سعید مستغاثی
هفتاد و دومین دوره جشنواره فیلم کن در حالی به پایان خود رسید که فضای به اصطلاح لاس وگاسی، آن را هر چه بیشتر از یک جشنواره سینمایی دور ساخته بود. طی روزهای برگزاری جشنواره، گزارش‌ها و ارقام حیرت آوری از هزینه‌ها و سرگرمی‌ها و پول‌های کلانی که در حاشیه این جشنواره جا به جا می‌گردد و در واقع پررنگ‌تر از متن فیلمیک و سینمایی آن هستند، بیش از پیش، سوژه اخبار و روزهای داغ خبرنگاران و حاضران در این شهر سواحل جنوبی فرانسه شد.
در حالی که سینما دوستان این جشنواره در تب و تاب روایت سفارشی تارانتینو از هالیوود به نام «روزی روزگاری در هالیوود» بودند و برخی به تماشای فیلم ضد اسلامی برادران داردن به نام «احمد جوان» نشستند و گروه دیگری در سالن نمایش فیلم جدید و البته کسالت بار و تقلیدی جیم جارموش یعنی «مرده ها نمی‌میرند» خوابشان برد و پدرو آلمادوار برای فیلم اخیرش به اسم «رنج و افتخار» خواب نخل طلایی می‌دید، آن طرف تر و در حوالی ساحل کن و در کشتی 137 متری میلیاردر معروف یهودی بیل گفن، میهمانی 400 میلیون دلاری برگزار شد! شرکت‌کنندگان در آن به قمار و می‌خواری پرداختند و البته در کنار آن، میهمانی‌های متعدد ساحلی کن با سرو شام ویژه و موسیقی و نورپردازی چشمگیر، هرکدام بالغ بر 150 هزار دلار برای برگزار‌کنندگانش هزینه داشت! در سمت دیگر و در سوییت‌های هتل گرانقیمت «مجستیک باربر»، به نام های «کریستین دیور» و «مجستیک»، میهمانان پولدار این سوییت‌ها به ترتیب قیمت‌های 561/31 و 749/44 دلار را تجربه کردند. این هتل که محل برگزاری مراسم بعد از افتتاحیه و اختتامیه جشنواره نیز بوده و هست، مبلغ 347 هزار دلار برای مراسم فوق دریافت می کند که 315 هزار دلار آن فقط مربوط به غذای شرکت‌کنندگان است!
همه اینها علاوه بر مراسم فرش قرمز و رژه به اصطلاح سلبریتی‌ها روی آن است که در واقع این لباس ها و جواهراتشان و برندهای سازنده آنهاست که شهرت و ارزش بسیار بیشتری دارند! به طوری که گفته شده برخی جواهرات آویخته شده به این افراد تا یک میلیون دلار می‌ارزد!
و بالاخره اینکه گویا جشنواره برای محافظت از همین سلبریتی‌ها بعضا تا دو میلیون دلار هزینه کرده و هزینه‌های همه این متن و حواشی که نخل‌های طلا و نقره 27 هزار دلاری جشنواره را هم شامل می‌شود، علاوه بر اسپانسرها یا همان حامیان مالی از خود فیلم‌های متقاضی در جشنواره نیز دریافت می‌شود که گفته شده از 500 هزار تا یک میلیون دلار برای هر فیلم آب خورده است.
پایان جشنواره با قوانین شداد و غلاظ
هفتاد و دومین جشنواره فیلم کن در حالی به پایان رسید که پس از وضع قواعد اعتراض برانگیزی همچون ممنوعیت سلفی با دوربین و ممنوعیت ورود بدون کفش پاشنه‌بلند برای زنان و ممنوعیت ورود بچه‌های هنرپیشگان مگر با تقدیم 300 یورو! به هنگام صدور رای هیئت داوران، معلوم شد که براساس قوانینی که امسال وضع شده، هیچ فیلمی نباید دو جایزه دریافت کند! یعنی مثلا یک فیلم هر چقدر هم فیلمنامه و کارگردانی خوبی داشته و از سایر فیلم‌های شرکت حاضر یک سر و گردن هم سرتر باشد، فقط می‌تواند یکی از آن دو جایزه را دریافت کند و به جز این اگر یکی از آن جوایز را دریافت کرد، دیگر نمی‌تواند جایزه بهترین فیلم را بگیرد!
این یعنی فیلمی که جایزه بهترین فیلم را دریافت می‌کند، نه به عنوان بهترین فیلمنامه برگزیده شده و نه کارگردانی اش برتر شناخته شده است! پس واقعا چه عاملی باعث شده تا به عنوان بهترین فیلم و دریافت‌کننده نخل طلا، شناخته شود؟! چهره زیبای فیلمساز؟ مدل موهای تهیه کننده یا جواهرات بازیگران؟! در واقع مهمترین جشنواره هنری به جایی رسیده که به طور رسمی اعلام می‌کند «ما جوایز را تقسیم می‌کنیم تا کسی ناراحت و دلخور از این جشنواره بیرون نرود»! آنچه باعث می‌شد یک زمانی به جشنواره فیلم فجر ایراد بگیریم که چگونه می‌شود فیلمی جایزه بهترین فیلمنامه و کارگردانی را دریافت کند ولی فیلم دیگری به عنوان بهترین فیلم شناخته شود! مگر مهمترین عناصر تعیین کننده برتری یک فیلم، به جز فیلمنامه و کارگردانی آن هستند؟
به هرحال جشنواره کن هم جایزه کارگردانی را به دوقلوهای همیشه محبوب خود یعنی برادران داردن و فیلم ضد اسلامی «احمد جوان» داد که باب دندان اسپانسرهای آمریکایی و اصلی جشنواره بود! فیلم «پرتره یک زن در آتش» جایزه بهترین فیلمنامه را گرفت و نخل طلا به فیلم کره‌ای «انگل» یا «پارازیت» رسید که گفته شده یک درام خانوادگی با مایه‌های خشونت اجتماعی است! جایزه بزرگ جشنواره که برخی آن را از نخل طلا هم با اهمیت‌تر می دانند به فیلم فرانسوی «آتلانتیک» ساخته فیلمساز سنگالی/فرانسوی رسید که همان سوژه اصلی چند سال اخیر اتحادیه اروپا و برخی جشنواره‌های این قاره را داراست یعنی معضل پدیده مهاجرت برای اروپایی‌ها که آن را خصوصا از سوی مسلمانان بسیار مصیبت بار القا می کنند و نخل طلای فیلم فرانسوی «دیپان» ژاک اودیار در سال 2015 و سفارش ساخت فیلم «گذشته» به اصغر فرهادی در همان جشنواره نیز در همین راستا بود.
کسی شگفت‌زده نشد که تارانتینو نتوانست موفقیت بیست و پنج سال پیش خود را در دریافت نخل طلا تکرار کند که شاید دیگر دورانش به پایان رسیده و فیلم‌های پرسر و صدای ترنس مالیک و عبداللطیف کشیش و کن لوچ و جیم جارموش هم هیچ جایزه‌ای دریافت نکردند. فیلم آلمادورا هم با همه امید به نخل طلا فقط جایزه بازیگر مرد را برای آنتونیو باندراس دربر داشت.