نگاهی به عملکرد یک ساله دستگاه دیپلماسی دولت تدبیر و امید - بخش نخست
اخراج وبازداشت دیپلماتهای ایرانی نتیجه دیپلماسی لبخند!
ایرج نظافتی
«یک روزی یکی از دولتهای اروپایی نسبت به جمهوری اسلامی اظهار علاقه و ارتباط و اینها میکرد؛ همان دولت سر قضیه قهوهخانه میکونوس دادگاه تشکیل داد، مسئولین درجه یک کشور را در آن دادگاه متهم کرد! دولتهای اروپایی با آنها همدست شدند، همهشان سفرای خود را از تهران فراخوانی کردند؛ اینها که یادمان نرفته. خواستند سیلی بزنند، البته سیلی سختتری خوردند.»
اینها بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان نظام جمهوری اسلامی در تاریخ 1390/5/16 است.
و یکی از آخرین توصیههای معظمله درباره اروپاییان چنین است: «به مسئولان توصیه میکنم به اینها هم ]اروپاییان[ اعتماد نکنند البته نمیگوییم با آنها مراوده نداشته باشیم بلکه با چشم بدبینی به اروپاییها نگاه کنید.»
در سالی که گذشت دستگاه دیپلماسی ما سیاست لبخند را در قبال شیاطین اروپایی ادامه دارد و بعضا در برابر اقدامات ناجوانمردانه آنان اقدام متقابلی که در شان جمهوری اسلامی ایران باشد نداشت.
در گزارش امروز و فردای کیهان به این مهم خواهیم پرداخت.
اخراج بیسر و صدای دیپلماتها
در ابتدای امسال دو دیپلمات ایرانی به اتهام دست داشتن در دو ترور مخالفین جمهوری اسلامی در هلند از این کشور و بیسرو صدا اخراج شدند و یک دیپلمات ایرانی دیگر نیز از فرانسه به دلایل نامعلوم اخراج شد.
سپس در یازدهم تیرماه سال جاری خبر رسید که «اسدالله اسدی» دبیر سوم سفارت ایران در اتریش در تاریخ ۱۱ تیرماه سال جاری توسط پلیس آلمان و به دستور دستگاه امنیتی فرانسه بازداشت شد. همچنین رسانههای غربی ۵ مهرماه از استرداد این دیپلمات ایرانی به بلژیک خبر دادند و اینک پس از گذشت نزدیک به 9 ماه از دستگیری، بازداشت و محاکمه اسدالله اسدی هنوز خبری از سرنوشت پرونده او در دست نیست و وزارت امور خارجه هنوز نتوانسته آنچنانکه باید و شاید، حقوق اولیه و بدیهی این دیپلمات ایرانی را از کشورهای اروپایی بستاند.
کارشناسان سیاسی معتقدند دستگاه دیپلماسی دولت حسن روحانی در قبال همه این اخراجها و همچنین بازداشت اسدالله اسدی نه تنها بنابر عرف جاری روابط دیپلماتیک دست به اقدام متقابل نزده بلکه ترجیح میدهد با سیاست سکوت و لبخند از کنار آنها بگذرد!
در آخرین نشست خبری سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه، «بهرام قاسمی» در پاسخ به سؤال خبرنگاران مبنی بر اینکه آخرین وضعیت دیپلمات دستگیر شده ایران در اتریش که تحویل بلژیک داده شد چگونه است و اقدامات وزارت امور خارجه در آن خصوص تاکنون به چه ترتیبی بوده است، میگوید: «روند پیگیریهای ما در این خصوص همچنان ادامه دارد. وکلای آقای اسدی، کار خود را دنبال میکنند و امیدواریم مجموعه تلاشها و اقدامات دیپلماتیک ما به نتیجه مطلوب و رضایتبخش منتج شود.»
وی میافزاید: «از تحول جدیدی در این ارتباط اطلاع ندارم ولی این پرونده به عنوان یک موضوع مهم در دستگاه دیپلماسی و بخشهای ذیربط کشور در جریان است و امیدواریم بیگناهی ایشان هرچه زودتر اثبات شود و به ایران بازگردند.»
یک کارشناس امور بینالملل به گزارشگر روزنامه کیهان میگوید: «همین بخش از سخنان سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه که گفته بود وکلای آقای اسدی کار خود را دنبال میکنند و امیدواریم بیگناهی ایشان اثبات شود، همین موضوع نشان میدهد که دستگاه دیپلماسی ما پذیرفته که آقای اسدی صرفا مستحق و تبرئه در یک دادگاه غربی است! این در حالی است که در عرف دیپلماتیک هیچ کشوری حق ندارد دیپلمات کشور دیگر را دستگیر یا بازداشت و محاکمه کند و اینجا باید دستگاه دیپلماسی کشورمان حداقل در یک اقدام متقابل دست به اخراج یا بازداشت یک دیپلمات فرانسوی میزد.»
وی تصریح میکند: «علي رغم اينكه فرانسه مدعي مقابله با تروريسم بوده و همواره اين ادعا توسط مقامات این کشور مطرح ميشود، در عمل شاهد حمايت همین مدعيان حقوق بشر و مبارزه با تروريسم از عوامل ترور 17 هزار شهيد ترور در ايران یعنی گروهک تروریستی منافقین هستيم. منافقين كه منفورترين افراد در نزد ملت ايران محسوب مي شوند، در سايه حمايتهاي غرب به ویژه دولت فرانسه به حيات انگلي خود ادامه ميدهند و انتظار میرود وزارت امورخارجه پس از اقدام دیرهنگام اما قابل تقدیر خود در اخراج دیپلماتهای هلندی، براساس اصل عمل متقابل پاسخ رفتار زشت و وقیحانه فرانسویها در اتهام زنی و اخراج دیپلمات کشورمان از خاک این کشور را بدهد.»
تحقیقات و اتهامهای وارد شده به دبیر سوم سفارت ایران در اتریش مربوط به طرح بمبگذاری در همایش سازمان منافقین در نهم تیر ماه سال جاری در فرانسه می باشد، او متهم است به یک زوج ایرانی مقیم بلژیک سفارش داده بود به این همایش حمله کنند!
این زن و شوهر نیز در حالیکه ۵۰۰ گرم ماده منفجره بسیار قوی پروکسید استون، و یک چاشنی همراه داشتند، بازداشت شده بودند. پلیس مدعیاست در انتقال این مواد منفجره به این زوج، به اسدی مظنون شده است.
سکوت ادامه دارد
اما گفته میشود در کنارسکوت دستگاه دیپلماسی، جالب است که بدانید سفارت ایران در اتریش نیز هیچ واکنشی به اقدام درخصوص دستگیری و محاکمه دیپلمات شاغل در این سفارت نداشته است!
به عنوان مثال اگر به سایت سفارت ایران در اتریش مراجعه کنید خواهید دید، هیچ خبری درباره بازداشت این دیپلمات ایرانی منعکس نشده است. در حالی که اسدالله اسدی دبیر سوم سفارت ایران در اتریش است، این سکوت در سایت سفارت ایران در اتریش در حدی است که آن سه موضعگیری سخنگوی وزارت امور خارجه و تکذیب نقش ایران در عملیات بمب گذاری را هم درج نکرده و انعکاس نداده است، و «عبادالله مولایی» سفیر ایران در اتریش نیز تاکنون هیچ واکنشی نسبت به بازداشت دیپلمات زیر نظرش نشان نداده است!
نکته تأمل برانگیز و جالب اینجاست که در سایت سفارت ایران در اتریش «بیانیه وزارت خارجه در واکنش به رای دادگاه لاهه» منتشر شده است ولی هیچ خبری از واکنش دستگاه دیپلماسی به بازداشت دیپلمات ایرانی نیست!
در حساب توئیتری سفارت ایران در اتریش نیز هیچ خبری از بازداشت دیپلمات ایران در اروپا مشاهده نمیشود!
اخراج و بازداشت دیپلماتهای ایرانی و مصونیت دیپلماتیک انگلیس به یک مجرم امنیتی!
«جرمی هانت» وزیر امور خارجه انگلیس بامداد جمعه 17 اسفندماه اعلام کرد «نازنین زاغری»، محکوم امنیتی بازداشتشده در ایران را تحت «حمایت دیپلماتیک» قرار داده است!
این تصمیم، بازداشت این محکوم امنیتی تابعیتی را از یک مسئله کنسولی به یک مناقشه حقوقی فیمابین دولتهای دو کشور تغییر داده و به دنبال افزایش فشارهای سیاسی برای آزادی او خواهد بود.
در بیانیه جرمی هانت آمده است: «تصمیم من یک گام مهم دیپلماتیک است که به تهران نشان میدهد رفتارش کاملاً نادرست است. بعید است این تصمیم معجزه کرده و به نتایج یک شبه منجر شود، اما به کل دنیا نشان میدهد که نازنین بیگناه است و انگلیس در برابر رفتارهایی تا این حد ناعادلانه با شهروندانش ساکت نخواهد نشست.»
حال همین بیانیه دولت پیراستعمار که از یک مجرم شناخته شده و محکوم شده امنیتی دفاع همهجانبه میکند را مقایسه کنید با بازداشت و محاکمه دیپلمات رسمی ما در اروپا و ببینید دولت بریتانیا چگونه از یک شهروند دوتابعیتی مجرم خود دفاع میکند و به دنبال جار و جنجال تبلیغاتی علیه جمهوری اسلامی است و ما چگونه منفعلانه در مقام دفاع از دیپلماتهای خود هستیم؟!
یک دیپلمات ارشد وزارت امور خارجه که نخواست نامش عنوان شود در گفتوگو با گزارشگر روزنامه کیهان میگوید: « اتفاقی که در مورد دیپلمات ما آقای اسدالله اسدی رخ داده شاید بتوان گفت که در تاریخ دیپلماسی ما بیسابقه است. دلیلش هم این است که در حقوق بینالملل که سابقه اجرایی آن به قرنها پیش بر میگردد و حتی در حقوق دیپلماتیک جهانی هم با صراحت تصریح شده، دیپلمات به عنوان فرستاده ویژه یک کشور دارای مزایا و مصونیتهای مختلفی است و دلیلش هم این است که کشورها قصد دارند با احترام به یکدیگرسبب شوند فضا برای حضور نماینده قانونی یک کشور در قالب دیپلمات فراهم شود و به همین دلیل مکانیزمهای مختلفی در کنوانسیون 1961وین حقوق دیپلماتیک پیشبینی شده است.»
وی تصریح میکند: « برای نمونه در ماده 9 این کنوانسیون عنوان شده که چنان چه کشوری به هر دلیلی نسبت به رفتار یک دبپلمات که دارای مصونیت دیپلماتیکی هست ناراضی باشد یا به هر دلیلی موافق رفتار او نباشد میتواند او را طبق ماده 9 به عنوان عنصر نامطلوب معرفی و تقاضا کند هرچه سریعتر خاک کشور را ترک کند. در عین حال این حق برای کشور مقابل در قالب اصل عمل متقابل متصور است که بدون اینکه نیازی داشته باشد و بپرسد این دیپلمات چرا اخراج شده یا چرا این رفتار با این دیپلمات صورت گرفته است عین همین رفتار را بر اساس اصل عمل متقابل با دیپلمات کشور مقابل انجام دهد. بنابراین مکانیزمی که در تاریخ و عرف دیپلماسی وجود دارد و نهادینه شده و سبب میشود تا نسبت به برخورد با دیپلماتها نهایت رفتار و محترمانهترین رفتارها صورت بگیرد. پس کشوری اگر بخواهد درباره یک دیپلمات اقدامی انجام دهد ابتدا درباره اقدام متقابل کشور مقابل فکر میکند و بعد اقدام میکند، چون مطمئن است براساس اصل عمل متقابل همین رفتار با دیپلمات خودش صورت خواهد گرفت. و این بدان معنا نیست که حتما دلیلی برای اخراج دیپلمات طرف مقابل تراشیده شود. بلکه بر اساس این اصل آن عمل متقابل انجام خواهد شد، و این پروسه از مسایل حقوقی و قضایی کاملا مجزاست.یعنی کسی منتظر نمیشود ببیندکه مثلا نظر دادگاه چیست و جرم دیپلماتش چگونه است. بنابراین میتوان گفت برخوردی که با این همکار محترم ما جناب آقای اسدالله اسدی در اروپا صورت گرفته اگر نگوییم بیسابقه اما در عرف دیپلماتیک جهانی کم سابقه است و به هر حال دستگاه دیپلماسی ما باید نسبت به آن پیگیر و جوابگو باشد و اقدام متقابل یعنی در زمینه بازداشت یا حداقل اخراج یک دیپلمات طرف مقابل اقدام کند.»
نازنین زاغری کیست
و هیاهوی تبلیغاتی غرب برای چیست؟
زاغری از سال ۱۳۹۵ به جرم فعالیتهای تبلیغی علیه نظام و تلاش برای براندازی نرم بازداشت و به ۵ سال زندان محکوم شده هم اکنون در حال گذراندن دوران محکومیت خود است. این محکوم امنیتی هنگام بازداشت به عنوان مدیر پروژه در شرکت رسانههای گروهی «تامسون رویترز» فعالیت میکرد.
رسانههای غربی بعد از بازداشت زاغری با راهاندازی هجمههای شدید تبلیغاتی مدعی شده بودند سفر او به ایران بابت بازدید خانوادگی صورت گرفته بود و او هیچ مأموریت رسانهای یا کاری نداشته است.
علیرغم این ادعاها، آبانماه سال ۱۳۹۶، «بوریس جانسون» وزیر خارجه وقت انگلیس در پارلمان این کشور به صورت ناخواسته فاش کرد که او هنگام بازداشت برای مأموریت کاری از جانب تامسون رویترز به ایران سفر کرده است.
جانسون در جلسهای در آن زمان در پارلمان انگلیس گفت: «وقتی بررسی میکنم ببینم نازنین زاغری در حال انجام چه کاری بوده میبینم که او، - آنطور که من میدانم- فقط در حال آموزش روزنامهنگاران در ایران بوده است.»
دکتر سیامک باقری کارشناس امور بینالملل و دانشیار پژوهشگاه امام صادق(ع) به گزارشگر روزنامه کیهان میگوید: «دیپلماسی امروز دولت «عزت ملی» را قربانی ملاحظات سیاسی با اروپاییان کرده و آن طور که باید و شاید به غرب پاسخ نمیدهد و در مواردی فقط در حد تذکر شفاهی سخنگو خلاصه میشود. این شیوه رفتاری با دیپلماسی عزتمندانه در تضاد است.»