سرویس سیاسی-

«در دوران جنگ تحمیلی نیز در مقطعی که با مشکل مواجه شدیم، شورای عالی پشتیبانی جنگ ایجاد شد و همه اختیارات در دست این شورا بود و حتی مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه نیز در تصمیم‌گیری آن شورا دخالتی نداشتند و امروز هم در شرایط جنگ اقتصادی قرار داریم. همان‌گونه که در جنگ 8 ساله اختیارات ویژه‌ای را از امام راحل گرفته و توانستیم جنگ را اداره کنیم و حتی موفقیت‌های بسیاری را به دست آوریم امروز هم به چنین اختیاراتی نیاز داریم.» اینها را حجت‌الاسلام حسن روحانی در دیدار جمعی از روحانیون گفته است.
هدف و برنامه
زمانی می‌شود از اختیارات ویژه سخن گفت که: الف) در چارچوب اختیارات قانونی فعلی، تدابیر و اقدامات صورت گرفته باشد و بنا به دلایلی نیاز به اختیارات ویژه حس شود. 2) هدفی دقیق برای دستیابی تعیین و برای رسیدن به آن مدت زمانی نیز تعیین شده باشد. برای نمونه دولت مشخص می‌کند که تا پایان سال 1398 نیمی از واحدهای تولیدی تعطیل را به چرخه تولید بازگرداند. چنانکه در مثال مشخص است هم هدف و هم بازه زمانی به‌طور دقیق مشخص شده است. این موضوع امکان مطالبه‌گری دقیق را از دولت فراهم می‌کند. 3) وقتی می‌توان به تعیین هدف و بازه زمانی دستیابی به آن پرداخت و آن را مطرح کرد که برنامه دقیقی برای دستیابی به هدف داشته باشیم.
دولت تدبیر و امید و شخص رئیس‌جمهور در میان تمام دولت‌های بعد از انقلاب بیشترین اختیارات را داشته‌اند. زمانی رهبر انقلاب اسحاق جهانگیری، معاون اول اصلاح‌طلب دولت را به عنوان فرمانده ستاد اقتصاد مقاومتی برگزیدند اما در طول سال گذشته بارها عدم تشکیل جلسات ستاد اقتصاد مقاومتی مورد انتقاد نمایندگان مجلس قرار گرفت. به عبارتی گویا اهتمامی از سوی جهانگیری بر این موضوع مهم نبود. به همین ترتیب اختیارات ویژه‌ای نیز به روحانی تفویض شد اما نتیجه آن اختیارات چه بوده است؟
اگر چوب خشک این اختیارات را داشت
«سعید لیلاز» که از اقتصاددانان حامی دولت است در مصاحبه با یورونیوز گفته بود «من مسئولیت را اساسا متوجه آقای روحانی می‌دانم اختیاراتی که رهبر انقلاب به روحانی و سران دو قوه دیگر داده اگر به چوب خشک داده بودند تا الان یک کاری کرده بود.»
«حمیدرضا حاجی‌بابایی» نماینده مردم همدان در مجلس و رئیس‌فراکسیون نمایندگان ولایی در این مورد به کیهان می‌گوید: «هیچ رئیس‌جمهوری تاکنون به اندازه آقای روحانی اختیارات نداشته است. اکنون عملا همه قوا و نهادها با دولت همراه هستند. مجلس هم که در اختیار دولت است. به عملکرد مجلس نگاه کنید؛ نه استیضاحی، نه سؤالی، هرچه را هم که دولت می‌خواهد مجلس تصویب می‌کند. در شورای هماهنگی هم که تشکیل شده است آنجا هم اختیارات بیشتر به آقای روحانی داده شد و عملا قوای دیگر در راستای دولت قرار گرفتند. دیگر آقای روحانی اختیار چه چیزی را می‌خواهد؟»
حاجی‌بابایی در ادامه می‌افزاید: «همان‌طور که گفتم مجلس در اختیار دولت است و هرچه را که دولت بخواهد تصویب می‌کند. احیانا اگر موردی هم خلاف میل دولت تصویب شود آن را اجرا نمی‌کند. هیچ دولتی در عدم اجرای قوانین و مصوبات مجلس مثل این دولت نبوده است، ما در مجلس طرحی را تصویب می‌کنیم آقای روحانی دلش بخواهد انجام می‌دهد، دلش نخواهد انجام نمی‌دهد اما همین آقای روحانی در زمان انتخابات حرف قانونمداری و پایبندی به قانون را به عنوان یکی از شعارهای خود مطرح می‌کرد.»
رئیس ‌فراکسیون ولایی تاکید می‌کند: «برای نمونه همین مصوبه افزایش حقوق‌ها که بنده خودم آن را پیشنهاد دادم و به تصویب هم رسید. دغدغه ما این بود که طرح غیرعادلانه‌ای را که به مجلس ارائه شده بود عادلانه کنیم و خوشبختانه تصویب هم شد اما خوب است جامعه بداند که دولت تاکنون آن را اجرا نکرده است. من نمی‌دانم سازمان‌های بازرسی چه کار می‌کنند. خب آقای روحانی چه اختیار دیگری می‌خواهد؟ الان که دولت هر کاری دلش بخواهد انجام می‌دهد و مجلس هم مزاحمتی برایش ندارد.»
نتیجه اختیارات
در شورای هماهنگی و برجام
همان‌طور که پیش از این آمد رئیس‌جمهور گفته است که «همه اختیارات در دست این شورا بود و حتی مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه نیز در تصمیم‌گیری آن شورا دخالتی نداشتند...» اما مگر شورای عالی هماهنگی که به تدبیر رهبر انقلاب تشکیل شد تقریبا چنین چیزی نیست؟
حجت‌الاسلام «نصرالله پژمانفر» نیز درباره این موضوع به کیهان می‌گوید: «از طرفی دیگر در هیچ دوره‌ای به دولت و شخص رئیس‌جمهور این همه اختیار داده نشده بود و از قضا دولتمردان در این دوره علیرغم همه این اختیارها ضعیف‌ترین کارنامه را دارند. یکی از شاخص‌ترین اختیاراتی که به آقای روحانی داده شد همین شورای هماهنگی سران قوا است که رهبر انقلاب با توجه به مسایل و مشکلات اقتصادی این اختیار را به رئیس دولت دادند تا با سران دو قوه دیگر برای سامان دادن به امور خودشان بنشینند و تصمیمات را از صفر تا صد بگیرند. در این شورای سه‌نفره شخص آقای روحانی می‌تواند قانون تصویب کند یا قانونی را فعلا ملغی نماید و... حالا آقای روحانی بیاید و بگوید از این اختیاراتی که تاکنون داشته چگونه استفاده کرده و نتیجه آنچه شده است؟»
پژمانفر سپس به اختیارات دیگری که به رئیس‌جمهور داده شد و نتیجه آن‌اشاره می‌کند: «دولت در این 6 سال تمام هم و غم خود را در مسیر برجام گذاشت. برای آن حتی از رهبری تقاضای اختیارات بیشتر هم مطرح کردند که به دولت داده شد. نتیجه آن‌چه شد؟ 6سال زمان با‌ارزش این مملکت در آتش توهم برجامی سوخت و سرعت شتاب پیشرفت علمی کشور گرفته شد. دستاوردهای جوانان ایرانی هم در حوزه هسته‌ای با آن وضعیت رو‌به‌رو شد. این نتیجه اختیارات بیشتری است که در آن دوره به دولت داده شد.»
تقدم و تاخر برنامه و اختیار
در این میان اما «سیدمحمدجواد ابطحی» نماینده مردم خمینی‌شهر سؤالات مهمی را مطرح می‌کند: «بگویند کدام اختیارات را دولت روحانی نداشته؟ اصلا ایشان چه برنامه‌ای دارد که برای آن اختیارات ویژه می‌خواهد؟ چرا که بیشترین اختیارات را آقای روحانی داشته است.»
این نکته دقیقی است که ابتدا باید برنامه‌ای وجود داشته باشد تا مطابق آن درخواست اختیارات ویژه شود. یعنی آن برنامه به اندازه کافی اصولی و درست و منطقی به نظر برسد و احساس شود برای انجام سریع آن به اختیارات ویژه نیاز است آن گاه آن اختیارات را درخواست کرد. اینکه ابتدا اختیارات ویژه طلب شود پس از آنکه به فکر تهیه برنامه‌ای باشیم مانند آن است که پس از یافتن دکمه‌ای درصدد باشیم که برای آن «کُت» بدوزیم!
از همین اختیارات چه استفاده‌ای شده؟
«سؤال این است که از همین اختیارات تاکنون چه اندازه استفاده کرده‌اند که اختیارات بیشتر می‌خواهند؟» این پرسش را ابطحی مطرح می‌کند و سپس در مقام پاسخ به آن می‌گوید: «این آقایان چه در دولت و چه در مجلس از اختیاراتی که دارند استفاده نکرده‌اند. مثلا در همین مجلس آقایان فراکسیون امید و طیف هم‌سوی با دولت چرا ابزارهای نظارتی مجلس را فشل کرده‌اند؟ چرا که مجلس برای هر اقدامی نیازمند اکثریت آرای موافق نمایندگان است و وقتی این آقایان رای نمی‌دهند یا امضا نمی‌کنند یا اگر امضا کنند بعد از چند روز امضای خود را پس می‌گیرند عملا این شیوه آقایان بعد نظارتی مجلس را منفعل می‌کند. متاسفانه برخی آقایان وکیل‌الدوله بودن خود را به صراحت اثبات کرده‌اند.»
ابطحی سپس با ذکر مثالی به تفاوت مجالس هشتم و دهم ‌اشاره می‌کند: «شما نگاه کنید زمانی که در مجلس هشتم بحث آقای کردان پیش آمد با اینکه ما موافق دولت بودیم در آن زمان، موضوع ایشان را مطرح کردیم و رای دادیم. اکنون مباحث مربوط به پرونده تحصیلی برخی دولتمردان مطرح است چرا فراکسیون امید قدم پیش نمی‌گذارد؟ اگر واقعا نگران حق مردم بودند و پایبندی به قسم‌شان داشتند که اکنون وضعیت ما این نبود. در موضوع افطاری سفارت انگلیس بعضی‌ها متهم هستند و از نمایندگان مجلس نیز برخی متهم هستند که در سفارتخانه انگلیس بودند. چرا شفاف‌سازی نمی‌کنند و نمی‌گویند که این عده چه کسانی بوده اند؟ چرا وزارت اطلاعات اعلام نمی‌کند؟»
دغدغه‌های عجیب و غریب دولت
پژمانفر نماینده مشهد اما در میان سخنانش سؤال مهمی را مطرح می‌کند: «در وضعیتی که اکنون جامعه ما با سوءمدیریت دولت دچار آن شده طرح این گونه مسایل از جانب دولت و شخص رئیس‌جمهور هر ازچندگاهی برای چه صورت می‌گیرد؟ یک روز اختیارات ویژه و روز دیگر طرح تفکیک وزارتخانه‌ها و روز دیگر رفراندوم و...»
سپس پژمانفر خود در پاسخ به پرسش بالا می‌گوید: «سؤال اساسی همین است که چرا دولت جمهوری اسلامی ایران به جای آنکه به وظیفه شرعی و قانونی خود در مورد سامان‌دادن به معیشت مردم عمل کند هر چند وقت یک بار از این دست مسایل را مطرح می‌کند؟ برای نمونه ببینید موضوع تفکیک وزارتخانه که از طرف دولت مطرح شد به راستی با کدام منطق همخوانی دارد؟ اینکه در این شرایط که نیاز به کار جهادی برای سامان دادن به مسایل اقتصادی داریم بیاییم و وزارتخانه‌ای را برای مدتی قابل توجه درگیر تفکیک کنیم. هم زمان و هم فکر مدیران میانی در این وزارتخانه را از مشکلات مردم به موضوع تفکیک آن مشغول کنیم و همچنین مبالغ سنگینی به واسطه آن به بودجه مملکت تحمیل ‌نماییم.»
 این مسایل چرا مطرح می‌شود
دلایل طرح مسایلی مانند «اختیارات ویژه» و یا «ایجاد تغییرات در قانون اساسی» آن هم در شرایط فعلی جامعه چیست؟ ابطحی نماینده خمینی‌شهر می‌گوید: «متاسفانه آقای روحانی یادش رفت که در انتخابات گفت اگر مشکلات راه‌حل نداشت و اگر نمی‌توانستم نمی‌آمدم. با این وجود چند روز پیش گفته است که ما اختیارات نداریم. اگر اختیارات ندارید چرا وعده دادید؟ این صحبت با گفته‌های دوستان ما در مجلس مثل آقای کواکبیان که گفته‌اند ما می‌خواهیم قانون اساسی را دستکاری کنیم به نظر می‌رسد هماهنگ است. گویا اینها محصول اتاق فکرهایی است که مشغول تئوری‌بافی هستند.»
ابطحی در ادامه تاکید می‌کند: «دیگر اینکه در وضعیت فعلی مطالبات مردم نان شبشان است. متاسفانه آقایان وقت مجلس را با این گونه مسایل می‌خواهند بگیرند. ضمن آنکه یکی از همین آقایان در نطق میان دستورش گفت مجلس امروز محلی از اعراب ندارد و اگر تعطیل شود هیچ اتفاقی نمی‌افتد. خب باید به این آقایان گفت که شما باعث شده‌اید که مجلس اینگونه شود. این فراکسیون امید بیاید کارنامه‌اش را ارائه دهد که کدام طرح اقتصادی را به نفع مردم تاکنون به صحن آورده‌اند؟»
فرار رو به جلو
نصرالله پژمانفر این گونه مسایل را نوعی فرار به جلو برای شانه خالی کردن از پاسخگویی و عدم پذیرش وضع موجود می‌داند: «آنچه امروز به عنوان اختیارات ویژه یا اختیارات بیشتر برای آقای رئیس‌جمهور مطرح است در حقیقت نوعی فرار رو به جلو است به منظور عدم پاسخگویی درباره ضعف‌های فراوان دولت در این 6 سال گذشته. روزهای اول که ایشان آمده بودند مواردی مانند برنامه 100روزه، برنامه کوتاه مدت و برنامه میان‌مدت را مطرح می‌کردند. خب آنها چه شد؟»
ابطحی نیز بر همین عقیده است و در سخنانش تاکید می‌کند: «به نظرم اینها فرار به جلو است؛ این مسئله گویای آن است که اینها ناتوان هستند. البته برخی هم مرعوب هستند. برخی هم واداده و دل‌بسته به غرب هستند. به همین سبب است که کشور را 6 سال است که معطل نگه داشته‌اند. از طرفی هم دولت مطمئن است که از سوی مجلس استیضاح نمی‌شود.»
او در ادامه می‌افزاید: «تا انتقادی هم مطرح می‌کنیم سریع می‌گویند علیه ما جوسازی می‌کنند! این در حالی است که ما به خاطر مصالح برخی حرف‌ها را هم نمی‌زنیم. با این حال آقایان دست پیش را گرفته‌اند. ما نظرمان این است که ماه رمضان است و همه نمایندگان بیایند به آن قسمی که خورده‌ایم وفادار باشیم و ببینیم که در موضوع ضرب‌الاجل به اروپا با وجود آنکه او گفته من نمی‌پذیرم آیا باید صبر کنیم تا 60 روز سپری شود؟ هدف آنها این است که می‌خواهند زمان بخرند تا فشار اقتصادی را بیشتر کنند تا ما را به دوگانه «معیشت-مذاکره» بکشانند. بیایند امید واهی‌شان را از اروپا بردارند و همت‌شان را و نگاه‌شان را معطوف به داخل کشور و جوانان عزیز کنند.»