرصتی مناسب برای سیر و سفر و گردشگری است. اکثر خانواده‌ها ترجیح می‌دهند تعطیلات و مرخصی‌های کاری خود را به گونه‌ای تنظیم کنند که همزمان با تعطیلی مدارس در هنگام تابستان به نقاط مختلف کشور بروند. کسانی که در گوشه و کنار کشور وابستگانی دارند از این ایام بهترین استفاده را می‌برند و به دیدن اقوام و خویشان خود می‌روند و افراد دیگر هم برای دیدن مکان‌های دیدنی و شهرهای زیبا به مسافرت می‌روند.
یکی از کسانی که سال‌ها در هتل‌های مختلف مشغول به کار بوده در این باره می‌گوید: «خوشبختانه در کشوری زندگی می‌کنیم که از نظر تنوع آب و هوایی و جاذبه‌های مختلف گردشگری بسیار غنی هستیم و با داشتن چنین گنجینه‌ای اصلا نیازی نیست که با صرف هزینه‌های گرانقیمت و گزاف به کشورهای خارجی سفر کنیم و ارز کشورمان را به جیب بیگانگان سرازیر نماییم. همه چیز همین جاست، همه زیبایی‌ها در کشور خودمان است. بناهای تاریخی، مساجد، پل‌ها، موزه‌ها، طبیعت زیبا و ... با این همه ثروتی که در اختیار داریم چرا باید به کشورهای دیگر مسافرت کنیم و درآمد خودمان را آنجا خرج‌نماییم؟!.»
وی اضافه می‌کند:« متاًسفانه برخی از افراد متمول به دلیل چشم و هم چشمی که مثلاً فلان فامیل به خارج رفته ما هم باید برویم چمدان را جمع کرده و به سفرهای خارجی می‌روند و در هتل‌هایی اقامت می‌کنند که هزینه گزافی از آنها می‌گیرند و پول‌هایی در آن کشورها خرج می‌کنند که اگر در کشور خودمان خرج کنند باعث رونق گردشگری و ترمیم و بازسازی بناهای تاریخی می‌شود.»
به گفته این کارشناس، افزایش هزینه سفرهای داخلی در سال‌های اخیر مسئله‌ای غیر قابل انکار است اما همین هزینه‌ها هم نسبت به سفرهای خارجی بسیار پایین‌تر است و با هزینه یک سفر خارجی می‌توان در درون کشور چندین سفر انجام داد.»
گفته‌های این کارشناس هتل‌داری واقعیتی تلخ است اما با روشنگری، فرهنگ‌سازی، برنامه‌ریزی و طرح‌هایی مناسب می‌توان گردشگری را افزایش داد.
تقلیل سفرها طبق آمار
برخی از آمارها از تقلیل سفرهای برون شهری تا حدود 50 تا 60 درصد سخن می‌گویند و اذعان می‌کنند که سفرهای نوروزی و تابستانی به نصف و یا بیشتر کاهش پیدا کرده و تقریبا فقط 40 درصد مردم به سفر می‌روند. در واقع گرانی سفر هوایی و بلیط هواپیما، افزایش نرخ اقلام و خوراکی‌ها، گرانی هتل و تورهای تفریحی و حتی گرانی خودرو مزید بر علت شده تا بسیاری از خانواده‌های ایرانی قید سفر را بزنند.
خانم «وهاب‌زاده» کارمند، درباره گرانی هزینه‌های سفر به گزارشگر کیهان می‌گوید: «با توجه به پایین بودن درآمدها و هزینه‌های بالای مسافرت ترجیح می‌دهیم که در خانه بمانیم و از سفر منصرف بشویم. چرا که برای خانواده‌هایی مثل ما که در شهرستان فامیل و خویشاوندی نداریم هزینه محل اقامت و هتل بسیار گران درمی‌آید.»
وی اضافه می‌کند: «واقعا از رفتار برخی از هموطنان تعجب می‌کنم که به کشورهای خارجی و کشورهای همسایه مسافرت می‌کنند و پول‌های خود را آنجا خرج می‌کنند و پس از بازگشت هم کلی از آن کشورها تعریف می‌کنند تنها به این خاطر که به دیگران فخر بفروشند در حالی که این اصلا افتخار نیست و به نظر من نوعی خودشیفتگی است. در کشور خودمان آنقدر جاهای دیدنی و طبیعت زیبا داریم که دیگر نیازی به رفتن به کشورهای دیگر نیست به خصوص کشورهایی که برخی از آنها به اندازه یک شهر یا یک استان ایران هم نیستند ، یا مثلا سواحل گسترده خزر یا خلیج‌فارس آنقدر زیباست که در کشورهای دیگر مانند آن را نمی‌توان پیدا کرد. در چنین شرایطی چرا باید پول خود را در چنین کشورهایی خرج نماییم؟!»
سفری امن و راحت
با رعایت مسائل ایمنی
سفر کردن زیبایی‌های خاص خود را دارد. اما بدون مشکل هم نیست، درست است، مسافرت پول می‌خواهد. اما همه چیز فقط پول نیست برنامه‌ریزی هم می‌خواهد.
«سیما ملتجی» کارشناس مسائل اجتماعی در گفت‌و‌گو با گزارشگر روزنامه کیهان به مشکلات سفرهای تابستانی اشاره می‌کند و می‌گوید: «سفر کردن دور شدن از یک سری روزمرگی‌ها و یکنواختی‌های زندگی است و افرادی که مسافر هستند و مسافرت می‌کنند می‌خواهند از محیط یکنواخت زندگی خود برای مدتی دور باشند البته هر سفری هدف خاص خود را دارد، برخی از سفرها زیارتی ، برخی سیاحتی و برخی برای شغل و مأموریتی خاص است اما در هر صورت آداب و شرایطی دارد که باید از قبل در نظر گرفته شود. به طور مثال سفرهای زیارتی شرایط خاص خود را دارد و قبل از آماده شدن اسباب و وسایل مادی، احتیاج به آمادگی روحی و صفای باطنی دارد. بدون جلای روح و روان نمی‌توان به سفرهای زیارتی رفت به قول معروف می‌گویند «باید دل جلوتر به مسافرت برود» و یا اینکه در سفرهای زیارتی می‌گویند «باید طلبیده شوی» اما سفرهای دیگر هم آمادگی‌هایی می‌خواهد. اگر خانواده با خودروی شخصی مسافرت می‌کند باید از سلامت خودروی خود مطمئن باشد تا خدای ناکرده در بین راه برایشان مشکلی پیش نیاید. یا اگر با هواپیما یا قطار مسافرتی صورت می‌گیرد باید بلیط‌ها از قبل تهیه شود اما مهمترین مسئله در طول سفر استفاده بردن از آب و هوای تازه، طبیعت زیبا، دگرگون شدن خلق و خوی و آرامش روحی است. به عبارت دیگر مهمترین هدف تازه شدن حس و حال است و شرایط سفر باید به گونه‌ای باشد که این حس و حال را در افراد ایجاد کند.»
یک مسئول در سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر در این باره می‌گوید: «خانواده‌ها قبل از سفرهای نوروزی یا تابستانی باید برنامه ریزی مناسبی برای خود و خودروهای شخصی در نظر بگیرند تا با مشکل مواجه نشوند. چرا که بررسی تصادفات در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که سرعت و سبقت غیر مجاز، بی‌توجهی و نبود مهارت، خواب‌آلودگی و صحبت با تلفن همراه از عوامل مهم تصادفات درون شهری و برون شهری بوده است. رانندگان و مسافران تابستانی می‌توانند با رعایت این موارد در سفرهای خود روزهای مناسبی را پشت سر بگذارند.»
وی به مسئله استفاده از سواحل دریا هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در طول تعطیلات مسافران زیادی به سواحل دریای خزر سفر می‌کنند و با توجه به احتمال غرق شدگی، والدین باید بسیار مراقب فرزندان خود باشند. شنا در طرح‌های سالم‌سازی و ایمن شده، پوشاندن جلیقه نجات به کودکان داخل قایق و نزدیک ساحل، اجتناب از نزدیک شدن به آب و دریای طوفانی و اجتناب از شناکردن در مکان‌های خارج از طرح سالم سازی از دیگر مواردی است که والدین باید در مسافرت به استان‌های ساحلی کشور به آنها توجه کافی و لازم را داشته باشند».
لذت سفرهای دسته جمعی
تعطیلات تابستانی شروع شده و بچه‌ها بی‌صبرانه منتظرند که والدینشان برایشان سفرهای تابستانی تدارک ببیند برای بچه‌ها فرقی نمی‌کند، اصفهان یا شیراز، کرمانشاه یا تبریز، شمال یا جنوب فقط می‌خواهند برای مدتی استراحت کنند و خستگی 9 ماه تحصیلی را از تنشان بیرون کنند.
«مهسا» دانش آموز کلاس ششم دبیرستان در این باره به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «خیلی خوشحال هستم که امتحانات تمام شده و خدا را شکر قبول شده ام اما از همه بیشتر خوشحالم که با خانواده عمویم به مسافرت می‌رویم و قرار است به تبریز برویم تا این شهر تاریخی و زیبا را ببینیم چون از این شهر تعریف زیادی شنیده‌ایم.»
وی اضافه می‌کند: «از اینکه با خانواده عمویم مسافرت می‌کنیم و دختر عمویم با من است خیلی خوشحالم زیرا سفرهای دسته جمعی بسیار شیرین و خاطره انگیز است و می‌تواند یک مسافرت خوب را برای ما به ارمغان بیاورد. سفر به همین دور هم بودن و با خانواده و فامیل مسافرت کردن قشنگ و زیبا می‌شود.»
مهسا خاطرنشان می‌کند: «خدا را شکر خانواده من خانواده‌ای اجتماعی و معاشرتی است و در تهران هم که هستیم همیشه میهمانی‌های خانوادگی و فامیلی داریم و از دور هم بودن بسیار خوشحال می‌شویم.»
کودکان و نوجوانانی که ۹ ماه درس خوانده‌اند و مدرسه رفته اند، این روزها منتظرند که به مسافرت بروند و اگر والدین به آنها قول مسافرت می‌دهند باید حتما به قول خود عمل کنند.
سیما ملتجی کارشناس مسائل اجتماعی در این باره می‌گوید: «والدین در مسافرت‌های خانوادگی باید حتما فرزندان خود را با خود همراه سازند چرا که آنها چشم انتظار سفرهای تابستانی هستند و اگر این کار صورت نگیرد خاطره‌ای تلخ برای آنها به وجود خواهد آمد.»
وی تصریح می‌کند: «ممکن است والدین در شهر خودشان و در هنگام رفت و آمدها و میهمانی‌های فامیلی، کودکان و نوجوانانشان را با خود نبرند اما در هنگام مسافرت باید به این نکته توجه داشته باشند که فرزندانشان هم مانند آنها از درس خواندن و گذراندن سال تحصیلی خسته شده‌اند و می‌خواهند آرامش و استراحتی داشته باشند. با اندکی یادآوری نیز متوجه می‌شویم هنوز هم خاطرات سفرهای خانوادگی در دوران کودکی در ذهن ما وجود دارد و از یادآوری آنها خوشحال می‌شویم.»
اگر کودکان به دلیل تصمیم نامطلوب والدین از مسافرت با آنها جا بمانند، احساس بی‌اهمیتی کرده و خود را چیزی جز بار سنگین و موجودی اضافی برای خانواده تلقی نخواهند کرد و این در حالی است که خطر فاجعه آمیز در آینده برای آنها در کمین خواهد بود.