یکی از آموزه‌های قرآنی این است که آدمی در این دنیا در حال دادوستد و معامله دائمی است، بر اساس آیات قرآن، برخی انسان‌ها هستند که از زندگی‌شان سود می‌برند و در تجارت خود ضرر نمی‌کنند؛ اما برخی دیگر، تجارتشان سودی ندارد و نهایت آن به بدبختی می‌انجامد.
معامله با خدا؛ تجارتی پرسود
 گاهی خداوند انسان‌ها را به تجارتی راهنمایی می‌کند که از عذاب الیم رهایی یابند و گاهی خداوند متعال خریدار می‌شود و جان انسان‌ها را می‌خرد و در عوض بهایی به ارزش سعادت ابدی به آنها می‌دهد. طبیعتا تجارت پرسودی است که آدمی چند سال زندگی‌اش را بدهد و به جای آن میلیاردها سال بلکه بی‌نهایت سال، زندگی همراه با سعادت دریافت کند.
انسان دائم عمر خود را در راهی صرف می‌کند و در واقع معامله می‌کند؛ همچنین اموال نیز نهایتا تا هنگام مرگ تحت مالکیت ما هستند؛ لذا باید ببینیم در این معامله‌ها، در مقابل داده‌های خود، چه دریافت می‌کنیم؟ آیا آنچه گرفته‌ایم ارزش آنچه داده‌ایم را دارد؟ در واقع خداوند بارها در آیات قرآن کریم به انسان‌ها آگاهی می‌دهد که مراقب باشید که چگونه معامله می‌کنید؟ حال که مجبور به معامله عمر و مال خود هستید؛ حداقل با کسی معامله کنید که سودی داشته باشد.
نیت؛ تعیین‌کننده ارزش عمل
 ارزش داده و ستانده‌ها در معاملات دنیایی معلوم است و بهای مشخصی دارد؛ در معاملات دنیایی ، بایع و خریدار تنها به ارزش واقعی جنس می‌نگرند و نه به نیت طرف مقابل؛ مثلا یک قطعه طلای زینتی، قیمت مشخصی دارد و هر کس با هر نیتی بخواهد بخرد یا بفروشد، قیمت آن تغییر نمی‌کند؛ اما خداوند متعال گاهی یک جنس را از دو نفر با قیمت‌های بسیار متفاوت می‌خرد؛ گاه خداوند یک نماز را از یک نفر به بهای بسیار بالایی می‌خرد و از نفر دیگر به بهایی بسیار اندک، و گاهی خداوند اصلا همان نماز را از فردی نمی‌خرد؛ لذا بستگی به نیت فرد دارد که چه اندازه در کار خود خالص بوده است.
امروز که نظام اسلامی برقرار است و افراد مشغول کار هستند، اگر در کار خود کم نگذارند و مرتکب تخلفی نشوند، باز هم اجر هرکدام از آنها متفاوت است؛ گاه اجر آنها به اندازه همان حقوقی است که می‌گیرند و گاهی صدها برابر و گاه هزاران برابر نزد خداوند اجر دارد؛ میزان اجر، وابسته به نیتی است که افراد دارند. اگر کار برای خداوند شد، ارزش والایی می‌یابد.
حتی جهاد افراد در مقابل دشمنان دین، با هم متفاوت است؛ اجر کسی که به اجبار و علیرغم میل باطنی به جبهه برود با کسی که عاشقانه به جبهه رفته و روز و شب در آرزوی شهادت است، بسیار متفاوت است.
فردی را می‌شناختم که نذر کرده بود و چهل شب جمعه از تهران به جمکران می‌آمد تا خدا به او توفیق شهادت بدهد! تفاوت کسی که این چنین عاشق شهادت است با فرد دیگر متفاوت است.
هر کدام از ما باید به کارهای‌مان نظر کنیم که تا چه اندازه برای خداست،گاه فردی با نیت انجام وظیفه شغلی و کسب درآمد حلال از منزل بیرون می‌آید که البته کار وی دارای اجر است؛ اما با اجر فردی که حتی در هر نفس کشیدن به یاد خداست و به دنبال کسب رضای الهی است، بسیار فرق دارد.
برخی از افراد خداوند را به خاطر دوری از جهنم عبادت می‌کنند و برخی برای رسیدن به نعمات بهشتی؛ اما عده‌ای هم به خاطر خود خداوند او را عبادت می‌کنند؛ هرچند همه آنها مأجور هستند، اما اختلاف درجه دسته سوم، با دسته اول و دوم، بسیار زیاد و غیر قابل مقایسه است.
باید در انجام وظیفه شغلی‌مان نیز رضای الهی را در نظر بگیریم، راه انداختن کار ارباب رجوع به خاطر رضای الهی بسیار ارزشمند است و اجر کار را چندین برابر می‌کند.
گاه انسان به نیت افزایش روزی، شفای بیماری، خرید زمین و مسکن و نظایر آن به زیارت می‌رود؛ پاداش کار وی همان است که درخواست کرده است؛ اما کسی که هستی اندک خود را برای پذیرایی از زائر اربعین در طبق اخلاص قرار می‌دهد و تنها به خاطر عشق و محبت به امام حسین(ع) و نه درخواست امور دنیایی چنین می‌کند، اجری دارد که محاسبه آن از عهده ما خارج است. لذا اختلاف در نیت‌ها سبب تفاوت در ارزش کار می‌شود.
امام معصوم (ع) هفتاد بار کشته شدن همراه با رضای الهی را بیشتر از زندگی همراه با آسودگی دوست دارد. امام حسین(ع) همه چیز را به خاطر خدا رها کرد و حتی حاضر به بیوه شدن همسر و یتیم شدن بچه‌هایش شد تا تنها به رضای الهی برسد؛ ما پیرو چنین مکتبی هستیم؛ لذا باید خود را آماده کرده و عادت بدهیم تا به خاطر رضایت الهی از برخی امور صرف‌نظر کنیم.
بیانات آيت‌الله مصباح يزدي(دام ظله)  در دیدار جمعی از رؤسای کلانتری‌های سراسر کشور؛ قم؛15/8/96
زلال بصیرت روزهای  پنج‌شنبه منتشر می‌شود.