پایه پولی بخشی از کل عرضه پول است که دارای بالاترین قابلیت نقدشوندگی بوده و یکی از اصلی‌ترین عوامل به وجود آمدن تورم می‌باشد.
اجزای تشکیل‌دهنده این شاخص، عبارت است از سپرده‌های بانک‌های تجاری نزد بانک مرکزی، به اضافه وجه نقد در گردش در دست مردم، به اضافه وجه نقدی که به طور فیزیکی در بانک‌ها نگهداری می‌شود.
حجم پایه پولی در پایان آذرماه امسال به رکورد 244/8 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است؛ براساس آمار بانک مرکزی، در ۹ ماه نخست امسال بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان بر حجم پایه پولی افزوده شده است. در ابتدای سال جاری حجم پایه پولی کمتر از ۲۱۴ هزار میلیارد تومان بود.
به گزارش مشرق، لازم به ذکر است رشد پایه پولی در آذرماه امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل به ۲۳ درصد افزایش یافته است. در آذرماه سال قبل حجم پایه پولی 199/4 هزار میلیارد تومان بود؛ بدین ترتیب در یک سال اخیر بیش از ۴۵ هزار میلیارد تومان بر حجم پایه پولی اضافه شده است.
همان‌ طور که ‌اشاره شد افزایش این شاخص به افزایش تورم منجر می‌شود چراکه با توجه به اینکه رشد پایه پولی از رشد تولید کشور (یعنی رشد اقتصادی) بیشتر است، پول بیشتری به هر واحد کالا تخصیص می‌یابد (و تورم و گرانی در پی آن شکل می‌گیرد).
یک نکته مهم این است که در چهار سال دولت دهم ۴۵ هزار میلیارد تومان بر حجم پایه پولی اضافه شده بود، اما فقط در یک سال گذشته همین مقدار بر حجم پایه پولی افزوده شده است.
انتقاد از رشد پایه پولی در دولت‌های نهم و دهم به طور مرتب از سوی حامیان دولت فعلی تکرار شده است. جالب اینجاست که حسن روحانی در آذر 1393 (هنگام تقدیم لایحه بودجه سال 94 در مجلس) گفته بود: «پایه پولی به عنوان خط قرمز ما تعیین شده است و نگاه به بانک مرکزی به عنوان قلک دولت که در گذشته وجود داشت تغییر کرده است.»
پیش از این هم در گزارشی به بی‌انضباطی پولی دولت پرداخته بودیم، چه اینکه براساس آمارهای بانک مرکزی، بدهی دولت به بانک مرکزی در اسفند سال گذشته معادل 26 هزار و 900 میلیارد تومان بوده که در آذر سال جاری به میزان 43 هزار و 790 میلیارد تومان افزایش یافته است.
بر همین اساس، بدهی دولت به بانک مرکزی طی این 9 ماه، 62/8 درصد افزایش یافته تا یک رکورد جدید در زمینه بی‌انضباطی پولی ثبت شده باشد؛ چراکه در مدت مشابه سال قبل (یعنی آذر 1396 نسبت به اسفند 1395) رشد بدهی دولت به بانک مرکزی معادل 39/9 درصد بود.
متاسفانه بدهی دولت به بانک مرکزی در طول شش سال تصدی‌گری حسن روحانی بیش از 186 درصد رشد کرده؛ این در حالی است که در شش سال منتهی به دولت وی رشد بدهی دولت به بانک مرکزی 35 درصد بود!