مجلس در رأس امور است(نگاه)
علی اکبری
«مجلس در رأس امور است.» جمله‌ای که در متن جامعه و همین‌طور در سطوح نخبگان کشور مطرح است. جمله‌ای که البته معمولاً دستاویز موافقان و مخالفان مجلس نیز قرار می‌گیرد و هر جریانی به تناسب موقعیت و مقطعی که با آن مواجه می‌شود، تفسیر خاص خود را از این سخن مطرح می‌نماید. فارغ از اینکه مجلس شورای اسلامی باید قوانینی وضع و تصویب نماید که در تراز انقلاب اسلامی باشد، فرآیندی که منجر به وضع این قوانین می‌شود نیز باید مورد توجه قرار گیرد. متأسفانه یک‌رویه ناهنجار و ناخوشایند در این خصوص در مجلس مشاهده می‌شود. این رویه که وهن جایگاه مجلس و نمایندگان آن است باعث اعتبار زدایی از مجلس خواهد شد. مجلس باید جایگاه نخبگی و خبرگی خود را حفظ کند و در عین حال آنچه باید مبنای رأی مثبت یا منفی نمایندگان قرار گیرد، منطق و استدلال موافقین و مخالفین است. فریاد زدن‌های بی‌مورد، عدم توجه نمایندگان در حین نطق و صحبت دیگر نمایندگان، صحبت با تلفن همراه، ترک جلسه، غیبت‌های مکرر، عدم شرکت در رأی‌گیری، عدم حضور در صندلی مشخص هر نماینده، استهزاء دیگر نمایندگان و... بخشی از اشتباه‌ها و خطاهایی است که در مجلس شورای اسلامی مشاهده می‌شود. متأسفانه علی‌رغم تذکر و توصیه بزرگان نظام برای اتخاذ تدابیری برای حفظ جایگاه مجلس، این موضوع آن چنان که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است و مواردی از آنچه که ذکر گردید باعث خواهد شد که جایگاه مجلس به یک جایگاه تشریفاتی تنزل یابد. این تنزل جایگاه، اثر و کارکرد خود را در دیگر مواقع نیز نمایان خواهد ساخت. «مجلس یک چیزی است که در رأس همه اموری که در کشور است واقع است؛ یعنی مجلس خوب همه‌چیز را خوب می‌‌کند و مجلس بد همه‌چیز را بد می‌‌کند.» مجلس ضعیف، دولت ضعیف و قوه قضائیه ضعیف را به همراه خواهد داشت زیرا افرادی که در مجلس نتوانند اقتدار مجلس را نشان داده و به مطالب سخیف و سطحی مشغول شوند، قدرت مطالبه از دیگر قوا و نیز وضع قوانین مناسب برای گره‌گشایی امور سایر بخش‌های کشور را نیز نخواهند داشت. چنین مجلسی مورد طمع سیاستمداران و جریانات سیاسی قرار خواهد گرفت و افراد ضعیف و بعضاً بی‌اراده با همراهی، تبلیغ و تکرار کردن برخی افراد، به این مجلس راه خواهند یافت.
ممکن است برخی افراد در مقام رد این یادداشت با اشاره به وضعیت مجالس برخی از کشورهای دیگر، وضعیت کنونی مجلس کشورمان را وضعیت مطلوب بدانند اما باید توجه داشت که این مقایسه چندان صحیح نیست و جایگاه مجلس شورای اسلامی در کشوری که داعیه اصلاح دارد و خود را یک نظام مردم‌سالار دینی می‌داند بسیار بالاتر و رفیع‌تر از آن است که با مجالس کشورهای دیگر در این خصوص مقایسه و هم‌تراز فرض شود. برای مبارزه با این وضع و رفع برخی ناهنجاری‌های موجود، علاوه بر مردم و نخبگان، خود مجلس شورای اسلامی نقش و جایگاه بی‌بدیلی دارد. اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس به‌منظور جلوگیری از این ناهنجاری‌ها یک امر ضروری است. اگر با نماینده‌ای به دلیل بی‌اخلاقی و استفاده از الفاظ توهین‌آمیز در مخاطب قرار دادن دیگر نمایندگان برخورد شود، اگر نماینده‌ای که در هنگام سخن نماینده دیگر، فریاد می‌زند و نظم مجلس را بر هم می‌زند مورد عتاب قرار گیرد، اگر آمار حضور و غیاب نمایندگان به‌صورت دقیق و به‌صورت آمار و نمودار منتشر گردد تا مردم بتوانند متوجه شوند که نماینده آنان چقدر غیبت غیرموجه در جلسات داشته است، اگر رأی نمایندگان منتشر شود تا مردم ببینند که نماینده آنان در طول دوره نمایندگی به کدام طرح‌ها و لوایح رأی داده و مشخص شود چه تعداد نمایندگان علی‌رغم حضور در جلسه رسمی، اصولاً در رأی‌گیری شرکت نمی‌کنند و اگر، اگرهای دیگری که ذکر آن در این یادداشت خارج از حوصله است، رعایت شود، آنگاه قطعاً فردی که با رأی مردم به‌عنوان نماینده به مجلس راه می‌یابد، جرئت و جسارت رفتار اشتباه را نخواهد داشت. امربه‌معروف و نهی از منکری که مورد تأکید دین مبین اسلام قرار گرفته است در همه بخش‌ها باید حضور و جریان داشته باشد و این موضوع در مواجهه با مجلسی که در رأس امور است، جایگاه رفیع‌تری را می‌طلبد.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد این است که حرمت امامزاده را متولی آن باید رعایت کند. فردی که در جایگاه رئیس مجلس و یا عضو هیئت رئیسه قرار می‌گیرد، بیش از دیگران باید این امر را مورد توجه قرار دهد. برخی از سخنان و اقدامات نمایندگان محترمی که در این جایگاه قرار داشته یا دارند، نه تنها در راستای بهبود وضعیت مجلس نبوده است بلکه در تضاد با این امر بوده و باعث تشدید ناهنجاری در مجلس گردیده است. این مناصب نباید به‌عنوان اهرم فشار برای مطامع و نظرات شخصی در موافقت یا مخالفت با طرح‌ها و لوایح قرار گیرد. فرآیند تخصیص وقت، چگونگی در دستور قرار دادن لوایح و طرح‌ها، توجه به تذکرات نمایندگان، فرآیند قانونی اعلام وصول و... از جمله مصادیقی است که می‌تواند باعث سوق دادن مجلس به سمتی گردد که مطلوب ریاست مجلس است. این موارد باید بدون حب و بغض شخصی و فردی، براساس قانون و آیین‌نامه به پیش رود.
و همه نمایندگان توجه داشته باشند که به فرموده مقام معظم رهبری، «مجلس قطعاً در رأس امور است - همان‌طور که امام (رضوان‌الله تعالی علیه) فرمودند - اما این را هم توجه کنید که «مجلس در رأس امور است» معنایش این نیست که هر یک نماینده‌ای در رأس امور است؛ «مجلس» در رأس امور است؛ یک نماینده، یک نماینده است؛ یعنی نماینده محترم و عزیزی که مردمِ یک جمع و گوشه‌ای از کشور با شوق و با شور جمع شدند و او را فرستادند مجلس، تصور نکند که او در رأس امور است؛ نه، «مجلس» در رأس امور است؛ برخوردش را این‌جوری مقایسه کند.» آنچه ذکر شد، معطوف به فرآیندهای اجرایی بود و قطعاً در بحث محتوا و آنچه به‌عنوان قانون به تصویب می‌رسد، مطالب مهم‌تر و بااهمیت‌تری وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد تا مجلس شورای اسلامی در همان جایگاهی که باید باشد، باشد.