معجزات مصرح در قرآن(2)(پرسش و پاسخ)
پرسش:
حضرت محمد(ص) در طول 23 سال رسالت الهی خویش معجزات فراوانی داشتند، کدام یک از این معجزات به طور مستقیم در قرآن کریم به آنها تصریح شده است؟
پاسخ:
در بخش نخست پاسخ به این سؤال، معجزه معراج که در سوره اسراء آیه(1) آمده است، مورد بحث قرار گرفت. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی می‌گیریم.
2- شق‌القمر
یکی دیگر از معجزات برجسته پیامبر(ص) که قرآن مجید از آن خبر داده، شق‌القمر است؛ چنانکه می‌خوانیم: (اقتربت الساعه و انشق القمر) «قیامت بسیار نزدیک شد و ماه شکافت.» (قمر-1)
انشقاق قمر، در پاسخ مشرکانی صورت گرفت که درخواست چنین کاری داشتند تا به ارتباط پیامبر(ص) با علم و قدرت بی‌پایان خداوند، پی برند.
از آنجا که حضرت محمد(ص) واپسین پیامبر است، دوران پس از وی نیز آخرالزمان خوانده می‌شود و بعثت او، نشانه نزدیک شدن قیامت است؛ زیرا در مقایسه با عمر جهان هستی، زمان پس از پیامبر اسلام(ص) اندک می‌نماید. بهترین دلیل بر وقوع این حادثه در زمان پیامبر اسلام(ص) آیه بعد همین سوره است که از سرسختی و تداوم انکار مشرکان، با وجود رویت این معجزه شگفت‌آور، پرده برمی‌دارد؛ (و ان یروا آیه یعرضو و یقولوا سحر مستمر) «و هرگاه نشانه‌ای ببینند، روی بگردانند و گویند سحری همیشگی است.» (قمر-2)
البته چنین انشقاق‌هایی در زندگانی پیامبران گذشته نیز سابقه داشته و به صورت ضعیف‌تر جلوه‌گر شده است؛ چنانکه درباره حضرت موسی(ع) می‌خوانیم: (فاضرب لهم طریقا فی‌البحر یبسا) «و راهی خشک برای آنان، در دریا باز کن»! (طه- 77)
باید توجه داشت که شکافتن دریا و از بین بردن کشش ملکولی آب، کاری خارق‌العاده است که در زمین اتفاق افتاده، از این رو، اتفاق شکافته شدن ماه در آسمان توسط پیامبر اسلام و به اذن خداوند، هیچ‌گونه استبعادی ندارد. در بخشی دیگر از داستان حضرت موسی(ع) چنین می‌خوانیم: ضربه عصای موسایی، سنگ را شکافت و دوازده چشمه آب جوشید. «و آنان را به دوازده عشیره که هر یک امتی بودند، تقسیم کردیم و به موسی(وقتی قومش از او آب خواستند) وحی کردیم با عصایت بر آن تخته سنگ بزن؛ پس از آن، دوازده چشمه جوشید و هر گروهی آبخوری خود را شناخت.» (اعراف-160)
3- گفت و شنود درختان
در نهج‌البلاغه خطبه 192 آمده است که روزی پیامبر(ص)، برای ایجاد انگیزه گرایش به اسلام در یکی از افراد قریش، در برابر دیدگان او درختی را مخاطب قرار داد. درخت از جای خود حرکت کرد و نزد پیامبر(ص) ایستاد و سپس به دستور پیامبر(ص) به جای خود بازگشت.
در واقعه‌ای دیگر، درختی به رسالت پیامبر اسلام(ص) گواهی داد. این دو معجزه نیز مورد اتفاق عالمان شیعه و اهل سنت است و در کتاب‌های متعدد آنها به چشم می‌خورد. گفت‌وگو و فرمانبری جمادات، گیاهان و حیوانات، در زندگانی پیامبران گذشته نیز سابقه داشته است؛ چنانکه «هدهد» و دیگر حیوانات، از حضرت سلیمان فرمانبری داشتند.(نمل- 20) و چهار پرنده کوبیده شده نیز به فراخوان حضرت ابراهیم(ع) پاسخ مثبت دادند و پروازکنان به سوی او شتافتند؛ (قال فخذ اربعه من الطیر فصرهن الیک ثم اجعل علی کل جبل منهن جزءا ثم ادعهن یاتینک سعیا)«خداوند فرمود: ای ابراهیم پس چهار پرنده برگیر و آنها را پیش خود ریز ریز گردان؛ سپس بر هر کوهی پاره‌ای از آنها را قرار بده؛ آنگاه به سوی تو می‌آیند.»(بقره- 260)
آنچه گفته شد، نمونه‌هایی از توانمندی انسان‌های کامل است که در پرتوبندگی خدا و اتصال به قدرت بی‌انتهای پروردگار، در برابر دیدگان مردم جلوه‌گر شده است. ناگفته نماند که کتاب‌های تفسیری، روایی و تاریخی، بیش از صدها مورد از معجزات و کرامات رسول اکرم(ص) را ثبت کرده‌اند. از پیامدهای زیبای بحث در این زمینه، رسیدن به روشن‌بینی و توسعه فضای فکری، شکسته شدن حصارهای مادی و راهیابی به دریای بیکران نورانیت معنوی است.
حضرت محمد(ص) در طول 23 سال رسالت الهی خویش معجزات فراوانی داشتند، کدام یک از این معجزات به طور مستقیم در قرآن کریم به آنها تصریح شده است؟
پاسخ:
در بخش نخست پاسخ به این سؤال، معجزه معراج که در سوره اسراء آیه(1) آمده است، مورد بحث قرار گرفت. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی می‌گیریم.
2- شق‌القمر
یکی دیگر از معجزات برجسته پیامبر(ص) که قرآن مجید از آن خبر داده، شق‌القمر است؛ چنانکه می‌خوانیم: (اقتربت الساعه و انشق القمر) «قیامت بسیار نزدیک شد و ماه شکافت.» (قمر-1)
انشقاق قمر، در پاسخ مشرکانی صورت گرفت که درخواست چنین کاری داشتند تا به ارتباط پیامبر(ص) با علم و قدرت بی‌پایان خداوند، پی برند.
از آنجا که حضرت محمد(ص) واپسین پیامبر است، دوران پس از وی نیز آخرالزمان خوانده می‌شود و بعثت او، نشانه نزدیک شدن قیامت است؛ زیرا در مقایسه با عمر جهان هستی، زمان پس از پیامبر اسلام(ص) اندک می‌نماید. بهترین دلیل بر وقوع این حادثه در زمان پیامبر اسلام(ص) آیه بعد همین سوره است که از سرسختی و تداوم انکار مشرکان، با وجود رویت این معجزه شگفت‌آور، پرده برمی‌دارد؛ (و ان یروا آیه یعرضو و یقولوا سحر مستمر) «و هرگاه نشانه‌ای ببینند، روی بگردانند و گویند سحری همیشگی است.» (قمر-2)
البته چنین انشقاق‌هایی در زندگانی پیامبران گذشته نیز سابقه داشته و به صورت ضعیف‌تر جلوه‌گر شده است؛ چنانکه درباره حضرت موسی(ع) می‌خوانیم: (فاضرب لهم طریقا فی‌البحر یبسا) «و راهی خشک برای آنان، در دریا باز کن»! (طه- 77)
باید توجه داشت که شکافتن دریا و از بین بردن کشش ملکولی آب، کاری خارق‌العاده است که در زمین اتفاق افتاده، از این رو، اتفاق شکافته شدن ماه در آسمان توسط پیامبر اسلام و به اذن خداوند، هیچ‌گونه استبعادی ندارد. در بخشی دیگر از داستان حضرت موسی(ع) چنین می‌خوانیم: ضربه عصای موسایی، سنگ را شکافت و دوازده چشمه آب جوشید. «و آنان را به دوازده عشیره که هر یک امتی بودند، تقسیم کردیم و به موسی(وقتی قومش از او آب خواستند) وحی کردیم با عصایت بر آن تخته سنگ بزن؛ پس از آن، دوازده چشمه جوشید و هر گروهی آبخوری خود را شناخت.» (اعراف-160)
3- گفت و شنود درختان
در نهج‌البلاغه خطبه 192 آمده است که روزی پیامبر(ص)، برای ایجاد انگیزه گرایش به اسلام در یکی از افراد قریش، در برابر دیدگان او درختی را مخاطب قرار داد. درخت از جای خود حرکت کرد و نزد پیامبر(ص) ایستاد و سپس به دستور پیامبر(ص) به جای خود بازگشت.
در واقعه‌ای دیگر، درختی به رسالت پیامبر اسلام(ص) گواهی داد. این دو معجزه نیز مورد اتفاق عالمان شیعه و اهل سنت است و در کتاب‌های متعدد آنها به چشم می‌خورد. گفت‌وگو و فرمانبری جمادات، گیاهان و حیوانات، در زندگانی پیامبران گذشته نیز سابقه داشته است؛ چنانکه «هدهد» و دیگر حیوانات، از حضرت سلیمان فرمانبری داشتند.(نمل- 20) و چهار پرنده کوبیده شده نیز به فراخوان حضرت ابراهیم(ع) پاسخ مثبت دادند و پروازکنان به سوی او شتافتند؛ (قال فخذ اربعه من الطیر فصرهن الیک ثم اجعل علی کل جبل منهن جزءا ثم ادعهن یاتینک سعیا)«خداوند فرمود: ای ابراهیم پس چهار پرنده برگیر و آنها را پیش خود ریز ریز گردان؛ سپس بر هر کوهی پاره‌ای از آنها را قرار بده؛ آنگاه به سوی تو می‌آیند.»(بقره- 260)
آنچه گفته شد، نمونه‌هایی از توانمندی انسان‌های کامل است که در پرتوبندگی خدا و اتصال به قدرت بی‌انتهای پروردگار، در برابر دیدگان مردم جلوه‌گر شده است. ناگفته نماند که کتاب‌های تفسیری، روایی و تاریخی، بیش از صدها مورد از معجزات و کرامات رسول اکرم(ص) را ثبت کرده‌اند. از پیامدهای زیبای بحث در این زمینه، رسیدن به روشن‌بینی و توسعه فضای فکری، شکسته شدن حصارهای مادی و راهیابی به دریای بیکران نورانیت معنوی است.