خاستگاه مهدویت(3)(پرسش و پاسخ)
پرسش:
خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور مصلح و منجی عالم بشریت از منظر آموزه‌های وحیانی چیست؟
پاسخ:
در دو بخش قبلی پاسخ به این سوال خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور مصلح و منجی عالم بشریت را در محورهایی همچون: 1- ندای فطرت و طبیعت ذات بشر 2- ظلم‌ستیزی و نجات مستضعفان 3- شکست و ناکامی حکومت‌ها و نظام‌های سیاسی 4- فلسفه تاریخ و معناداری آن 5- قانون سیر تکاملی جامعه‌ها 6- قانون کنش و واکنش‌های تاریخی مطرح کردیم. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی می‌گیریم.
7- قانون انتظار عمومی
در نهاد انسان‌ها، همواره عشق به نیکی، زیبایی و آگاهی نهفته است. باور به ظهور مصلح جهانی، جزیی از این عشق و زیباخواهی است. درواقع ظهور امام مهدی(عج)، بروز کامل این فضایل و خوبی‌ها است و این مطلوب و خواست همه انسان‌های بصیر و پاک‌سرشت و نقطه اوج این علاقه و عشق‌ورزی است. چگونه ممکن است عشق به تکامل همه‌جانبه در درون جان انسان باشد و چنان انتظاری نداشته باشد! مگر تحقق رشد و کمال نهایی جامعه انسانی بدون آن امکان‌پذیر است؟!
احساسات و دستگاه‌های وجودی انسان، نمی‌تواند هماهنگ با مجموعه عالم هستی نباشد؛ زیرا همه جهان هستی یک واحد به هم پیوسته است و وجود او نمی‌تواند از بقیه جهان، جدا باشد. از این به هم پیوستگی به خوبی می‌توانیم نتیجه بگیریم که اگر انسان‌ها انتظار مصلح بزرگ را می‌کشند که جهان را آکنده از صلح و عدالت و نیکی می‌کند؛ دلیل بر آن است که چنان نقطه اوجی در تکامل جامعه انسانی امکان‌پذیر و عملی است که عشق و انتظار آن در درون جان ما است. عمومیت این اعتقاد در همه مذاهب، نشانه دیگری بر اصالت و واقعیت آن است. (حکومت جهانی مهدی، آیت‌الله مکارام شیرازی، صص 35-97)
8- اتفاق ادیان و مصلحان بشری
تمام ادیان آسمانی به پیروان خود، عصر درخشان و سعادت عمومی، آینده مشعشع و صلح جهانی و دوران پرخیر و برکت را نوید داده‌اند که در آن، نگرانی‌ها، دلهره‌ها و هراس‌ها مرتفع شود و به یمن ظهور شخصی بزرگ و مردی خدایی - که به تاییدات الهی موید است - در روی زمین منطقه و شهر و دهستان و دهی باقی نماند؛ مگر آنکه در آن بانگ دلنواز توحید بلند شود و روشنایی یکتاپرستی، تاریکی شرک را زایل سازد و علم و عدل و راستی و امانت، چهره جهان‌آرای خود را بنمایانند و همه جا را منور سازند. این موعود عزیز برحسب استوارترین و صحیح‌ترین مصادر اسلامی، خلیفه دوازدهم حضرت محمد(ص) و دوازدهمین رهبر و امام بعد از آن حضرت است. القاب مشهورش دربین مسلمین، مهدی، قائم، منتظر، صاحب‌الامر، صاحب‌الزمان و بقیه‌الله است. در زبان‌های دیگر، مسیحا، گرزاسیه، وشینو، ارتود، مهمید و ... خوانده شده است. (امامت و مهدویت، آیت‌الله صافی گلپایگانی، ج 2، ص 135). پس می‌توان گفت: تقریبا همه کسانی که در این زمینه مطالعه دارند، متفق‌اند که تمام اقوام جهان، در انتظار یک رهبر بزرگ انقلابی به سر می‌برند که هرکدام او را به نامی می‌نامند؛ ولی همگی در اوصاف کلی و اصول برنامه‌های انقلاب او اتفاق دارند.
9- ابتنای بر قرآن و حدیث
اصل مهدویت، مبتنی بر آیات متعددی از قرآن است که دلالت بر پیروزی و فلاح و غلبه سپاه خدا دارند. این آیات علاوه بر آنکه بر استقرار دین خدا درسراسر زمین و آینده درخشان عالم دلالت دارند، برحسب معتبرترین مدارک و تفاسیر و احادیث، به تحول بی‌سابقه و بی‌نظیر و انقلابی که به رهبری و قیام حضرت مهدی انجام خواهد گرفت، تفسیر شده است.
آیاتی مانند:
«فان حزب‌الله هم‌الغالبون» (مائده - 56)
«انهم لهم‌المنصورون» (صافات، 172)
«و یریدالله ان یحق الحق بکلماته...» (انفال، 7)
«... لیظهره علی‌الدین کله» (فتح - 28)
«نرید ان نمن علی‌الذین استضعفوا فی‌الارض» (قصص - 5)
علاوه بر آیات قرآن، مهدویت و تمامی فروع و جزئیات آن، مبتنی بر احادیث معتبر و متواتر است؛ زیرا کتاب‌های حدیث و صحاح و مسانید و اصول سنت و شیعه در این زمینه، از حد احصا و شمارش خارج است. براین اساس نیز «اصل مهدویت» مورد اتفاق مسلمانان و اجماع شیعه و سنی است.
خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور مصلح و منجی عالم بشریت از منظر آموزه‌های وحیانی چیست؟
پاسخ:
در دو بخش قبلی پاسخ به این سوال خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور مصلح و منجی عالم بشریت را در محورهایی همچون: 1- ندای فطرت و طبیعت ذات بشر 2- ظلم‌ستیزی و نجات مستضعفان 3- شکست و ناکامی حکومت‌ها و نظام‌های سیاسی 4- فلسفه تاریخ و معناداری آن 5- قانون سیر تکاملی جامعه‌ها 6- قانون کنش و واکنش‌های تاریخی مطرح کردیم. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی می‌گیریم.
7- قانون انتظار عمومی
در نهاد انسان‌ها، همواره عشق به نیکی، زیبایی و آگاهی نهفته است. باور به ظهور مصلح جهانی، جزیی از این عشق و زیباخواهی است. درواقع ظهور امام مهدی(عج)، بروز کامل این فضایل و خوبی‌ها است و این مطلوب و خواست همه انسان‌های بصیر و پاک‌سرشت و نقطه اوج این علاقه و عشق‌ورزی است. چگونه ممکن است عشق به تکامل همه‌جانبه در درون جان انسان باشد و چنان انتظاری نداشته باشد! مگر تحقق رشد و کمال نهایی جامعه انسانی بدون آن امکان‌پذیر است؟!
احساسات و دستگاه‌های وجودی انسان، نمی‌تواند هماهنگ با مجموعه عالم هستی نباشد؛ زیرا همه جهان هستی یک واحد به هم پیوسته است و وجود او نمی‌تواند از بقیه جهان، جدا باشد. از این به هم پیوستگی به خوبی می‌توانیم نتیجه بگیریم که اگر انسان‌ها انتظار مصلح بزرگ را می‌کشند که جهان را آکنده از صلح و عدالت و نیکی می‌کند؛ دلیل بر آن است که چنان نقطه اوجی در تکامل جامعه انسانی امکان‌پذیر و عملی است که عشق و انتظار آن در درون جان ما است. عمومیت این اعتقاد در همه مذاهب، نشانه دیگری بر اصالت و واقعیت آن است. (حکومت جهانی مهدی، آیت‌الله مکارام شیرازی، صص 35-97)
8- اتفاق ادیان و مصلحان بشری
تمام ادیان آسمانی به پیروان خود، عصر درخشان و سعادت عمومی، آینده مشعشع و صلح جهانی و دوران پرخیر و برکت را نوید داده‌اند که در آن، نگرانی‌ها، دلهره‌ها و هراس‌ها مرتفع شود و به یمن ظهور شخصی بزرگ و مردی خدایی - که به تاییدات الهی موید است - در روی زمین منطقه و شهر و دهستان و دهی باقی نماند؛ مگر آنکه در آن بانگ دلنواز توحید بلند شود و روشنایی یکتاپرستی، تاریکی شرک را زایل سازد و علم و عدل و راستی و امانت، چهره جهان‌آرای خود را بنمایانند و همه جا را منور سازند. این موعود عزیز برحسب استوارترین و صحیح‌ترین مصادر اسلامی، خلیفه دوازدهم حضرت محمد(ص) و دوازدهمین رهبر و امام بعد از آن حضرت است. القاب مشهورش دربین مسلمین، مهدی، قائم، منتظر، صاحب‌الامر، صاحب‌الزمان و بقیه‌الله است. در زبان‌های دیگر، مسیحا، گرزاسیه، وشینو، ارتود، مهمید و ... خوانده شده است. (امامت و مهدویت، آیت‌الله صافی گلپایگانی، ج 2، ص 135). پس می‌توان گفت: تقریبا همه کسانی که در این زمینه مطالعه دارند، متفق‌اند که تمام اقوام جهان، در انتظار یک رهبر بزرگ انقلابی به سر می‌برند که هرکدام او را به نامی می‌نامند؛ ولی همگی در اوصاف کلی و اصول برنامه‌های انقلاب او اتفاق دارند.
9- ابتنای بر قرآن و حدیث
اصل مهدویت، مبتنی بر آیات متعددی از قرآن است که دلالت بر پیروزی و فلاح و غلبه سپاه خدا دارند. این آیات علاوه بر آنکه بر استقرار دین خدا درسراسر زمین و آینده درخشان عالم دلالت دارند، برحسب معتبرترین مدارک و تفاسیر و احادیث، به تحول بی‌سابقه و بی‌نظیر و انقلابی که به رهبری و قیام حضرت مهدی انجام خواهد گرفت، تفسیر شده است.
آیاتی مانند:
«فان حزب‌الله هم‌الغالبون» (مائده - 56)
«انهم لهم‌المنصورون» (صافات، 172)
«و یریدالله ان یحق الحق بکلماته...» (انفال، 7)
«... لیظهره علی‌الدین کله» (فتح - 28)
«نرید ان نمن علی‌الذین استضعفوا فی‌الارض» (قصص - 5)
علاوه بر آیات قرآن، مهدویت و تمامی فروع و جزئیات آن، مبتنی بر احادیث معتبر و متواتر است؛ زیرا کتاب‌های حدیث و صحاح و مسانید و اصول سنت و شیعه در این زمینه، از حد احصا و شمارش خارج است. براین اساس نیز «اصل مهدویت» مورد اتفاق مسلمانان و اجماع شیعه و سنی است.