سرویس سیاسی-

اتحادیه اروپا پس از پایان نشست مشترک کمیسیون برجام، بیانیه‌ای 10 بندی منتشر کرد.
با مرور بندهای 10 گانه بیانیه اتحادیه اروپا می‌بینیم که این بیانیه از فقدان تضمین برای حفظ برجام در مقابل عهد شکنی و کارشکنی آمریکا رنج می‌برد. تکرار ادبیات کلی و مبهم و شعار زده بدون ارائه تضمین‌های مشخص درباره مواخذه آمریکا در شورای امنیت و نحوه مقابله با تحریم‌هایی که عملا برجام را از بین می‌برد، همچنان مشکل اروپایی‌ها در ادعای پایبندی به برجام است.
نکته قابل توجه اینجاست که تعهدات ایران در برجام بدون انقطاع به اجرا درآمده اما عمده تعهدات طرف مقابل حتی قبل از اعلام رسمی خروج آمریکا از برجام بر زمین مانده است. آخرین بار جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور تصریح کرد:«محدودیت‌های بانکی که از سال 90 آغاز شد، تاکنون برطرف نشده و مبادلات بانکی ما همواره با هزینه همراه بود». این محدودیت‌ها باید طبق برجام برطرف می‌شد و نشد».
روحانی چهارشنبه هفته گذشته در دیدار یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، با تاکید بر اینکه اگر حقوق ملت ایران در برجام تامین نشود، دلیلی وجود ندارد که در برجام بمانیم، گفت: فعالیت‌های هسته‌ای ایران همواره صلح آمیز بوده و هست، اما این تهران است که درباره سطح همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصمیم می‌گیرد و مسئولیت تغییر وضعیت و سطح همکاری ایران با آژانس بر عهده کسانی خواهد بود که وضعیت جدید را به وجود آورده‌اند.
رئیس‌جمهور کشورمان در سفر خود به سوئیس و اتریش، با رئیس‌جمهور سوئیس و رئیس‌جمهور و صدراعظم اتریش دیدار کرده و در نشست مشترک اعضای اتاق بازرگانی ایران با اتاق‌های بازرگانی سوئیس و اتریش نیز حضور یافته و سخنرانی کرد.
در جریان این سفر سه سند همکاری مشترک با سوئیس و چهار سند همکاری مشترک با اتریش به امضای طرفین رسید.
روحانی پس از سفری سه روزه به سوئیس و اتریش، پنج شنبه هفته گذشته به تهران بازگشت.
فرصت محدود
رئیس‌جمهور کشورمان پنجشنبه هفته گذشته در تماس تلفنی با «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان، با اشاره به خروج یکجانبه آمریکا از برجام و فرصت محدودی که در اختیار اروپا قرار گرفت تا مواضع خود را به طور روشن و صریح درباره چگونگی ادامه برجام اعلام کنند، گفت: پس از خروج آمریکا از برجام مشکلاتی در زمینه اقتصادی، روابط بانکی و نفتی ایجاد شده و شرکت‌های سرمایه‌گذار در ایران برای ادامه فعالیتشان دچار تردید شدند.
وی با اشاره به ارائه بسته پیشنهادی سه کشور اروپایی در ارتباط با چگونگی عمل به تعهدات و همکاری هایشان در برجام، آن را مایوس‌کننده عنوان کرد و گفت: متاسفانه در بسته پیشنهادی ارائه شده راهکار عملیاتی و شیوه مشخصی برای ادامه همکاری‌ها وجود نداشت و یک سری تعهدات کلی در حد بیانیه‌های سابق اتحادیه اروپا عنوان شده بود.
«آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان نیز در این گفت‌وگوی تلفنی، با اشاره به اینکه در بسته پیشنهادی به ایران موضوعات کلی و اصولی مورد‌اشاره قرار گرفته و در زمینه جزئیات باید گفت‌وگو‌ها ادامه پیدا کند، گفت: آنچه اهمیت دارد این‌است که می‌دانیم و یقین داریم می‌خواهیم در برجام بمانیم و معتقدیم باید با آرامش ادامه روند گفت‌وگوها به انجام برسد.
برآورده نشدن خواسته‌های ایران
روحانی شامگاه پنجشنبه هفته گذشته در تماس تلفنی «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه با وی، تلاش فرانسه در روند حفظ برجام در ماه‌های گذشته را مثبت دانست و اظهار داشت: بسته پیشنهادی اروپا درباره ادامه روند همکاری‌ها در برجام دربرگیرنده همه خواسته‌های ما نیست و امیدواریم روند مذاکرات وزرای 5 کشور در وین، بتواند خواسته‌های ایران را برای ادامه همکاری در برجام تامین کند.
رئیس‌جمهور با اشاره به فعالیت‌های اقتصادی و روابط بانکی و مشکلات به وجود آمده برای برخی شرکت‌های اروپایی در پروژه‌های ایران، بواسطه خروج یکجانبه آمریکا از برجام، گفت: انتظار ما از اروپا ارائه یک برنامه عملیاتی روشن و دارای زمان‌بندی تا بتواند نقشی جبران‌کننده در قبال خروج آمریکا داشته باشد. «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه نیز در این مکالمه تلفنی با اشاره به اراده فرانسه برای پایبندی به تعهدات خود در برجام، بر ضرورت تلاش برای ادامه همکاری‌ها و گفت‌وگو‌های فی‌مابین برای تداوم این توافق مهم تاکید کرد.
«ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه روز جمعه در اظهارنظری گستاخانه گفت که ایران با به تهدیدها در زمینه اینکه، پایبندی به تعهدات هسته‌ای خود را متوقف می‌کند، پایان دهد.
قول‌های بزرگ و مبهم!
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه که در وین و برای شرکت در نشست وزیران امور خارجه عضو برجام حضور دارد، گفت:  انتظار دارم همتایانم در اتحادیه اروپا بویژه سه کشور اروپایی به اضافه چین و روسیه به‌جای قول‌های بزرگ و نامشخص، تعهداتی روشن و قابل اجرا بدهند.
ظریف در اظهارنظری توئیتری گفته که او در نشست روز جمعه وین دستور کار مشخصی داد: دریافت تعهدات قابل اجرا از سوی طرف‌های باقی مانده در برجام برای تضمین منافع ایران.
وی در توئیتر خود درباره این نشست نوشت: وظیفه من کاملا روشن است: ایجاد راه‌حل‌های عملی. از اتحادیه اروپا‌ و همتایانم در سه کشور اروپایی به اضافه دو کشور (روسیه و چین) انتظار دارم که تعهدات قابل اجرا و مشخصی ارائه دهند و قول‌های مبهم و طولانی مدت ندهند».
ظریف افزود:‌اشتباه نکنید: تحریم‌ها و پایبندی به برجام با هم قابل جمع نیستند.
وی در اظهارنظری دیگر گفت: درباره تعهدات طرف‌های اروپایی به برجام لازم است اراده به عمل تبدیل شود.
اروپا وقت تلف می‌کند
عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه در دومین همایش همکاری‌های بین‌المللی اقتصادی ایران و اروپا در بروکسل در مصاحبه‌ای با خبرگزاری اسپوتنیک گفت: از زمانی که ایران برجام را امضا نموده است، ایران تا به حال تمام تعهدات خود به برجام را رعایت نموده است. اما طرف مقابل از انجام تعهدات خود بر اساس برجام سر باز زده است. اروپایی‌ها طی مدت گذشته آمریکا را بهانه می‌کردند و اظهار می‌داشتند که شرکت‌های اروپایی به دلیل فشار آمریکا نمی‌توانند با ایران معامله کنند و اینکه کشور‌های اروپایی به دلیل ترس از آمریکا با ایران معامله نمی‌کنند، بدین ترتیب چند سال وقت تلف کردند و همه تقصیر‌ها را گردن آمریکا انداختند. امروز آمریکا از برجام خارج شده است و اروپایی‌ها باید تکلیف خود را مشخص نمایند که اگر می‌خواهند در برجام باقی بمانند، ایران باید از تمامی امتیازات برجام استفاده کند و برخوردار باشد.
عراقچی تصریح کرد: اگر بنا باشد کشور‌های اروپایی بخواهند بازی قبلی خود را ادامه دهند و این بار بگویند که به بهانه تحریم‌های آمریکا، شرکت‌ها و بانک‌هایمان با ایران تعامل نخواهد کرد، و می‌ترسند تعامل کنند این عملاً از سوی ایرانی‌ها به‌عنوان یک بازی تلقی می‌شود. یعنی اروپایی‌ها می‌گویند که ما در برجام باقی خواهیم ماند، اما شرکت‌ها و بانک‌های ما نمی‌توانند با ایران تعامل کنند. این در واقع نشانه این است که اروپایی‌ها با آمریکایی‌ها دست‌شان در یک کاسه است و بدین‌ترتیب آمریکا نقش «پلیس‌بد» و اروپا نقش «پلیس خوب» را ایفا می‌کنند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه «تحریم‌ها و برجام در کنار هم نمی‌نشینند» اظهار داشت: ایرانی‌ها می‌گویند خروج آمریکا از برجام فقط بازی پلیس بد و پلیس خوب است و در این میان، نقش پلیس خوب را اروپا بازی می‌کند. آنچه که برای ما اهمیت دارد اجرای کامل و تمام عیار برجام است. برای ما اهمیتی ندارد چگونه اروپا قصد دارد برجام را حفظ و تحریم‌های آمریکا را دور بزند.
بسته پیشنهادی
استمرار خسارت محض
بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا به ایران پس از خروج آمریکا از برجام و بعد از حدود دو ماه ارائه شد.
هنوز خبری رسمی از محتوای بسته راهکارهای عملی اروپا برای حفظ منافع ایران از برجام منتشر نشده است ولی با استناد به اظهارات روحانی و ظریف و عراقچی، این بسته نتوانسته درخواست‌های ایران را تأمین کند به نحوی که روحانی آن را مایوس‌کننده خوانده و گفته که بسته مزبور دربرگیرنده همه خواسته‌های ایران نیست.
آنچه از ظاهر امر برمی‌آید اینکه در بسته پیشنهادی ارائه شده راهکار عملیاتی و شیوه مشخصی برای ادامه همکاری‌ها وجود ندارد و یک سری تعهدات کلی در حد بیانیه‌های سابق اتحادیه اروپا عنوان شده است.
هجدهم اردیبهشت ماه بود که ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا پس از حدود سه سال عهدشکنی کشورش در برجام و درست در زمانی ‌ که خیالشان از بقای دستاوردها و همچنین ادامه حضور ایران در برجام راحت شد، خروج آمریکا را از این سند اعلام کرد. بلافاصله از خروج ترامپ، روحانی رئیس‌جمهور ایران در سخنانی ضمن محکومیت این حرکت، از ادامه حضور ایران در برجام با کشورهای اروپایی خبر داد و امیدوارانه فرصتی به اروپایی‌ها برای محک ایشان داد. اما امروز و با گذشت بیش از 50 روز از آن صحبت‌ها و همچنین شروط قاطعانه رهبر انقلاب برای جلوگیری از شکل‌گیری یک برجام معیوب دیگر؛ حتی مقامات ارشد دولت نیز به بدعهدی، زیاده‌خواهی و خباثت اروپایی‌ها اذعان کرده‌اند.
نشست کمیسیون مشترک
در پی درخواست ایران در نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان در تاریخ چهارم خرداد 97 در وین، برای برگزاری نشست کمیسیون در سطح وزرای خارجه،‌ دیروز (جمعه) 15 تیرماه وزرای امور خارجه ایران و گروه 1+4 (آلمان،‌ فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) به همراه فدریکا موگرینی در وین گردهم آمدند و درباره برجام بدون آمریکا و حفظ این توافق به گفت‌وگو پرداختند.
«بوریس جانسون» وزیر خارجه انگلیس به خاطر حضور در نشستی در لندن درباره برگزیت، در این نشست حضور نداشت و «الستر برت» معاونش در این نشست شرکت کرد.
به گزارش فارس، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه پیش از برگزاری نخستین نشست کمیسیون مشترک وزرای خارجه عضو برجام بدون آمریکا در یک صبحانه کاری به بحث و گفت‌وگو پرداختند.
ظریف همچنین با «وانگ یی» وزیر خارجه چین «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه نیز به صورت دوجانبه دیدار و گفت‌وگو کرد.
نخستین نشست کمیسیون مشترک وزرای خارجه برجام با حضور وزیران خارجه ایران و 1+4 و موگرینی و بدون حضور آمریکا در وین روز جمعه به کار خود پایان داد.
رویترز در گزارشی نوشت: «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان که برای نشست ایران و کشورهای دیگر طرف توافق هسته‌ای به وین سفر کرده بود، گفت: اتحادیه اروپا نمی‌تواند همه خساراتی که با خروج شرکت‌ها از ایران به‌وجود می‌آید را به‌طور کامل جبران کند.
به گزارش خبرگزاری‌ها، قانونگذاران اتحادیه اروپا چهارشنبه هفته گذشته از طرح همکاری «بانک سرمایه‌گذاری اروپا» با ایران حمایت کردند.
اما نکته مهم اینجاست که تصمیم پارلمان اروپا، بانک سرمایه‌گذاری را به همکاری با ایران ملزم نمی‌کند. خبرگزاری رویترز نوشته تجارت با ایران ممکن است تبعات گسترده‌ای برای این بانک داشته باشد و توان آن برای درآمدزایی در بازارهای آمریکایی را محدود کند.
عدم جبران تخلفات آمریکا
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا بعد از پایان نشست مشترک کمیسیون برجام به خبرنگاران گفت که طرفین توافق کردند مذاکرات ادامه یابد.
خبرنگار رویترز حاضر در محل مذاکرات نوشت: موگرینی به هیچ سؤالی پاسخ نداد و محل مذاکرات را ترک کرد.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه نیز پس از شرکت در نخستین نشست کمیسیون مشترک برجام گفت: تعهدات مطرح شده در جلسه روز جمعه را به تهران منتقل می‌کنیم و مقامات عالی کشور تصمیم لازم را درباره نحوه ادامه کار خواهند گرفت.
ظریف افزود: جمهوری اسلامی ایران این حق را برای خود محفوظ نگهداشته که در برابر تخلف رسمی و بزرگ آمریکا از برجام، اقداماتی که در برجام دیده شده را انجام دهد، به درخواست اعضای دیگر برجام، این اقدامات را به تعویق انداخته تا اینکه مطمئن شود منافع مردم ایران تضمین شود.
وی در ادامه با بیان اینکه ایران همواره به عهد خود پایبند بوده و هم‌اکنون نیز به عهد خود پایبند است، گفت: ولی در قالب برجام این امکان را داریم که اگر در زمانی به مصلحت کشور تشخیص داده شد که به‌خاطر نقض آمریکا، چون نقض آمریکا هنوز موضوعی حل نشده‌ است، یعنی کسی نتوانسته مشکل خروج آمریکا از برجام را حل و فصل کند به‌خاطر اینکه آمریکا به برجام برنگشته و تخلفات آمریکا توسط این کشور جبران نشده و ایران براساس برجام این حق را دارد که اقداماتی را انجام دهد، البته اقدامات دارای عواقب خودش نیز هست.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه براساس پیش‌بینی‌هایی که صورت گرفته، در مرحله اول ما این فرصت را خواهیم داد که این تعهدات را عملیاتی کنند، اظهار داشت: نحوه عملیاتی شدن آن را روز جمعه برای ما توضیح دادند، اما باید ببینم در صحنه اجرا چگونه عملیاتی می‌کنند و البته اقدامات خود را در نظر داریم که در صورتی موفق به عملیاتی شدن درست تعهداتشان نشوند، ما اقدام کنیم.