نگاهی مستند به خسارات اشغالگران در جنگ جهانی دوم به ایران
جنایات بی مکافات
برادر 23 ساله ام را با گلوله کشتند
قاتل برادر شاکی سند زیر نامشخص است. شاکی خود از مامورین شهربانی است و به مجلس شورای ملی پناه برده. او میگوید که برادرش با اتومبیل متفقین برخورد کرده و فوت کرده ولی نشانی از چگونگی فوتش ندارد. در تیتر سند آمده که برادر او را با گلوله کشتهاند. این احتمال قریب تری هست که در درگیریها و تصادفات پاسخ بهتر و بیشتری میگیرد!
سند:
ریاست معظم مجلس شورای ملی
با کمال عجز معروض میدارد ، تقریبا بیست روز قبل ، برادرم مصطفی بهرامی 23 ساله در سه فرسنگی زنجان به اتومبیلهای متفقین برخورد نموده ، در گذشته است. از قرار اطلاع رسیده است تقصیر متوجه شوفر اتومبیل محمد جلالی بود. که اخویم روی آن بود. تمنای عاجزانه دارم امر فرمایند به موضوع رسیدگی شود.
سرپاسبان سوم بهرامی-19/ 5 / 1323
زیر گرفتن شهروندان ایرانی توسط اتومبیلهای متفقین
اسنادی از استان خراسان، همچنین از شاهرود، قزوین، گیلان، کرمانشاه و حتی آذربایجان موجود است که در آنها مشاهده میشود زمانی که قوای نظامی متفقین وارد مملکت شدند، هر شهروند ایرانی که مقابل خودشان میدیدند را با ماشینهای نظامی که سوار برآنها بودند، زیر میگرفتند. اگر این شهروندان ایرانی شانس داشتند، تنها اعضای بدنشان قطع میشد که تصاویر و اسناد مختلفی هم از این موارد در دسترس است اما متاسفانه بسیار از آن افراد در دم جان میسپردند. اگر لطمات این آسیبها بررسی شود، مشاهده میگردد عمده کسانی که در این حوادث به قتل رسیدند، خودشان سرپرست خانواده بوده یا چندین خانواده را سرپرستی میکردند و به غیر از آن هم یک آمار مفصلی به عنوان درماندگان و کسانی که احتیاج به کمک داشتند به آمارهای عاجزین دولت اضافه شد. نامه وزیر کشور به نخستوزیر وقت در مردادماه 1321 حکایتی دردناک از این فاجعه است:
سند:
وزارت کشور
اداره انتظامات
تاریخ 31/5/1321
شماره 3114/37623
جناب آقای نخستوزیر
البته به استحضار خاطر مبارک رسیده که تاکنون عده کثیری از اتباع دولت شاهنشاهی بر اثر عدم مراقبت و بیمبالاتی رانندگان روسی و انگلیسی زیر اتومبیل رفته، فوت و یا آنکه سخت مجروح و ناقص شدهاند و قطع نظر از اینکه در بین این مقتولین فقط به ورثه عده معدودی از آنها مبلغ مختصری به عنوان خون بها داده شده، خون بقیه کلا به هدر رفته است و به طوری که از نامههای وزارت امور خارجه مستفاد میشود علت این است که از طرف سفارتخانههای مربوطه نسبت به رانندگان غیر نظامی که مرتکب این قبیل جنایات میشوند، اقدامی در تعقیب آنها به عمل نمیآید و... مستدعی است برای آنکه تا درجهای از این قتل نفوس بیجهت جلوگیری به عمل آمده باشد، مقرر فرمایند اقدامیشود که در آتیه برای مرتکبین جنایت، اعم از نظامی و یا غیر نظامی جریمه زیاد و کیفر شدیدی قائل شوند، شاید بدین وسیله رانندگان اتومبیلها بیشتر رعایت مقررات رانندگی را نموده و اینگونه موجبات پریشانی و بدبختی خانوادههای ایرانی را فراهم ننمایند و نتیجه تصمیم متخذه در این باب را هم امر به ابلاغ فرمایند.
وزیر کشور
باقر کاظمی۱۶۵
نامه چندماه بعد وزیر دادگستری به هیئت وزیران حکایت از استیصال دولتمردان ایران در قبال جنایات سربازان و افسران ارتشهای متفقین و عدم محاکمه و مجازات آنها به دلیل قوانین شبه کاپیتولاسیون دوراناشغال دارد. علی اصغر حکمت، وزیر دادگستری وقت خطاب به هیئت وزیران چنین مینویسد:
آمریکایی عامل اصلی جرائم واقع شده
سند:
... به تاریخ 24/12/1321
شماره 9615ح/43834
ریاست هیئت وزیران
در موضوع جرائمی که افراد نیروهای بیگانه در موقع ورود به ایران مرتکب شدهاند، پروندههای مختلفی تشکیل شده است. راجع بهاشخاصی که در اثر تصادم اتومبیل نیروی انگلیسی و شوروی فوت شدهاند، از ابتدا وزارت دادگستری روی زمینه قرارداد با وزارت امورخارجه مکاتبات زیادی کرده که بایستی نیروی بیگانه، افراد خود را تسلیم محاکم ایران بنماید و عقیده وزارت دادگستری مبتنی بر موارد پیمان اتحاد بین سه دولت است که در قسمت اخیر فصل چهارم آن پیشبینی قراردادهای دیگری در زمینه مصونیتهای قوای دول متحده در ایران در آن به عمل آمده... و راجع به نیروی آمریکا چون قراردادی اصولا در بین نیست، نسبت به جرائم مرتکبه از طرف آنها بیشتراشکال تولید میشود و چون همه روزه از این قبیل وقایع به مقدار زیاد روی میدهد، تغافل و اهمال در آن ابدا جایز نیست و باید هرچه زودتر تکلیف قطعی نسبت به این قبیل جرائم معین شود و بنابراین استدعای مخصوص دارد که در این باب توجه فرموده و دستور صریحی صادر فرمایند تا تکلیف وزارت دادگستری معلوم
باشد.
وزیر دادگستری
علی اصغر حکمت۱۶۶
اسنادی که در پی میآید تنها بخش ناچیزی از انبوه اسناد و مدارک مبنی بر جنایات ارتشهای اشغالگر متفقین در تصادف با عابران پیاده و زیر گرفتن اتباع ایرانی است که توسط مقامات رسمی رژیم شاه گزارش شده و ورای عریضهها و شکایات مردمی است. اولین آنها، سندی است که تقریبا یک نوع جمعبندی توسط کفیل شهربانی کل کشور از میزان کشته و مجروحهای تصادفات یکماه اتومبیلهای ارتشهای اشغالگر متفقین در ایران به شمار میرود:
رانندگان متفقین، عامل کشته
و مجروح شدن 26 عابر در 19 روز
سند:
وزارت کشور
شهربانی کل کشور
تاریخ 26/4/23
شماره 22101/568
وزارت کشور
طبق گزارش اداره رانندگی از اول لغایت ماه جاری به وسیله رانندگان نیروی شوروی و آمریکا و همچنین رانندگان ارتش ایران، 11 فقره تصادف رخ داده که منجر به فوت 9 نفر و جراحت 17 نفر شده و به موجب تشخیص کارشناسان فنی اداره مزبور بیشتر این تصادفات بر اثر بیمبالاتی در سریع رانندن و یا در نتیجه استعمال نوشابه بوده...
کفیل شهربانی کل کشور
پاسیار سیف۱۶۷
قاتل برادر شاکی سند زیر نامشخص است. شاکی خود از مامورین شهربانی است و به مجلس شورای ملی پناه برده. او میگوید که برادرش با اتومبیل متفقین برخورد کرده و فوت کرده ولی نشانی از چگونگی فوتش ندارد. در تیتر سند آمده که برادر او را با گلوله کشتهاند. این احتمال قریب تری هست که در درگیریها و تصادفات پاسخ بهتر و بیشتری میگیرد!
سند:
ریاست معظم مجلس شورای ملی
با کمال عجز معروض میدارد ، تقریبا بیست روز قبل ، برادرم مصطفی بهرامی 23 ساله در سه فرسنگی زنجان به اتومبیلهای متفقین برخورد نموده ، در گذشته است. از قرار اطلاع رسیده است تقصیر متوجه شوفر اتومبیل محمد جلالی بود. که اخویم روی آن بود. تمنای عاجزانه دارم امر فرمایند به موضوع رسیدگی شود.
سرپاسبان سوم بهرامی-19/ 5 / 1323
زیر گرفتن شهروندان ایرانی توسط اتومبیلهای متفقین
اسنادی از استان خراسان، همچنین از شاهرود، قزوین، گیلان، کرمانشاه و حتی آذربایجان موجود است که در آنها مشاهده میشود زمانی که قوای نظامی متفقین وارد مملکت شدند، هر شهروند ایرانی که مقابل خودشان میدیدند را با ماشینهای نظامی که سوار برآنها بودند، زیر میگرفتند. اگر این شهروندان ایرانی شانس داشتند، تنها اعضای بدنشان قطع میشد که تصاویر و اسناد مختلفی هم از این موارد در دسترس است اما متاسفانه بسیار از آن افراد در دم جان میسپردند. اگر لطمات این آسیبها بررسی شود، مشاهده میگردد عمده کسانی که در این حوادث به قتل رسیدند، خودشان سرپرست خانواده بوده یا چندین خانواده را سرپرستی میکردند و به غیر از آن هم یک آمار مفصلی به عنوان درماندگان و کسانی که احتیاج به کمک داشتند به آمارهای عاجزین دولت اضافه شد. نامه وزیر کشور به نخستوزیر وقت در مردادماه 1321 حکایتی دردناک از این فاجعه است:
سند:
وزارت کشور
اداره انتظامات
تاریخ 31/5/1321
شماره 3114/37623
جناب آقای نخستوزیر
البته به استحضار خاطر مبارک رسیده که تاکنون عده کثیری از اتباع دولت شاهنشاهی بر اثر عدم مراقبت و بیمبالاتی رانندگان روسی و انگلیسی زیر اتومبیل رفته، فوت و یا آنکه سخت مجروح و ناقص شدهاند و قطع نظر از اینکه در بین این مقتولین فقط به ورثه عده معدودی از آنها مبلغ مختصری به عنوان خون بها داده شده، خون بقیه کلا به هدر رفته است و به طوری که از نامههای وزارت امور خارجه مستفاد میشود علت این است که از طرف سفارتخانههای مربوطه نسبت به رانندگان غیر نظامی که مرتکب این قبیل جنایات میشوند، اقدامی در تعقیب آنها به عمل نمیآید و... مستدعی است برای آنکه تا درجهای از این قتل نفوس بیجهت جلوگیری به عمل آمده باشد، مقرر فرمایند اقدامیشود که در آتیه برای مرتکبین جنایت، اعم از نظامی و یا غیر نظامی جریمه زیاد و کیفر شدیدی قائل شوند، شاید بدین وسیله رانندگان اتومبیلها بیشتر رعایت مقررات رانندگی را نموده و اینگونه موجبات پریشانی و بدبختی خانوادههای ایرانی را فراهم ننمایند و نتیجه تصمیم متخذه در این باب را هم امر به ابلاغ فرمایند.
وزیر کشور
باقر کاظمی۱۶۵
نامه چندماه بعد وزیر دادگستری به هیئت وزیران حکایت از استیصال دولتمردان ایران در قبال جنایات سربازان و افسران ارتشهای متفقین و عدم محاکمه و مجازات آنها به دلیل قوانین شبه کاپیتولاسیون دوراناشغال دارد. علی اصغر حکمت، وزیر دادگستری وقت خطاب به هیئت وزیران چنین مینویسد:
آمریکایی عامل اصلی جرائم واقع شده
سند:
... به تاریخ 24/12/1321
شماره 9615ح/43834
ریاست هیئت وزیران
در موضوع جرائمی که افراد نیروهای بیگانه در موقع ورود به ایران مرتکب شدهاند، پروندههای مختلفی تشکیل شده است. راجع بهاشخاصی که در اثر تصادم اتومبیل نیروی انگلیسی و شوروی فوت شدهاند، از ابتدا وزارت دادگستری روی زمینه قرارداد با وزارت امورخارجه مکاتبات زیادی کرده که بایستی نیروی بیگانه، افراد خود را تسلیم محاکم ایران بنماید و عقیده وزارت دادگستری مبتنی بر موارد پیمان اتحاد بین سه دولت است که در قسمت اخیر فصل چهارم آن پیشبینی قراردادهای دیگری در زمینه مصونیتهای قوای دول متحده در ایران در آن به عمل آمده... و راجع به نیروی آمریکا چون قراردادی اصولا در بین نیست، نسبت به جرائم مرتکبه از طرف آنها بیشتراشکال تولید میشود و چون همه روزه از این قبیل وقایع به مقدار زیاد روی میدهد، تغافل و اهمال در آن ابدا جایز نیست و باید هرچه زودتر تکلیف قطعی نسبت به این قبیل جرائم معین شود و بنابراین استدعای مخصوص دارد که در این باب توجه فرموده و دستور صریحی صادر فرمایند تا تکلیف وزارت دادگستری معلوم
باشد.
وزیر دادگستری
علی اصغر حکمت۱۶۶
اسنادی که در پی میآید تنها بخش ناچیزی از انبوه اسناد و مدارک مبنی بر جنایات ارتشهای اشغالگر متفقین در تصادف با عابران پیاده و زیر گرفتن اتباع ایرانی است که توسط مقامات رسمی رژیم شاه گزارش شده و ورای عریضهها و شکایات مردمی است. اولین آنها، سندی است که تقریبا یک نوع جمعبندی توسط کفیل شهربانی کل کشور از میزان کشته و مجروحهای تصادفات یکماه اتومبیلهای ارتشهای اشغالگر متفقین در ایران به شمار میرود:
رانندگان متفقین، عامل کشته
و مجروح شدن 26 عابر در 19 روز
سند:
وزارت کشور
شهربانی کل کشور
تاریخ 26/4/23
شماره 22101/568
وزارت کشور
طبق گزارش اداره رانندگی از اول لغایت ماه جاری به وسیله رانندگان نیروی شوروی و آمریکا و همچنین رانندگان ارتش ایران، 11 فقره تصادف رخ داده که منجر به فوت 9 نفر و جراحت 17 نفر شده و به موجب تشخیص کارشناسان فنی اداره مزبور بیشتر این تصادفات بر اثر بیمبالاتی در سریع رانندن و یا در نتیجه استعمال نوشابه بوده...
کفیل شهربانی کل کشور
پاسیار سیف۱۶۷