طبق آمار بانک مرکزی
هزینه‌های جاری کشور بیش از 4 برابر بودجه‌های عمرانی است
آمارهای رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد در سال جاری، برای هزینه‌های جاری کشور 294هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که بیش از 4/7برابر هزینه‌های عمرانی است!
گروه اقتصادی-
پروژه‌های نیمه تمام عمرانی در حال حاضر به یکی از چالش‌های اقتصادی کشور تبدیل شده است، از طرفی حجم این پروژه‌ها بسیار زیاد بوده و از طرف دیگر، دولت اهمیت چندانی به تکمیل و اتمام این پروژه‌ها نشان نمی‌دهد.
اگر از همین مورد آخر شروع کنیم، باید بگوییم بودجه عمرانی کشور حجم قابل توجهی از کل بودجه را تشکیل نمی‌دهد و تا حدودی هزینه حاشیه‌ای محسوب می‌شود؛ آمارهای رسمی بانک مرکزی نیز نشان می‌دهد در سال جاری، برای هزینه‌های جاری کشور 294 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که بیش از 4/7برابر هزینه‌های عمرانی است!
نکته دیگری که در این میان وجود دارد این است که با وجود تصویب 62 هزار میلیارد تومان پرداخت عمرانی در سال جاری، تمام رقم مذکور (به دلایلی مانند عدم تحقق کامل درآمد‌های بودجه) تخصیص داده نمی‌شود و به احتمال بسیار زیاد، رقم واقعی پرداخت شده تا پایان سال از این هم کمتر خواهد بود.
از سوی دیگر، همانطور که در ابتدا اشاره شد تعداد پروژه‌های نیمه تمام عمرانی در ایران رقم چشمگیری داشته و بر اساس گفته‌های محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه در اردیبهشت امسال؛ «۷۱ هزار پروژه نیمه تمام در کشور وجود دارد.»
بر همین اساس، خبرگزاری دولتی ایرنا هم طی گزارشی که در مهر ماه امسال تهیه کرده، آمار فوق را به روز کرده و نوشته است: «76 هزار پروژه نیمه‌تمام در کشور وجود دارد که حدود شش هزار پروژه ملی و بقیه پروژه‌های استانی هستند.»
به عبارت دیگر در سال‌جاری با توجه به اینکه 76 هزار پروژه عمرانی «نیمه تمام» وجود داشته و بودجه این بخش در بهترین حالت 62 هزار میلیارد تومان است؛ می‌توان گفت: به طور متوسط برای هر پروژه نیمه تمام عمرانی کمتر از یک میلیارد تومان (رقمی در حدود 816 میلیون تومان) در نظر گرفته شده است!
این در حالی است که همین رقم هم مشروط به این است که هیچ پروژه عمرانی دیگر آغاز نشود و تمام بودجه عمرانی کشور، صرف پروژه‌های نیمه تمام شود.
البته ضرورت چنین رویکردی (پرداختن به پروژه‌های نیمه تمام به جای آغاز پروژه‌های جدید) کاملا احساس می‌شود. موضوعی که مجید کیان‌پور، رئیس‌کمیسیون عمران مجلس در شهریور ماه درباره آن اعلام کرده بود: حدود ۹۰ درصد پروژه‌های عمرانی در کشور نیمه کاره هستند!
متاسفانه همان گونه که بالاتر نوشتیم عزم دولت برای اتمام و تکمیل این پروژه‌ها چندان قوی نیست، چنانچه اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در دی ماه 96 در حاشیه بازدید از عملیات اجرایی آزادراه همت-کرج بیان کرده بود: «با وضع بودجه‌ای کشور، طرح‌های عمرانی مقداری طولانی می‌شود.»
مشکلی که دولت تدبیر و امید رخ داد
در قسمت ابتدایی گزارش، به این نکته اشاره کردیم که متاسفانه حتی تمام پولی که در قانون بودجه مصوب می‌شود، به مرحله اجرا یا پرداخت نمی‌رسد، در حالی که پیش‌تر و در زمان دولت قبلی پایبندی بیشتری درخصوص تخصیص منابع بودجه وجود داشت.
بر همین اساس، عبدالکریم حسین زاده، نماینده مجلس در اسفند سال گذشته با‌اشاره به اینکه تا سال 92 میزان تخصیص اعتبارات عمرانی وضعیت خوبی داشت، بیان کرده بود: «حتی در برخی سال‌ها میزان تخصیص اعتبارات عمرانی بیش از 90 درصد بود اما از سال 92 به بعد افول سنگینی کرد، زیرا هم میزان فروش نفت و هم قیمت نفت کاهش یافت و این موضوع تاثیر مستقیم خود را بر درصد تخصیص اعتبارات عمرانی گذاشت.»
همانطور که در جدیدترین آمارهای بانک مرکزی آمده نیز، طی شش ماه نخست امسال 31 هزار و 600 میلیارد تومان پرداخت عمرانی مصوب شده بود که 26 هزار و 640 میلیارد تومان آن پرداخت شد.
البته چنین اتفاقاتی در این دولت عجیب نیست، روزنامه کیهان سال گذشته در همین بازه زمانی با انتقاداتی از بریز و بپاش‌هایی از این قبیل نوشته بود: دولت در لایحه بودجه 97 و در اقدامی سؤال‌برانگیز، برای 293 طرح مطالعاتی و اجرائی تنها 20 میلیارد تومان پیش‌بینی کرده، ولی برای اداره یک موسسه وابسته به دولت تحت نظر مشاور ارشد اقتصادی رئیس‌جمهور، 33 میلیارد تومان در نظر گرفته است!
بودجه 98 و ادامه مشکلات عمرانی
نکاتی که تا اینجای نوشته به آن اشاره کردیم گویای این واقعیت بود که رویکرد دولت در زمینه بودجه‌ریزی (خصوصا در بخش بخش عمرانی) اشتباهات زیادی داشته و نیاز به تصحیح این سیاست‌ها به شدت احساس می‌شود، هرچند خبرهایی برخلاف این موضوع به گوش
می‌رسد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، افزایش پنج درصدی بودجه فعالیت‌های عمرانی در بودجه سال ۱۳۹۸ بسیار کمتر از نرخ فعلی تورم (18/4درصد) است؛ امری که می‌تواند علاوه‌بر ایجاد مشکلات مختلف در حوزه عمرانی کشور باعث ایجاد مسائلی در حوزه اشتغال هم بشود.
در این باره لطفعلی بخشی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، با انتقاد از افزایش پنج درصدی بودجه فعالیت‌های عمرانی در بودجه سال آینده گفت: با توجه به وضعیت تورمی و امکان رشد ۳۰ درصدی تورم در سال آینده، بودجه عمرانی باید بیشتر از اینها افزایش پیدا می‌کرد چرا که در غیر این صورت این مسئله می‌تواند باعث رکود در این فعالیت‌ها شود.
وی با تاکید بر اینکه بودجه عمرانی نقش مهمی در رشد اقتصادی می‌تواند ایفا کند ادامه داد: بودجه عمرانی بخشی از بودجه است که می‌تواند مستقیما روی اشتغال تاثیر بگذارد. واقعیت این است که مجموعه عمرانی بخش وسیعی از نیروهای انسانی را در اقتصاد به خود مشغول کرده است که عدم افزایش آن با توجه به تورم می‌تواند باعث ایجاد مسائلی در این حوزه شود. حداقل رقمی که دولت می‌توانست برای این حوزه تعیین کند ۹۰هزار میلیارد تومان است.
خبرگزاری فارس نیز گزارش داده، جزئیات ارقام کلان بودجه نشان می‌دهد سقف کل بودجه سال ۱۳۹۸ کشور با 41/5درصد رشد به 1730هزار میلیارد تومان رسیده که بیشترین نقش در کل بودجه، منابع شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات بازی می‌کنند؛ از سوی دیگر هزینه‌ها که عمده آن مربوط به حقوق و دستمزد است، با رشد ۴۰ درصدی همراه است.
با توجه به اینکه هزینه‌های دولت 40درصد رشد کرده و پرداخت عمرانی، تنها پنج درصد افزایش داشته است، می‌توان گفت دولت همچنان در مسیر اشتباه قبلی
قدم برمی‌دارد.
پروژه‌های نیمه تمام عمرانی در حال حاضر به یکی از چالش‌های اقتصادی کشور تبدیل شده است، از طرفی حجم این پروژه‌ها بسیار زیاد بوده و از طرف دیگر، دولت اهمیت چندانی به تکمیل و اتمام این پروژه‌ها نشان نمی‌دهد.
اگر از همین مورد آخر شروع کنیم، باید بگوییم بودجه عمرانی کشور حجم قابل توجهی از کل بودجه را تشکیل نمی‌دهد و تا حدودی هزینه حاشیه‌ای محسوب می‌شود؛ آمارهای رسمی بانک مرکزی نیز نشان می‌دهد در سال جاری، برای هزینه‌های جاری کشور 294 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که بیش از 4/7برابر هزینه‌های عمرانی است!
نکته دیگری که در این میان وجود دارد این است که با وجود تصویب 62 هزار میلیارد تومان پرداخت عمرانی در سال جاری، تمام رقم مذکور (به دلایلی مانند عدم تحقق کامل درآمد‌های بودجه) تخصیص داده نمی‌شود و به احتمال بسیار زیاد، رقم واقعی پرداخت شده تا پایان سال از این هم کمتر خواهد بود.
از سوی دیگر، همانطور که در ابتدا اشاره شد تعداد پروژه‌های نیمه تمام عمرانی در ایران رقم چشمگیری داشته و بر اساس گفته‌های محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه در اردیبهشت امسال؛ «۷۱ هزار پروژه نیمه تمام در کشور وجود دارد.»
بر همین اساس، خبرگزاری دولتی ایرنا هم طی گزارشی که در مهر ماه امسال تهیه کرده، آمار فوق را به روز کرده و نوشته است: «76 هزار پروژه نیمه‌تمام در کشور وجود دارد که حدود شش هزار پروژه ملی و بقیه پروژه‌های استانی هستند.»
به عبارت دیگر در سال‌جاری با توجه به اینکه 76 هزار پروژه عمرانی «نیمه تمام» وجود داشته و بودجه این بخش در بهترین حالت 62 هزار میلیارد تومان است؛ می‌توان گفت: به طور متوسط برای هر پروژه نیمه تمام عمرانی کمتر از یک میلیارد تومان (رقمی در حدود 816 میلیون تومان) در نظر گرفته شده است!
این در حالی است که همین رقم هم مشروط به این است که هیچ پروژه عمرانی دیگر آغاز نشود و تمام بودجه عمرانی کشور، صرف پروژه‌های نیمه تمام شود.
البته ضرورت چنین رویکردی (پرداختن به پروژه‌های نیمه تمام به جای آغاز پروژه‌های جدید) کاملا احساس می‌شود. موضوعی که مجید کیان‌پور، رئیس‌کمیسیون عمران مجلس در شهریور ماه درباره آن اعلام کرده بود: حدود ۹۰ درصد پروژه‌های عمرانی در کشور نیمه کاره هستند!
متاسفانه همان گونه که بالاتر نوشتیم عزم دولت برای اتمام و تکمیل این پروژه‌ها چندان قوی نیست، چنانچه اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در دی ماه 96 در حاشیه بازدید از عملیات اجرایی آزادراه همت-کرج بیان کرده بود: «با وضع بودجه‌ای کشور، طرح‌های عمرانی مقداری طولانی می‌شود.»
مشکلی که دولت تدبیر و امید رخ داد
در قسمت ابتدایی گزارش، به این نکته اشاره کردیم که متاسفانه حتی تمام پولی که در قانون بودجه مصوب می‌شود، به مرحله اجرا یا پرداخت نمی‌رسد، در حالی که پیش‌تر و در زمان دولت قبلی پایبندی بیشتری درخصوص تخصیص منابع بودجه وجود داشت.
بر همین اساس، عبدالکریم حسین زاده، نماینده مجلس در اسفند سال گذشته با‌اشاره به اینکه تا سال 92 میزان تخصیص اعتبارات عمرانی وضعیت خوبی داشت، بیان کرده بود: «حتی در برخی سال‌ها میزان تخصیص اعتبارات عمرانی بیش از 90 درصد بود اما از سال 92 به بعد افول سنگینی کرد، زیرا هم میزان فروش نفت و هم قیمت نفت کاهش یافت و این موضوع تاثیر مستقیم خود را بر درصد تخصیص اعتبارات عمرانی گذاشت.»
همانطور که در جدیدترین آمارهای بانک مرکزی آمده نیز، طی شش ماه نخست امسال 31 هزار و 600 میلیارد تومان پرداخت عمرانی مصوب شده بود که 26 هزار و 640 میلیارد تومان آن پرداخت شد.
البته چنین اتفاقاتی در این دولت عجیب نیست، روزنامه کیهان سال گذشته در همین بازه زمانی با انتقاداتی از بریز و بپاش‌هایی از این قبیل نوشته بود: دولت در لایحه بودجه 97 و در اقدامی سؤال‌برانگیز، برای 293 طرح مطالعاتی و اجرائی تنها 20 میلیارد تومان پیش‌بینی کرده، ولی برای اداره یک موسسه وابسته به دولت تحت نظر مشاور ارشد اقتصادی رئیس‌جمهور، 33 میلیارد تومان در نظر گرفته است!
بودجه 98 و ادامه مشکلات عمرانی
نکاتی که تا اینجای نوشته به آن اشاره کردیم گویای این واقعیت بود که رویکرد دولت در زمینه بودجه‌ریزی (خصوصا در بخش بخش عمرانی) اشتباهات زیادی داشته و نیاز به تصحیح این سیاست‌ها به شدت احساس می‌شود، هرچند خبرهایی برخلاف این موضوع به گوش
می‌رسد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، افزایش پنج درصدی بودجه فعالیت‌های عمرانی در بودجه سال ۱۳۹۸ بسیار کمتر از نرخ فعلی تورم (18/4درصد) است؛ امری که می‌تواند علاوه‌بر ایجاد مشکلات مختلف در حوزه عمرانی کشور باعث ایجاد مسائلی در حوزه اشتغال هم بشود.
در این باره لطفعلی بخشی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، با انتقاد از افزایش پنج درصدی بودجه فعالیت‌های عمرانی در بودجه سال آینده گفت: با توجه به وضعیت تورمی و امکان رشد ۳۰ درصدی تورم در سال آینده، بودجه عمرانی باید بیشتر از اینها افزایش پیدا می‌کرد چرا که در غیر این صورت این مسئله می‌تواند باعث رکود در این فعالیت‌ها شود.
وی با تاکید بر اینکه بودجه عمرانی نقش مهمی در رشد اقتصادی می‌تواند ایفا کند ادامه داد: بودجه عمرانی بخشی از بودجه است که می‌تواند مستقیما روی اشتغال تاثیر بگذارد. واقعیت این است که مجموعه عمرانی بخش وسیعی از نیروهای انسانی را در اقتصاد به خود مشغول کرده است که عدم افزایش آن با توجه به تورم می‌تواند باعث ایجاد مسائلی در این حوزه شود. حداقل رقمی که دولت می‌توانست برای این حوزه تعیین کند ۹۰هزار میلیارد تومان است.
خبرگزاری فارس نیز گزارش داده، جزئیات ارقام کلان بودجه نشان می‌دهد سقف کل بودجه سال ۱۳۹۸ کشور با 41/5درصد رشد به 1730هزار میلیارد تومان رسیده که بیشترین نقش در کل بودجه، منابع شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات بازی می‌کنند؛ از سوی دیگر هزینه‌ها که عمده آن مربوط به حقوق و دستمزد است، با رشد ۴۰ درصدی همراه است.
با توجه به اینکه هزینه‌های دولت 40درصد رشد کرده و پرداخت عمرانی، تنها پنج درصد افزایش داشته است، می‌توان گفت دولت همچنان در مسیر اشتباه قبلی
قدم برمی‌دارد.