سرویس سیاسی-
در حالی که رسانه‌های انگلیس مدعی شده بودند دولت بریتانیا اعلام آمادگی کرده است تا در ازای آزادی نازنین زاغری ۴۰۰ میلیون پوند (معادل ۵۲۷ میلیون دلار) پول به ایران بازپرداخت کند، سخنگوی وزارت خارجه با تکذیب چنین ادعایی ارتباط دادن اين موضوعات را کاملا خلاف و مردود دانست.
بهرام قاسمي سخنگوی وزارت امور خارجه در مورد اخبار برخي از رسانه‌هاي بريتانيايي مبني بر پرداخت بدهي دولت انگليس به ايران و تلاش آنها براي ارتباط اين موضوع با پرونده نازنين زاغري اظهار کرد: پرونده خانم نازنين زاغري در دادگاه ايران بررسي و پس از طي مراحل حقوقي لازم ، براي ايشان محکوميت صادر شده است.
وي با بيان اينکه جمهوري اسلامي ايران از مدتها قبل براي دريافت حقوق حقه مردم ايران از دولت انگليس تلاشي وافر و مذاکرات طولاني و مفصلي داشته و اين موضوع را از طرق مختلف پيگيري کرده است، تاکيد کرد: پرونده خانم نازنين زاغري و موضوع پرداخت بدهي دو مسئله جدا از يکديگر هستند و هيچ ارتباطي بين آنها وجود ندارد.اين ديپلمات ارشد کشورمان افزود : ارتباط دادن اين موضوعات کاملا خلاف و مردود است.
ماجرای طلب 450 میلیون پوندی ایران از انگلیس
طلب ۴۵۰ میلیون پوندی ایران مربوط به قرارداد تسلیحاتی شاه مخلوع با دولت انگلیس در دهه هفتاد میلادی است. قراردادهایی که ایران با شرکت انگلیسی برای خرید‌تانک‌های چیفتن و تعدادی خودروهای نظامی داشته در سال 1974 و 1976 یعنی بالغ ‌بر بیش از 40 سال پیش امضاشده‌اند.
بعد از انقلاب اسلامی عمده قرارداد اجرا نشد و تعداد زیادی از‌تانک‌های چیفتن به ایران تحویل نگردید و اجرای آن قراردادها از سوی انگلیس نقض شد. به دنبال این مسئله، ایران ادعای حقوقی علیه شرکت انگلیسی اقامه کرد و بر اساس آن دیوان داوری لاهه که به‌عنوان نهادی که بتواند اختلافات دو طرف را حل‌وفصل کند، تعیین شده بود، وارد رسیدگی اختلاف گردید. با پیگیری شکایت ایران در دیوان داوری، برای اولین بار در سال 2001 حکم دیوان داوری صادر شد و در هر دو مورد قرارداد، طرف انگلیسی محکوم شناخته شد و دادگاه مصوب کرد که طرف انگلیسی موظف است بدهی‌های ایران را تأدیه کند.
در همان سال زمانی که این حکم صادر شد، دادگاه انگلیس برای اینکه این حکم را به اجرا دربیاورد تصویب کرد که مبلغی که بایستی به ایران تأدیه شود باید به‌طور مشخص تعیین شود. بدین ترتیب در پایان سال 2001 دادگاه انگلیس شرکت انگلیسی را متعهد کرد که مبلغ حدود 380 میلیون پوند را به‌عنوان ضمانت در صندوق دادگاه بگذارند که دادگاه بتواند وارد رویه حقوقی این پرونده شود و مبلغ قرارداد را مشخص کند.
به دلیل پیچیدگی موضوع و اختلافاتی که دو طرف پیرامون ابعاد فنی و حقوقی تعیین میزان طلب ایران داشتند، صدور حکم دادگاه رأی خیلی طول کشید اما نهایتاً در سال 2009 دادگاه مبلغی که باید طرف انگلیسی به‌طرف ایرانی بپردازد را مشخص کرد. اما به دلیل تحولاتی که در آن زمان ازجمله با اعمال تحریم‌ها علیه ایران از جمله تصویب قطعنامه 1929 شورای امنیت و پایه‌گذاری تحریم‌ها آغاز شده بود، اجرای این حکم عملاً به عقب افتاد تا اینکه در سال 2012 رسماً بانک مرکزی ایران هم به لیست تحریم اضافه شد و طرف انگلیسی به همین بهانه از اجرای این حکم دادگاه برای انتقال بدهی به ایران سرباز زد.
در سال 2016 که عملاً اجرای برجام شروع شد و تحریم بانک مرکزی برداشته شد طرف ایرانی درخواستش را تکرار کرد که با برداشته شدن تحریم‌ها علیه بانک مرکزی، دیگر بهانه‌ای نمانده است و این بدهی باید به‌طور کامل به‌طرف ایرانی پرداخت شود. لذا همه این مطالب و شواهد اثبات‌کننده ی این مطلب هستند که پیگیری این پرونده حداقل بیش از سه دهه در جریان بوده است. از سوی دیگر بر اساس تورم ارزش واقعی این بدهی 1/6 میلیارد دلار است اما دولت بریتانیا تاکنون از پرداخت اصل این پول هم امتناع کرده است.
نازنین زاغری کیست؟
15 فروردین ماه سال گذشته بود که خانمی جوان در فرودگاه تهران بازداشت و به زندان اوین منتقل شد؛ این خبر اولین بار در رسانه‌های انگلیسی منتشر شد و بازتاب گسترده‌ای را به دنبال داشت.
نازنین زاغری در ۱۵ فروردین به هنگام خروج از کشور به مقصد انگلستان دستگیر شد. او در ظاهر با بنیاد خیریه تامسون رویترز همکاری دارد گفته می‌شود که وی در بنیاد تامسون رویترز به عنوان مدیر پروژه فعالیت می‌کرد.
زاغری از حدود ۴ سال پیش تا به حال با بنیاد تامسون رویترز همکاری داشته است و مدیریت چندین پروژه آموزشی این بنیاد را در کشورهایی چون لبنان ، گرجستان ، اردن ، مراکش، برمه و برخی از کشورهای آفریقایی برعهده داشته است.
هرچند فعالیت ظاهری این بنیاد توسعه رسانه در سراسر جهان است اما پروژه تعریف شده برای زاغری تنها یک پروژه رسانه‌ای نبوده و وی با نفوذ میان برخی مسئولان و خبرنگاران سعی در ایجاد یک شبکه گسترده و دریافت اطلاعات از آنها داشته است؛ زاغری یک همسر انگلیسی داشته و تابعیت دوم او هم انگلیسی است دختر وی نیز که نامی کاملا انگلیسی دارد تبعه انگلیس است.
نازنین زاغری که دارای همسری انگلیسی است و در برخی خبر‌ها از او با نام و فامیل کامل نازنین زاغری رتکلیف یاد می‌شود، ۳۷ سال دارد و در بنیاد تامسون رویترز به عنوان مدیر پروژه فعالیت می‌کرد. او از سال ۲۰۱۱ در این موسسه مشغول کار بوده است.
از آموزش خبرنگار
تا پیشبرد اهداف صلیب سرخ
نازنین زاغری فعالیت‌های خود در زمینه روابط عمومی را از سال ۲۰۰۴ با صلیب سرخ جهانی در لندن آغاز کرده و پس از آن نیز مدت سه سال با همین سمت با سازمان بهداشت جهانی همکاری می‌کرده است.زاغری خود را اینگونه در سایت این بنیاد معرفی می‌کند: در چند سال گذشته من در کشورهای مختلفی چون لبنان، مراکش و گرجستان برنامه‌های آموزشی برگزار کرده‌ام، من با روزنامه نگاران، نمایندگان مجلس و نمایندگان پارلمانی زیادی آشنا شدم و در مورد نحوه پوشش اخبار مجلس و بهبود مهارت‌های خبرنگاران و چگونگی ارسال پیام‌های آنان صحبت کرده‌ام.
نازنین زاغری اولین جاسوس دستگیرشده در ایران نبوده است و پیش از آن هم افرادی مانند جیسون رضاییان و حتی دری اصفهانی به عنوان جاسوس در ایران دستگیر و محاکمه شده‌اند اما شانتاژ رسانه‌های غربی به ویژه انگلیسی برای این دستگیری در جای خود کم نظیر بوده است.
این رسانه‌ها در ابتدا اعلام کردند نازنین زاغری بی‌گناه بوده و علت دستگیری وی را موضوعات کم اهمیتی چون عدم رعایت حجاب در خارج از کشور و یا محدودیت‌های زنان در ایران می‌دانستند اما در ادامه تلاش‌های انگلیس‌ها برای آزادی وی نشان داد که زاغری تنها یک تبعه انگلیسی ساده نبوده است.
در مرحله اول، جریان رسانه‌ای معاند در خارج از کشور و برخی از جریان‌های همسو در داخل سعی کردند با جمع‌آوری امضای از شهروندان بریتانیایی روند رسیدگی به این پرونده را تحت تاثیر قرار دهند.
پشت پرده تلاش نخست‌وزیر بریتانیا
برای آزادی جاسوس دو تابعیتی
در ادامه ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا در گفت‌وگوی تلفنی با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در مورد پرونده چند شهروند دارنده تابعیت دوگانه ایرانی-بریتانیایی از جمله نازنین زاغری ابراز نگرانی کرد که این اظهارات وی از سوی برخی کارشناسان مداخله‌جویانه تلقی شده بود.
طی روزهای گذشته هم رسانه‌های غربی از تماس تلفنی وزیر خارجه انگلیس با «محمدجواد ظریف» درخصوص وضعیت «نازنین زاغری» خبر دادند.
بر اساس اعلام وزارت خارجه انگلیس، جانسون در این گفت‌وگوی تلفنی نگرانی شدید خود را از وضعیت نازنین زاغری اعلام کرده است. جانسون در یکی از مصاحبه‌های خود اعلام کرده بود که نازنین زاغری در حال آموزش روزنامه نگاران ایرانی بوده است که این سخن وی در تضاد با سیاه‌نمایی‌های رسانه‌های این کشور درباره ایران بود؛ چرا که رسانه‌‌های انگلیس پیشتر مدعی بودند که «نازنین زاغری» در جریان سفر برای بازدید خانوادگی در تهران بازداشت شده بود.
اگرچه نازنین زاغری به 5 سال حبس محکوم شده است اما نگرانی‌های رسانه‌ها و مقامات انگلیسی نشان می‌دهد که زاغری بیشتر از آنچه که درباره او گفته می‌شود پروژه‌های انگلیس را در ایران پیش برده است.
فضا‌سازی رسانه‌های انگلیسی
در آستانه پرداخت مطالبه
در همین راستا برخی رسانه‌های ‌این کشور افزایش رایزنی‌ها درباره نازنین زاغری را با هدف مبادله این محکوم امنیتی در ازای پرداخت مطالبه مربوط به سه دهه گذشته ایران از انگلیس تعبیر کردند ، همانگونه که پیش از این مقامات ایران جیسون رضاییان را با بخشی از دارایی‌های ایران که در آمریکا مسدود شده بود مبادله کردند.
رسانه‌هاي بريتانيايي از جمله تلگراف و خبرگزاري رويترز بازپرداخت اين بدهي را با آزادي محکوم دوتابعيتي ايراني-بريتانيايي، نازنين زاغري که به دلايل امنيتي در ايران زنداني است گره زده‌اند.
روزنامه سان به نقل از يک مقام بلندپايه دولت بريتانيا نوشت: مسئله نازنين زاغري و بدهي بريتانيا دو مسئله کاملا جدا هستند، اما جو بهبود روابط دو کشور ممکن است در آزادي اين زنداني و بازگشت او به بريتانيا موثر باشد.اما با این حال ديلي ميل گزارش داد يک سخنگوي دولت بريتانيا با رد ارتباط پرونده نازنين زاغري با مسئله بدهي‌هاي بريتانيا به ايران گفت: مسئله بدهي‌ها مربوط به 4 دهه پيش است و سال 2002 يک دادگاه عالي در بريتانيا راي به بازپرداخت آن داده‌ بود، اما به اين دليل که وزارت دفاع ايران در فهرست تحريم‌هاي اتحاديه اروپا قرار داشت، امکان پرداخت اين بدهي ايجاد نشده‌بود.
به گفته اين سخنگوي دولت بريتانيا کاملا غلط است که بازپرداخت اين بدهي را با ديگر موضوعات مورد بحث در روابط دو جانبه دوکشور خلط کنيم.