جهان‌نیوز در این زمینه نوشت: ساز‌و‌کار INSTEX برای هرچه که اروپایی‌ها می‌گویند، هست، ولی خودشان می‌گویند برای دور زدن تحریم‌های آمریکا نیست! این کانال پرسر‌و‌صدا اصلا کاری به فروش نفت ایران و تضمین فروش نفت ایران ندارد! یعنی در حقیقت به اساسی‌ترین منبع درآمد ایران در این جنگ اقتصادی که مورد تحریم قرار گرفته کاری ندارد. به تعبیر دیگر اروپا حتی از SPV (مبادله نفت در مقابل کالا) هم عبور کرده‌اند. به همین دلیل است که آمریکایی‌ها نیز گفته‌اند که این کانال به تحریم‌های آنها ضربه‌ای وارد نمی‌کند. با اینس‌تکس همچنین قرار نیست پولی وارد ایران شود.
با «INSTEX» همچنین رسما پذیرفته‌ایم که طبق نقشه اروپا به تقابل با آمریکا می‌رویم و نقشه راه خودمان که همان عملیاتی کردن شروط 9گانه‌ای که رهبری برای برجام در نظر گرفته بودند و یا شورای عالی امنیت ملی و مجلس بر آن مصوبه گذرانده بود، تمایلی نداریم. کسی با نقشه دوست دشمنش به جنگ خواهد رفت؟ همچنانکه «مارکوس ادرر» سفیر اتحادیه اروپا در روسیه تاکید کرده که ساز و کار مالی اروپا ویژه کار با ایران برای مقابله با آمریکا راه‌اندازی نشده است. بنابراین به لطف دولت تدبیر و امید ملت ایران باید دور جدیدی از اعتماد به اروپا را اجبارا مجدد تجربه کند!
اما اینکه «INSTEX» تا چه میزان شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی را محافظت می‌کند و مهم‌تر اینکه مجاب به همکاری با ایران؛ بسیار در ابهام قرار دارد. قبلا مقامات اروپایی به صراحت گفته بودند که بخش اقتصادی آنها خصوصی است و نمی‌توانند کسی را به زور وارد همکاری با ایران بکنند. بنابراین این کانال تا چه میزان برای این شرکت‌ها قوی و دلگرم‌کننده به نظر می‌رسد؟
طرف اروپایی همین کانال نحیف مالی را هم با پیش‌شرط‌هایی به ما عرضه کرده است. آنها اجرایی شدن همه عناصر برنامه اقدام FATF را از ایران مطالبه کرده‌اند. بسیار جای تعجب دارد که ایران در حال ضرر‌کردن اجباری برای توافق هسته‌ای است ولی طرف اروپایی با هیچ پیش‌شرط مشخصی از طرف دولت ایران مواجه نمی‌شود. ضمن اینکه آنها به جای ما تضمین می‌خواهند!
بی‌شک محصول تجربه برجام برای اروپایی‌ها هست! تجربه برجام می‌گوید دولت ایران نسیه غربی را به جای نقد می‌پذیرد. «INSTEX» در حال حاضر کاملا روی ورق و به تعبیر دقیق‌تر یک موضوع نسیه به جای نقد است. تلخ‌تر اینکه اروپایی‌ها دریافته‌اند که ایران به جای منفعت‌های برجام به INSTEX هم راضی است. آیا این روند خود دلیلی نمی‌شود که آنها حتی از برخی منفعت‌های کوچک INSTEX هم در آینده به مرور عبور کنند؟
سؤال اساسی این است که تا زمان راه‌اندازی این سازوکار جدید قرار است در اقتصاد ما چه اتفاقی بیفتد؟ اقتصاد با برجام سالهاست در تعلیق خودخواسته قرار گرفت و هر چندماهی یکبار این تعلیق شوک خود را به بازار ایران وارد کرد. ادامه این تعلیق، این بار با INSTEX در حال تکرار است. همزمان با این تعلیق، اروپایی‌ها قرار است چند ماه دیگر بازار ایران را در انتظار قرار بدهند و شوک جدید چه خواهد بود؟