تحقق اسلام بدون اصلاح باورها شدنی نیست(زلال بصیرت)
امروز مشکلات متعددیگریبانگیر جامعه است؛ از یک سو وضعیت نامناسب اقتصادی، تورم و مشکلات معیشتی و از سوی دیگر وجود فساد و ویژهخواری و از طرف دیگر آسیبهای فرهنگی که جامعه با آن روبرو است؛ اما باید توجه داشت این مشكلات فقط در کشور ما نیست و کشورهاي ديگر هم كمابيش با چنین مشکلاتي دست و پنجه نرم میکنند.
در کشورهای مختلف، احزاب متعددي وجود دارند كه هر يك به دنبال کسب قدرت هستند و به همين خاطر علیه یکدیگر سخنرانی، افشاگری و دروغپراکنی میکنند و تلاش ميكنند به هر نحوی رقبا را از میدان بیرون کنند؛ در عرصه بینالمللی نیز بسیاری از شعارها مانند آزادی، صلح و حقوق بشرفقط ابزاری برای رسیدن به مقاصد برخی کشورهاي قدرتمند است. البته اگر تا امروز کسی ترديدي در این زمینه داشت، با اتفاقات اخیر منطقه و دنیا و همچنین با حضور شخص ترامپ که پردهها را بالا زده و تفکرات واقعیشان را عیان كرده، دیگر شکی وجود ندارد و امروز همه میدانند که هدف اصلی آنها کسب منفعت و قدرت است و برای آن حاضر به انجام هر جنایتی و حتی پشت کردن به همپیمانان خود نیز هستند.
آنچه جای تعجب دارد این است که ما به عنوان يك کشور اسلامی و انقلابی که امام(ره) آن را پایه گذاری کرده، در صدد هستیم که برای حل مشکلاتمان نسخهای از دشمنان بگیریم؛ یعنی با این همه منابع غنی، به سمت کسانی که فساد و مشکلاتشان عیان شده، دست دراز کنیم.
آیا اسلام برای این شرایط و حل چنين مشکلاتي برنامهای دارد یا خیر؟ رفتار ما نشان میدهد که قائل به گرفتن راهحل از اسلام نیستیم و معتقدیم كه «ره چنان باید رفت که رهروان رفتند»؛ باید به کسانی مراجعه کنیم که حتی به همپیمانانشان هم پشت میکنند! برخی مثل يكي از رؤساي جمهور اسبق عقيدهشان این است که قله فکر بشری، لیبرالیسم است. بر اساس این نگاه، کسانی که میخواهند از دین و خدا برای حل مشکلات راهحل طلب کنند، عقبافتاده هستند.
ما اعتقاد داریم كه همه چیز در پیشرفتهای مادی منحصر نیست؛ مگر امام راحل(ره) چه داشت که چنین انقلابی را به پيروزي رساند؟ بنده بر اساس آنچه از دین فهمیدم، گمان میکنم سخن دین، با روشهای مرسوم در دنيا و نگاه غرب و تفکر غربی کاملا متفاوت است. عامل حرکت در آن نگاه، فقط تأمین نیازهای مادی است؛ در حالی که دین، حیات اصلی و حقیقی را در آخرت میداند و دنیا را فقط جایگاه موقتی و مزرعهاي براي رسيدن به آخرت معرفي ميكند.اين در حالي است كه برخي ادعا میکنند که قرآن را قبول دارند، اما عملشان نشان میدهد كه دستورات قرآنی را اوهام و ارتجاع میدانند.
استحاله برخی مسئولان نسبت به اهداف انقلاب
درمدت هفتاد سال اخیر گروههای متعددی در جامعه ما پيدا شدند که هر يك با عنوان خدمت به مردم، توسعه و پیشرفت، عدالت و نظائر آن شعارهای مختلفي سر دادند؛ اما بنده به یاد ندارم هیچ یک از احزاب سیاسی، ارزشهاي دینی یا انسانی را به عنوان شعار مطرح کنند و نهایت همتشان این بود که سهمی در قدرت داشته باشند؛ اما مرحوم مدرس با رویکردي متفاوت حركت جديدي را شروع كرد که برای همگان تعجببرانگیز بود. در اين ميان کسی که توانست شعارهای مرحوم مدرس را عملی کند، حضرت امام(ره) بود؛ آیتالله کاشانی را نیز ميتوان حلقه وصل این جریان دانست.
امروز 40 سال از پیروزی انقلاب گذشته و از ابتداي حركت امام(ره) چند نسل عوض شده است؛ حال، آیا حرکت و راه ما، همان چیزی است که امام راحل (ره) میفرمود، یا ما هم استحاله شدهایم؟ متأسفانه باید گفت امروز تعداد کسانی که با خودباختگی در مقابل آمریکا و تمدن غربی گرایشهای لیبرالی دارند، از دوران انقلاب بیشتر است. شاید یکی از دلایل اين امر این باشد که افراد تحصیل کرده ـ بخصوص کسانی که در غرب تحصیل کردهاندـ خود را رشد یافتهتر میدانند.
مهندس بازرگان علیرغم اینکه در حوزه شخصی فردی متدین بود و حتی کتابهای دینی هم داشت، از نظر انقلابیون فردی غربگرا تلقی میشد، اما امروز با مشاهده برخی از مسئولان بايد گفت خدا پدر مهندس بازرگان را بیامرزد؛ برخی از ايشان به اندازه مهندس بازرگان هم اعتقاد به دین ندارند.
عامل انحراف در دل همه ما وجود دارد؛ اگر هنوز فعال نیست، بهخاطر این است که شرایط و موقعیت مناسبي پیش نیامده و اگر روزی شرایط فراهم شود، معلوم نیست ما هم چنین حرفهایی نزنیم. مگر وزیر اسبق وزارت ارشاد صریحاً نگفت کار ما همان کار وزارت فرهنگ و هنر شاه است و ربطی به اسلام ندارد؟! اگر ما هم به موقعیتی برسیم، آيا همین حرفها را ـ ولو با بيان دیگر و همراه با توجیهات دینیـ مطرح نمیکنیم؟!
جا دارد در اين زمينه با خود بیندیشیم و حساب خودمان را روشن کنیم، اگر واقعاً دین را باور داریم، بايد به لوازمش پایبند باشیم. اگر ما هم تنها راهحل مشکلات را همان بدانیم که دیگران میگویند، هدفمان هم همان اهداف مادی باشد و در عمل هم در پي انتقاد از احزاب دیگر برای از میدان بیرون کردن آنها و رسیدن خودمان به قدرت باشیم، با دیگران چه تفاوتي خواهیم داشت؟
ضرورت اصلاح باورها و اندیشهها
برای تحقق اسلام
ممکن است انسان به زبان، شعاری بدهد، اما وقتی به مسئولیتی رسید، رفتارش بر خلاف آن باشد و عمل خودش را هم توجیه کند؛ حال، از کجا معلوم که اگر ما هم به قدرت برسیم، در عمل به آنچه گفتهایم، ملتزم باشیم؟!
زماني ربا با نرخ 12 درصد جنگ با خدا تلقی میشد؛ اما امروز 30 درصد سود را اسلامی میدانیم! در حالی که بسیاری از مشکلات اقتصادي و ورشکستگیها ناشی از همین امر است!
تا زماني كه فکر، اصلاح نشود، نمیتوان توقع تحقق اسلام را داشت؛ لذا باید هم باور خودمان را اصلاح کنیم، هم باورهاي انحرافی دیگران را تغيير بدهیم.
دنیاگرایی، منفعتطلبي و خودپرستی، عامل وضعيت فعلی است. زمانی میتوانیم خودمان را حفظ کنیم که باور داشته باشيم هر نفسی که میکشیم باید حسابش را نزد خدا پس بدهیم و بدانیم كه در قبال تصرف در هر ریال از بیتالمال، نزد خدا مسئولیم، چه رسد به تصرفات میلیاردی.
ما باید فعالیتمان را بیشتر بر فرهنگ متمرکز کنیم؛ یعنی باور خود و دیگران را اصلاح کنیم؛ در غير اين صورت، هر تغییری هم انجام شود، همین آش و همین کاسه خواهد بود. با اكتفا به شعار و حرف، ما هم مانند کسانی هستیم که پس از رسيدن به قدرت ديگران را فراموش ميكنند؛ اما زماني كه موقعیتشان به خطر میافتد فریاد وحدت کلمه، همدلي و نظایر آن را سر میدهند. این وحدت بهانهای است برای اینکه چند روزی بیشتر بر صندلی پست و مقام بنشینند!
از کجا معلوم من و شما چنین نباشیم؟ تا زماني كه فکر ما اصلاح نشود، هر چه زیبا سخن بگوییم و شعار بدهیم، وضعیت همین است.
امام (ره) در مصرف وجوهات برای خانواده خود نیز بر اساس مبانی دیني رفتار میکردند؛ تا جايي كه مرحوم حاج آقا مصطفی، اگر از برخی مراجع دیگر شهریه نمیگرفت، حتی نمیتوانست زندگیاش را اداره کند. امام(ره) تا این حد مقید و بر اساس مبانی رفتار ميكردند. امروز نیز جانشین صالح ایشان همین گونه است؛ ايشان به فرزندانشان اجازه ورود به فعاليتهاي اقتصادی را ندادهاند و برخی از آنها هنوز هم در منزل اجارهای ساكن هستند. آیا رهبر اين كشور قدرت ندارد یک آپارتمان ساده برای فرزندانش تهیه کند؟!
ما اگر بخواهیم این مسیر را برویم، ابتدا باید باور و اعتقادمان را تصحیح کنیم، در مرحله بعد بايد خودسازی کنیم، خودسازی مانند امام(ره) و رهبری؛ بايد بدانیم با حرف و شعار، كار درست نمیشود؛ باید همانگونه که انبیا رفتار کردند، عمل کنیم. نمیتوان توقع داشت که رفتارمان همانند دشمنان اسلام باشد، اما با حرف زدن، نتیجه اسلامی بگیریم.
سخنرانی آيتالله مصباح يزدي (دام ظله) در دیدار با اعضای شورای مرکزی جبهه پایداری؛ قم؛ 28/4/97
زلال بصیرت روزهای پنج شنبه منتشر میشود.