انسانی و ریاضی در حاشیه
کنکور ۹۷ در سیطره داوطلبان تجربی
این روزها که تب کنکور به بالاترین درجه خود نزدیک میشود بد نیست گذری آماری به شرکتکنندگان و داوطلبان مشتاق برای نشستن روی صندلیهای دانشگاهی داشته باشیم؛ آماری که بسیار گویاست و خسارتهای آینده کشور را در بسیاری از حوزههای دانش و معرفت فریاد میزند.
تنها کمتر از چند روز به آغاز ماراتن کنکور باقی مانده و آنطور که آمارها میگویند بیشترین تعداد داوطلبان قرار است در گروه علوم تجربی با یکدیگر به رقابت بپردازند؛ داوطلبانی که مروری بر آرایش رشتهها و توزیع آنها در شاخههای مختلف علوم بسیار قابل تأمل است.
آن طور که بر اساس اعلام سازمان سنجش آموزش کشور، در کنکور ۹۷ جمعا تعداد یک میلیون و ۱۱ هزار و ۸۲۵ داوطلب ثبتنام نمودهاند که از این تعداد ۶۴۲ هزار و ۴۵۱ داوطلب در گروه آزمایشی علوم تجربی، تعداد ۲۰۵ هزار و ۲۶ نفر در گروه آزمایشی علوم انسانی، تعداد ۱۴۴ هزار و ۵۵۰ نفر در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی و مابقی در گروههای آزمایشی زبانهای خارجی و هنر ثبتنام کردهاند؛ و قرار است تا کارت ورود به جلسه آزمون از روز دوشنبه ۴ تیر بر روی سایت سازمان سنجش قرار گیرد که این داوطلبان بتوانند تا چهارشنبه ۶ تیر ۹۷ نسبت به پرینت کارت خود اقدام کنند.
با نگاهی به اعداد و ارقام ارائه شده تفاوت فاحش بین تعداد و شرکت کنندگان گروه علوم تجربی با سایر گروههای رقابتکننده قابل مشاهده است که به نوعی باعث نگرانی هم شده است. در واقع میتواند بیانگر علاقه وافر داوطلبان به رشتههای پزشکی باشد. داوطلبانی که به احتمال بسیار قوی با تلقین و هدایت و علاقه خانوادههایشان این احساس را در خود پیدا کردهاند. روانشناسان میگویند تمایل والدین به تحصیل فرزندشان در رشته پزشکی به دلیل کمکاریهایی است که در سیستم آموزشی کشور حاکم شده است. در صورتی که خانوادهها درباره رشتههای تحصیلی و بازار کار و آینده آنها اطلاعات دقیقی را کسب میکردند شاید تمایلشان در این حد بالا نبود. این مورد تا سالهای گذشته شامل حال رشتههای فنی و حرفهای بوده است و گویا هنرستانها در بازه زمانی مشخصی پذیرای دانشآموزان بیشتری نسبت به رشتههای دبیرستانی بودهاند. در حالی که طی چند سال اخیر داوطلبان، تحصیل در رشته علوم تجربی را نسبت به سایر رشتهها ترجیح دادهاند.
اما نکتهای که در این میان قابل تامل است، نگرانی مسئولان دانشگاهی از کم شدن تعداد متقاضیان رشتههای مربوط به علوم انسانی و علوم ریاضی است. شایان ذکر است که در ارتباط با این موضوع رهبر معظم انقلاب نیز فرمودند: «خطر نامتوازن شدن رشتههای دانشگاهی و افزایش گرایش به رشتههای درآمدزا که باعث کم شدن گرایش به رشتههای بسیار مهمی همچون ریاضی و فیزیک شده است موضوعی است که باید مورد توجه مسئولان آموزشی عالی و جامعه دانشگاهی قرار بگیرد.» رویای پوشیدن لباس سفید پزشکی و به دست آوردن درآمد بالا از جمله دلایلی است که میتواند در بالا بردن تعداد مشتاقان رشته پزشکی و البته کنکوریهای رشته علوم تجربی حرف اول را بزند.
در این میان آمارهای دیگر نشان میدهد که بیش از ۹۵ درصد داوطلبان کنکور در رشته علوم تجربی به رویای خود نمیرسند! آموزش و پرورشیها در اوایل سال ۹۴ طرح توازن رشتههای تحصیلی و توقف توسعه رشته علوم تجربی را در دستور کار قرار دادند و آن طور که علی زرافشان، معاون متوسطه این وزارتخانه گفته است این طرح از سال ۹۴ اجرایی شده است. براساس این طرح که در برنامه توسعه پنجم نیز آمده بود؛ توازن رشتههای تحصیلی به ازای توقف توسعه رشته علوم تجربی، رشته ریاضی و علوم انسانی مورد توجه قرار گرفته و این توزیع مناسب جزو وظایف و تکالیف آموزش و پرورش برای اعمال سیاستهای کلان کشوری است.
این موضوع همچنین درباره رشتههای فنی و حرفهای نیز وجود دارد و در برنامه ششم توسعه نیز به آن تاکید شده است. آموزش و پرورشیها با این برنامهریزیها سعی در کاهش تعداد داوطلبان رشته علوم تجربی داشتند این در حالی است که برای کنکور امسال همچنان آمار بسیار بالایی از متقاضیان تحصیلکننده در این رشته اعلام شده است.
البته بهارستانیها نیز برای این موضوع واکنش نشان دادهاند. زیرا حمایت میرزاده عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی نیز درباره این موضوع و نقش دستگاههای اجرایی اعلام کرده بود: مسئله تورم در رشتههای تجربی، موضوع فرهنگی محسوب میشود. خانوادهها و افراد منزلت اجتماعی را در مهندس و دکتر شدن فرزندانشان میدانند.
از طرفی در رسانهها به خصوص صدا و سیما در قالبهای مختلف مانند فیلمها این مشاغل و رشتهها همیشه بالاتر از رشتههای دیگر نشان داده میشوند. همچنین درآمد بالای این رشتهها نیز سبب شده تا متقاضی آنها زیاد باشد که از دیگر دلایل تورم در گروه تجربی است.
در این شرایط بهتر است آموزش و پرورش به دنبال راه چارهای موثرتر باشد. چرا که با این افزایش تعداد طبیعتا عرصه رقابت تنگتر میشود. ضمن اینکه این پشت کنکوریها که تعداد بالایشان حکایت از تلاشی چند ساله دارد، در صورت عدم موفقیت در آزمون دچار سرخوردگی میشوند امکان بالایی دارد که به خیل عظیم هجوم آورندگان به بازار بیکاری بپیوندند!