پرسش:
در مواجهه با مشکلات و مصائب زندگی، چه راهکارهایی برای تقویت آستانه تحمل و صبر و بردباری انسان وجود دارد؟
پاسخ:
همواره به یاد داشته باشید که وجود ناملایمت‌ و ناراحتی‌های و ناکامی‌ها در زندگی افراد جامعه امری طبیعی است. مشکلات و ناراحتی‌ها در زندگی همه افراد به وجود می‌آید و تنها مختص برخی انسان‌ها نیست، وظیفه ما هنگام مواجهه با مشکلات و ناکامی‌ها تلاش در حد وسع و توان، جهت رفع آن‌ها است. امری که زشت، مذموم و نکوهیده است، سستی، تلاش نکردن و تسلیم شدن در برابر این مشکلات است. در روانشناسی گفته شده است که خشم بهتر از یاس و نومیدی است، از آنجا که یاس آدمی را خموده و افسرده و ناامید می‌سازد تا جایی که اقدام به هیچ کاری نمی‌کند و در برابر محیط اطرافش منفعل می‌شود و عکس‌العملی نشان نمی‌دهد و تبدیل به عنصری خنثی، بی‌فایده و بی‌اثر می‌گردد، در حالی که خشم (در معنای مثبت) حداقل فایده‌ای که در این‌گونه موارد دارد این است که آدمی را به فعالیت و تحرک وامی‌دارد؛ فعالیتی که اگر در جهت صحیح هدایت شود مفید خواهد بود. فراموش نکنید که زندگی دارای فراز و نشیب است و همیشه بر وفق مراد نیست. گاهی سختی‌ها و ناملایمات زندگی نیز چاشنی زندگی می‌شوند تا انسان، رشد کرده و آبدیده شود.
پس از این مقدمه کوتاه، در رابطه با افزایش ظرفیت و صبر و بردباری محورها و مطالب زیر را باید مراعات کرد.
1- صبر یکی از مقامات سالکین
صبر یکی از مقامات سالکین و منازل دین و از مهم‌ترین زمینه‌های درک فیض و عنایت الهی است. تا جایی که ائمه‌اطهار (ع) به واسطه صبر عظیمشان و عزم استوارشان به مقام شامخ ولایت و امامت نایل شدند «و جعلنا منهم ائمهًْ یهدون بامرنا لما صبروا...» «و از آنان امامان (و پیشوایانی) قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت می‌کردند؛ چون شکیبایی نمودند...» (سجده آیه 24)، یعنی ریشه امامت و رهبری صبر است.
2- انواع صبر در برابر مشکلات
صبر هرگز به معنی تحمل بدبختی‌ها و تن دادن ذلت و تسلیم در برابر عوامل شکست نیست بلکه صبر و شکیبایی به معنی پایداری و استقامت در برابر هر مشکل و هر حادثه است لذا رسول خدا (ص) برای صبر سه شاخه ترسیم نموده و برای هر یک از آنها پاداش مخصوصی ذکر نموده است.
رسول خدا (ص) فرموده‌اند: «صبر سه گونه است: صبر نزد مصیبت است (پایداری در برابر حوادث ناگوار و عدم خود‌باختگی و شکست روحی و ترک جزع و فزع)، و صبر بر طاعت است (مقاومت در برابر مشکلاتی که در راه طاعت الهی وجود دارد)، و صبر از معصیت (ایستادگی در برابر انگیزه‌های گناه و شهوات سرکش و طغیانگر) (اصول کافی، ج 2، ص 91)
ادامه دارد