بررسی وعدههای برجامی اروپاییها از حرف تا عمل
هیچکدام از وعدههای اروپا در قبال ایران عملیاتی نشده است
با گذشت ۳ ماه از مذاکرات دولت با اتحادیه اروپا برای گرفتن تضمینهای عملی جهت حفظ منافع ایران در برجام، شواهد نشان میدهد اتحادیه اروپا ارادهای برای مقابله با تحریمهای ایران ندارد.
بعد از خروج آمریکا از برجام در ۱۸ اردیبهشت ماه، سیاست دولت مبنی بر باقی ماندن در برجام به شرط حفظ منافع اقتصادی ایران توسط بقیه طرفهای برجام بویژه اروپاییها اتخاذ شد.
به گزارش خبرگزاری مهر، از آنجا که در فضای برجام، این اتحادیه اروپا بود که بیشترین نفع را از اقتصاد ایران میبرد، بنابراین از اتحادیه اروپا انتظار میرفت که اقدامات لازم در جهت حفظ بیشتر منافع ایران برای مقابله با تحریمهای آمریکا را انجام دهد. با توجه به گذشت حدود ۳ ماه از مذاکرات دولت با اتحادیه اروپا برای گرفتن تضمینهای عملی جهت حفظ منافع ایران، دلایلی وجود دارد که نشان میدهد اتحادیه اروپا اراده سیاسی برای همکاری با ایران در راستای مقابله با تحریمهای ایران را ندارد که به آنها در قسمتهای مختلف پرداخته خواهد شد.
جین کلاد جانکر، رئیس کمیسیون اروپا ۲۸ اردیبهشت ماه طی بیانیهای به آغاز فرآیند رسمی برای اجرای چهار تصمیم اروپا در راستای مقابله با تحریمهای آمریکااشاره نمود. اما با گذشت دو ماه، هیچکدام از این موارد اجرایی نشد و قانون مسدودسازی اروپا با تاخیر تقریبا یک ماهه در ۱۵ مرداد بر اساس اعلام موگرینی به اجرا در آمد که همزمان با بازگشت دور اول تحریمها بود، در صورتی که طبق بیانیه کمیسیون اروپا قرار بود قبل از بازگشت دور اول تحریمها این قانون اجرایی شود.
در رابطه با دیگر تصمیمات اتحادیه اروپا، بررسیها نشان میدهد اثرات روشن و قابل لمسی مبنی بر اجرایی شدن این تصمیمات وجود ندارد و تنها در حد صحبتهای دیپلماتیک بوده است.
علاوه بر چهار تصمیم اجرایی، قرار بود اروپا یک بستهای پیشنهادی که شامل راهکارهای عملیاتی برای مقابله با تحریمهای آمریکا باشد را به طرف ایرانی تحویل بدهد. در نهایت این بسته با چند روز تاخیر به دست طرف ایرانی رسید و واکنش طرف ایرانی نسبت به جزییات بسته، از خالی بودن آن از راهکارها و برنامههای عملیاتی حکایت داشت؛ در همین راستا رئیسجمهوری کشورمان در تماس تلفنی با رئیسجمهور فرانسه و صدراعظم آلمان آن را مایوسکننده خواند.
از آنجایی که انتظار میرفت اتحادیه اروپا منافع ایران در برجام را حفظ کند اما شواهدی نشان میدهد که کشورهای اروپایی واردات نفت خود از ایران را کاهش دادهاند و به دنبال قطع واردات نفت از ایران تحت تاثیر احیای تحریمهای آمریکا هستند.
همچنین اولین شرکتهایی که با خروج آمریکا از ایران، از فضای اقتصادی ایران خارج شدند، شرکتهایی بودند که بعد از برجام برای ورود آنها سر و صدای زیادی به راه افتاده بود. شرکتهایی مانند توتال، پژو- سیتروئن، ایرباس برای ورودشان به ایران هیاهوی بسیاری به راه افتاد و در رسانهها بر روی افق روشن قرارداد با این شرکتها تاکید زیادی شد؛ اما چندان طول نکشید که با بازگشت تحریمها از سوی آمریکا، این شرکتها تصمیم به خروج از ایران گرفتند.
علاوه بر این بررسی عملکرد اروپا تاکنون نشان میدهد این اتحادیه نه تنها در عمل کار جدی برای مقابله با تحریمهای آمریکا انجام نداده، بلکه پذیرش و انجام برنامه اقدام FATF را به نوعی پیششرط همکاری خود با ایران قرار داده است.
بدرفتاریهای اروپا در مسیر مقابله با تحریمهای آمریکا مدتی بعد جنبه عملی به خود گرفت؛ در ۱۸ تیرماه آلمان انتقال ۳۰۰ میلیون یورو از منابع ایران در بانک ایرانی اروپایی تجارت را تحت فشار آمریکا به تعویق انداخت.
با توجه به تمام توضیحاتی که در رابطه با عملکرد اروپا در چندماه اخیر در بحث برجام و مقابله با تحریمهای آمریکا داده شده است، در حالت خوشبینانه میتوان گفت که اروپا ارادهای برای حفظ برجام و تامین منافع ایران را ندارد. اما در یک نگاه واقعبینانه با توجه به شواهد و دلایلی که پیشتر ذکر شد لازم به تصریح است که اروپا در نگاه کلان، در نقشه آمریکا بازی میکند و در حقیقت به دنبال حفظ برجام در یک شرایطی که حداقلِ منافع اقتصادی ایران حفظ شده باشد است، تا ایران برای بدست آوردن منافع اقتصاد بیشتر مجبور به مذاکره سر دیگر مسائل
شود.