تعلیق عرضه نفت در بورس علی‌رغم مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی
علی‌رغم کاهش چشمگیر صادرات نفت ایران و گذشت حدود سه هفته از مصوبه جدید شورای عالی هماهنگی اقتصادی، همچنان با بی‌تفاوتی وزارت نفت، خبری از عرضه مجدد نفت در بورس و حتی اطلاعیه آن نیست.
به گزارش خبرگزاری فارس، از ابتدای خروج آمریکا از برجام، کارشناسان با بررسی مکانیزم اعمال تحریم‌های نفتی معتقد بودند که برای دور زدن و بی‌اثر کردن تحریم‌ها باید روش‌های فروش نفت متنوع‌سازی شود. یعنی نفت کشور علاوه‌بر مدل سنتی، از کانال‌های دیگری نیز به فروش برسد، کانال‌هایی که اگر چه برای مسئولین دولتی و نهادهای نظارتی شفاف بوده‌اما برای نهادهای تحریم‌‌کننده آمریکایی غیرقابل رهگیری و شناسایی باشد. در نتیجه شورای عالی هماهنگی اقتصادی پس از بررسی راهکارهای موجود، طرح عرضه نفت در بورس و مشارکت بخش خصوصی در صادرات نفت را به صورت آزمایشی تصویب کرد.در حالی که انتظار می‌رفت اجرای این راهکار در هفته‌های آتی با قوت و قدرت بیشتری صورت گیرد و نفت خام کشور به صورت منظم و هفتگی و در احجام بیشتری در بورس انرژی عرضه شود؛ این راهکار با وقفه‌ای یک ماهه مواجه شد. بهانه وزارت نفت برای عدم اجرای این راهکار ضدتحریمی، نبود مجوزهای لازم برای عرضه نفت در بورس از سوی شورای عالی هماهنگی اقتصادی بود.
سرانجام در جلسه مورخ ۲۷ آذرماه این شورا، راهکارهای وزارت نفت در زمینه عرضه گسترده‌تر نفت در بورس انرژی تصویب شد و مقرر گردید ۳ میلیون بشکه نفت در بورس عرضه شود. ضمنا به وزارت نفت اختیار داده شد که صد درصد ریالی تسویه وجوه را انجام دهد. در حالی که انتظار می‌رفت این مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی به سرعت اجرایی شود، حدود سه هفته از این مصوبه می‌گذرد و نه تنها هیچ خبری از عرضه سوم نفت در بورس انرژی نیست و حتی تاکنون اطلاعیه این عرضه نیز منتشر نشده است. شواهد نشان می‌دهد که وزارت نفت تنها مقصر عدم اجرای این راهکار ضدتحریمی است. اما دلیل این اقدام وزارت نفت چیست؟
از همان ابتدای طرح راهکار عرضه نفت در بورس در فضای رسانه‌ای، افراد نزدیک به وزارت نفت و به خصوص شرکت ملی نفت ایران با طرح شبهاتی درباره آن، با اجرای این راهکار مخالفت کردند. به همین دلیل، می‌توان عدم تمایل وزارت نفت به اجرای این راهکار ضدتحریمی را مهم‌ترین دلیل تعلل این وزارتخانه در اخذ مصوبه از شورای عالی هماهنگی اقتصادی و همچنین عدم عرضه نفت در بورس پس از گذشت سه هفته از اخذ این مصوبه تحلیل کرد.
به نظر می‌رسد سنگ اندازی‌های وزارت نفت در مسیر عرضه نفت در بورس به دو دلیل صورت می‌گیرد: یکی انحصارطلبی وزارت نفت و به خصوص شرکت ملی نفت در صادرات نفت کشور و دیگری، اعطای معافیت‌های موقت آمریکا به خریداران نفت ایران.
در مجموع، با توجه به کاهش شدید میزان صادرات نفت کشور در ماه‌های اخیر و همچنین موفقیت‌آمیز بودن عرضه نفت در بورس در فاز آزمایشی، ضروری است، ولی انحصارطلبی وزارت نفت و دلخوشی به معافیت‌های موقت آمریکا به خریداران نفت ایران باعث شده است این راهکار موفق متوقف شده و این پیروزی بزرگ در بی‌اثر کردن تحریم‌های نفتی در آستانه شکست قرار گیرد. انتظار می‌رود با هوشیاری مقامات ارشد وزارت نفت و نهادهای نظارتی هر چه سریعتر این شرایط تغییر یابد و مجددا شاهد عرضه نفت در بورس باشیم.