جرعه های معرفت-شرح حدیث معصومین (ع) در کلام رهبر انقلاب
برترین صدقه؛ انفاق به خویشاوند بدخواه
قال رسول الله(ص) صله الرحم تزید فی العمر و تنفی الفقر. قال رسول‌الله(ص) لسراقه بن مالک بن جعشم الا ادلک علی افضل الصدقه؟ قال بلی بابی انت و امی یا رسول الله. فقال رسول الله: افضل الصدقه علی اختک او ابنتک و هی مردوده علیک لیس لها کاسب غیرک.
قال علی(ع) قیل لرسول الله یا رسول الله! ای الصدقه افضل؟ فقال رسول الله(ص) الصدقه علی ذی الرحم الکاشح.(1)
«پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: صله رحم عمر را زیاد می‌کند و فقر را از بین می‌برد.»
«پیامبر اکرم(ص) به سراقه فرمود: آیا بهترین صدقه را به تو معرفی کنم؟ عرض کرد: بله یا رسول الله! فرمود: بهترین صدقه آن است که به خواهر و دخترت وقتی که تحت سرپرستی تو هستند و غیر از کمک تو راه درآمد دیگری ندارند، کمک کنی.»
«علی(ع) می‌فرمایند: از پیامبر(ص) سؤال شد که بهترین صدقه کدام است؟ پیامبر(ص) فرمود: صدقه به خویشاوندی که دشمن انسان است.»
مرحوم راوندی به سند خود نقل می‌کنند از نبی اکرم(ص):
صله الرحم تزید فی العمر و تنفی الفقر
برای اینکه ارتباطات خانوادگی و فامیلی در میان مردم و در جامعه اسلامی برقرار باشد، بر روی صله رحم در اسلام توصیه زیادی شده. لذا شما در جوامع اسلامی پیوندهای خویشاوندی را خیلی مستحکم‌تر می‌بینید تا آن مجتمعات و مدنیاتی که از اسلام خبری ندارند. چون بنای اسلام در زندگی اجتماعی بر ارتباط و مواصلت و تراحم و ارتباط خویشاوندانه بین همه مؤمنین است ]تا آنجا[ که همه مؤمنین را برادر هم می‌شمارد. طبعاً اجتماعاتی که در آنها یک پیوند طبیعی و نسبی وجود دارد،اینها اولی هستند به اینکه با یکدیگر ارتباط داشته باشند؛ لذا بر روی صله رحم خیلی تکیه شده است. حالا یا اینکه به حسب ارتباطات طبیعی این جور است، که می‌شود وجوهی هم فرض کرد که به طور طبیعی چنین چیزی نتیجه صله رحم باشد، یا اینکه نه، این همان ارتباطات ناشناخته بشر است- چون این دنیا، این مجموعه عالم مادی و زمین و آسمان خدا، مجموعه‌ای از انواع و اقسام رابطه‌ها و نسبت‌ها و اتصالها و ارتباط‌ها است- که علم بشر تاکنون یک میلیونیم یا کمتر از آن را هم کشف نکرده؛ خیلی ارتباطات وجود دارد که ما از آنها خبری نداریم؛ ممکن است از آن قبیل ارتباطاتی باشد که اینها هم البته طبیعی است، منتها ]هنوز[ کشف نشده به وسیله بشراست. این یک روایت.
حدیث دیگر
قال رسول الله(ص) لسراقه بن مالک بن جعشم: الا ادلک علی افضل الصدقه؟ قال: بلی بابی انت و امی یا رسول الله!
فقال رسول الله: افضل الصدقه علی اختک او ابنتک و هی مردوده علیک لیس لها کاسب غیرک
روایت بعد هم باز از پیغمبر است در باب همین صله رحم، ]پیغمبر فرمود:[ بهترین صدقه را به تو معرفی کنم؟ عرض کرد: بله.
]فرمود:[ خواهر تو و دختر تو وقتی که ممر درآمدی ندارند و تحت سرپرستی تو هستند- که اینها افراد ضعیفی هستند در محیط فامیلی- بهترین صدقه، کمک به اینها است. به نزدیکان خودتان صدقه بدهید و به آنها کمک کنید و رسیدگی کنید؛ این بهترین انواع صدقه است.
حدیث دیگر
قیل لرسول الله: یا رسول الله! ای الصدقه افضل؟ فقال رسول الله(ص) الصدقه علی ذی الرحم الکاشح
یک روایت دیگر هم از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است که ]پیامبر فرمود:[ بهترین صدقه‌ها صدقه بر ذی رحمی (خویشاوندان) است که دشمن و بدخواه انسان است؛ «کاشح» یعنی این. شما دو کار می‌کنید با ]دادن این[ صدقه: هم از پول خودتان صرف‌نظر می‌کنید که آن را در راه خدا می‌دهید، هم از آن احساسات شخصی و نفسانی خودتان صرف‌نظر می‌کنید که به آن ذی‌رحمی که دشمن شما است کمک کنید و خود این صدقه دادن هم موجب جلب محبت او می‌شود و ارتباطات فامیلی و پیوندهای خانوادگی را مستحکم‌تر می‌کند.
* شرح حدیث در ابتدای درس خارج؛ 83/9/1
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(1) نوادر راوندی ص 82 به نقل از کتاب نسیم سحر.
قال علی(ع) قیل لرسول الله یا رسول الله! ای الصدقه افضل؟ فقال رسول الله(ص) الصدقه علی ذی الرحم الکاشح.(1)
«پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: صله رحم عمر را زیاد می‌کند و فقر را از بین می‌برد.»
«پیامبر اکرم(ص) به سراقه فرمود: آیا بهترین صدقه را به تو معرفی کنم؟ عرض کرد: بله یا رسول الله! فرمود: بهترین صدقه آن است که به خواهر و دخترت وقتی که تحت سرپرستی تو هستند و غیر از کمک تو راه درآمد دیگری ندارند، کمک کنی.»
«علی(ع) می‌فرمایند: از پیامبر(ص) سؤال شد که بهترین صدقه کدام است؟ پیامبر(ص) فرمود: صدقه به خویشاوندی که دشمن انسان است.»
مرحوم راوندی به سند خود نقل می‌کنند از نبی اکرم(ص):
صله الرحم تزید فی العمر و تنفی الفقر
برای اینکه ارتباطات خانوادگی و فامیلی در میان مردم و در جامعه اسلامی برقرار باشد، بر روی صله رحم در اسلام توصیه زیادی شده. لذا شما در جوامع اسلامی پیوندهای خویشاوندی را خیلی مستحکم‌تر می‌بینید تا آن مجتمعات و مدنیاتی که از اسلام خبری ندارند. چون بنای اسلام در زندگی اجتماعی بر ارتباط و مواصلت و تراحم و ارتباط خویشاوندانه بین همه مؤمنین است ]تا آنجا[ که همه مؤمنین را برادر هم می‌شمارد. طبعاً اجتماعاتی که در آنها یک پیوند طبیعی و نسبی وجود دارد،اینها اولی هستند به اینکه با یکدیگر ارتباط داشته باشند؛ لذا بر روی صله رحم خیلی تکیه شده است. حالا یا اینکه به حسب ارتباطات طبیعی این جور است، که می‌شود وجوهی هم فرض کرد که به طور طبیعی چنین چیزی نتیجه صله رحم باشد، یا اینکه نه، این همان ارتباطات ناشناخته بشر است- چون این دنیا، این مجموعه عالم مادی و زمین و آسمان خدا، مجموعه‌ای از انواع و اقسام رابطه‌ها و نسبت‌ها و اتصالها و ارتباط‌ها است- که علم بشر تاکنون یک میلیونیم یا کمتر از آن را هم کشف نکرده؛ خیلی ارتباطات وجود دارد که ما از آنها خبری نداریم؛ ممکن است از آن قبیل ارتباطاتی باشد که اینها هم البته طبیعی است، منتها ]هنوز[ کشف نشده به وسیله بشراست. این یک روایت.
حدیث دیگر
قال رسول الله(ص) لسراقه بن مالک بن جعشم: الا ادلک علی افضل الصدقه؟ قال: بلی بابی انت و امی یا رسول الله!
فقال رسول الله: افضل الصدقه علی اختک او ابنتک و هی مردوده علیک لیس لها کاسب غیرک
روایت بعد هم باز از پیغمبر است در باب همین صله رحم، ]پیغمبر فرمود:[ بهترین صدقه را به تو معرفی کنم؟ عرض کرد: بله.
]فرمود:[ خواهر تو و دختر تو وقتی که ممر درآمدی ندارند و تحت سرپرستی تو هستند- که اینها افراد ضعیفی هستند در محیط فامیلی- بهترین صدقه، کمک به اینها است. به نزدیکان خودتان صدقه بدهید و به آنها کمک کنید و رسیدگی کنید؛ این بهترین انواع صدقه است.
حدیث دیگر
قیل لرسول الله: یا رسول الله! ای الصدقه افضل؟ فقال رسول الله(ص) الصدقه علی ذی الرحم الکاشح
یک روایت دیگر هم از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است که ]پیامبر فرمود:[ بهترین صدقه‌ها صدقه بر ذی رحمی (خویشاوندان) است که دشمن و بدخواه انسان است؛ «کاشح» یعنی این. شما دو کار می‌کنید با ]دادن این[ صدقه: هم از پول خودتان صرف‌نظر می‌کنید که آن را در راه خدا می‌دهید، هم از آن احساسات شخصی و نفسانی خودتان صرف‌نظر می‌کنید که به آن ذی‌رحمی که دشمن شما است کمک کنید و خود این صدقه دادن هم موجب جلب محبت او می‌شود و ارتباطات فامیلی و پیوندهای خانوادگی را مستحکم‌تر می‌کند.
* شرح حدیث در ابتدای درس خارج؛ 83/9/1
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(1) نوادر راوندی ص 82 به نقل از کتاب نسیم سحر.