برگ جدیدی از ناکارآمدی برجام در رفع تحریم ها

  گروه اقتصادی-

ماجرای برجام و نقشی که در بهبود شرایط اقتصادی کشور و عبور از تحریمها داشته، در طول 3 سال و نیم گذشته همواره مورد ادعای دولت بوده است. با این حال در این مدت بارها از زبان مسئولان و مدیرکل‌های دولت، اذعان شده که این توافق عملا دستاوردی برای کشور نداشته است.
روز گذشته هم سخنگوی صنعت برق ایران در پاسخ به سؤالی درخصوص اینکه با اعمال تحریم‌های جدید ادعایی آمریکا، چه رخدادی برای صنعت برق پیش می‌آید، گفت: در بحث تحریم‌ها، گشایش خاصی قبل از این نبوده که الان بگوییم مسیر خاصی را می‌خواهند ببندند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، محمودرضا حقی فام معاون هماهنگی توزیع شرکت مادرتخصصی توانیر در حاشیه هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت برق ایران اظهار کرد: روی مباحث مالی و انتقال ارز، همواره مسائلی داشته و داریم که با هماهنگی بانک مرکزی مشکلات را طرح و پیگیری می‌کنیم.
اعتراف دولتمردان
البته پیش از این معاون اول رئیس‌جمهور، وزیر خارجه، رئیس‌کل بانک مرکزی، رئیس‌ستاد پیگیری برجام، رئیس‌سازمان انرژی اتمی و... به دستاورد تقریبا هیچ برجام، به عنوان بزرگترین پروژه دولت روحانی برای حل مشکلات کشور، اذعان کرده بودند.
معروفترین اظهار نظر در این رابطه از سوی سیف، رئیس‌سابق ‌بانک مرکزی اعلام شد که در سال 95 در سفر به آمریکا اعلام کرد «برجام تاکنون تقریباً هیچ دستاورد اقتصادی برای تهران در بر نداشته است».
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور هم تیرماه امسال با اذعان به دستاورد تقریبا هیچ برجام گفت: «محدودیت‌های بانکی از سال ۹۰ وجود داشته و تاکنون برطرف نشده است و مبادلات بانکی ما همواره با هزینه همراه بوده که برای حل این مسئله به دنبال راهکارهایی خواهیم بود».
عراقچی، رئیس‌ستاد پیگیری برجام هم گفته بود «تحریم‌ها روی کاغذ برداشته شده اما هنوز عملا همه آنها برداشته نشده که مقداری به دلیل شرایط است و مقداری به دلیل شیطنت آنها و ایرادات زیادی هست که ما هم اعتراضات مفصلی به طرف مقابل کرده‌ایم».
صالحی، رئیس‌سازمان انرژی اتمی هم اذعان کرد که «آمریکا در ظاهر وانمود می‌کند به وظیفه‌اش عمل کرده است اما در خفا و پشت پرده نه تنها کاری انجام نداد بلکه سعی کرد همه چیز را به بن بست بکشاند». این موارد تنها بخشی از اظهارات مسئولان دولت درباره ناکارآمدی برجام است.
غروب آفتاب تابان برجام!
این اظهارات درباره عاقبت برجام در حالی بیان شده که قبل از امضای توافق با گروه5+1، دولت و رسانه‌های زنجیره‌ای حامی او هر روز از دستاوردهای عجیب و غریب آن رونمایی می‌کردند.
رئیس‌جمهور برجام را فتح‌الفتوح و آفتاب تابان دانسته و گفته بود برای به ثمر نشستن گلابی برجام صبر لازم است؛ امیدی که بعد از 3/5 سال انتظار بر باد رفته است.
رسانه‌های زنجیرهای هم فردای توافق برجام با تیترهایی همچون «خورشید درخشان شد»، « توافق تاریخی»، «گشایش طلایی در وین»، «پیروزی بدون جنگ»، «جهان تغییر کرد»، «28 میلیارد دلار دارایی باز می‌گردد»، « غوغای توافق» و... به رقص و پایکوبی پرداختند. اما بعد از آشکار شدن ناکارایی برجام، برخی بزرگان این رسانه‌ها اعتراف کردند که بزک برجام از سوی آنان هدفدار بوده است.
در برابر این نگاه غربگرای تشنه مذاکره، گروهی بودند که با اتکا به آرمان‌های انقلاب اسلامی، همواره اظهار می‌کردند مذاکره به تنهایی کارگشا نیست و باید با تأکید بر توانمندی داخلی، به محکم کردن اقتصاد درونزا پرداخت تا عملا بسیاری از فشارهای خارجی بی‌اثر شود و در صورت نیاز به مذاکره، از موضع قدرت وارد گفت‌وگو شد و در آن صورت هم متناسب با امتیازاتی که طرف غربی می‌دهد، گام برداشت. این شیوه برخورد باعث می‌شود تحریمها عملا کارایی خود را از دست بدهد.
اما جریان غربگرا هیچ کدام از این اصول را در پیش نگرفت و اقتصاد درونزا را به هوای گفت‌وگو با غرب عملا رها کرد. آنگاه کشور را ناچار به نشستن پای میز مذاکره نمود و همان ابتدای کار همه تعهدات خود را انجام داد.
شکست تحریمها
در ادامه آمریکایی‌ها در برخورد با این اقدامات دولت ترجیح دادند از برجام خارج شوند و همزمان تحریمهای جدیدی را علیه ایران تدارک دیدند. اما باز هم جمعی از اصلاح‌طلبان به جای پذیرفتن بدعهدی آمریکا، تلاش کردند تحریمهای جدید آمریکا را ویران‌کننده جلوه دهند و اعلام کردند که باید با دولت آمریکا به طور مستقیم وارد مذاکره شد.
با مخالفت رهبری با مذاکره مستقیم با دولت ترامپ، این تیر هم به سنگ خورد و ایشان اعلام کردند که باید در برابر زیاده‌خواهی آمریکا متحد شد و محور برنامه‌ها را هم طرح‌های دولت اعلام کردند و به همه ارکان نظام دستور دادند با دولت همکاری کنند.
پس از مخالفت با مذاکرات جدید و توجه به توان داخلی، آمریکا ناچار شد از تحریمهای خود عقب‌نشینی کند و به 8 کشور عمده خریدار نفت ایران معافیت بدهد، چرا که معلوم شد به این راحتی امکان حذف ایران از بازار جهانی انرژی وجود ندارد. برخی کشورهای دیگر هم خواستار دریافت معافیت شده‌اند که احتمالا بر تعداد هشت کشور اولیه خواهد افزود.
بنابراین همان‌طور که سخنگوی صنعت برق اذعان کرده، پس از برجام گشایش خاصی در بحث تحریم‌ها ایجاد نشده بود که با تحریم‌های جدید آمریکا آن اتفاقات مثبت مسدود گردد. بنابراین راه مقابله با این تحریمها همچنان اتکا به توان داخلی، همکاری با کشورهای میانه‌رو و همسایگان منطقه‌ای و استقامت در برابر زیاده‌خواهی آمریکاست.