ضرورت حضور نوجوانان و جوانان در اردوهای راهیان نور - بخش نخست
مسافران طلائیه همسفران شهدا
گروه گزارش
مسافران طلائیه جاده بی‌خطر است
نیاز راهنما نیست؛ عشق راهبر است
مسافران طلائیه، سعیکم مشکور
در این مسیر شما را شهید همسفر است
مسافران طلائیه‌ای بلاجویان
سفر بخیر که اینجا کرانه ظفر است
(ولی‌الله کلامی زنجانی)
حدود 28 سال از نبرد هشت ساله دفاع مقدس می‌گذرد. دانش‌آموزانی که این روزها تنها از جنگ و رشادت‌های دلاور مردان آن صحنه‌ها از زبان بزرگ‌ترهایشان شنیده‌اند و گاه مستندها و یا فیلم‌هایی را دیده‌اند چگونه می‌توانند بعد از گذشت سال‌ها در صلح و آرامش، روز‌های جنگ را لمس کنند؟
این روزها دانش‌آموزان و دانشجویان هر چند از کنار مین‌های خنثی شده و خاک‌های بی‌کمین اما با همان حال و هوا به سفر راهیان نور می‌روند. دانش‌آموزانی که حتی بسیاری معتقدند شرکت در این اردوها و حضور در آن مکان‌ها تاثیرات بسیاری دراعتقاد و عملشان داشته است و آنان را از نزدیک با حقایق دفاع مقدس آشنا کرده است.
از تهران و تمام نقاط کشور اردوهای راهیان نور به سمت مناطق جبهه‌های هشت ساله دفاع مقدس در حال حرکت هستند.
در گنبد کاووس امسال، نخستین باری است که دانش‌آموزان به مناطق عملیاتی در غرب کشور اعزام شده‌اند. اعزام اردوهای راهیان نور بیش از هر مورد دیگری سبب آشنایی نسل جوان با فرهنگ جهاد و شهادت و همچنین رویارویی با جنگ نرم دشمنان انقلاب اسلامی است.
فاطمه علیمرادی مدیر یکی از دبیرستان‌های شهر تهران با بیان این جمله که «یادمان باشد اگر شهید نشویم می‌میریم « کلام خود را آغاز می‌کند و در ادامه پیرامون اهداف برگزاری اردوی معنوی راهیان نور می‌گوید: «به نظر من هدف از برگزاری اردوهای راهیان نور، آشنایی جوانان و نوجوانان با فرهنگ مقاومت و شهادت و قرار گرفتن آنان در فضای حضور شهداست. برای اینکه نسل سومی‌ها و چهارمی‌ها اقلا چند روز از نزدیک در محل حضور شهدا تنفس کنند.» از او در مورد میزان انگیزه‌ای که مدارس برای آشنایی دانش‌آموزان و شرکت در این اردوها ایجاد می‌کنند می‌پرسم، وی پاسخ می‌دهد: «تلاش مدارس متفاوت است. برخی مدارس بر حسب وظیفه کار را انجام می‌دهند و برخی مدیران به سبب ارادت شخصی و قلبی به شهدا مشتاق به انجام وظیفه هستند که البته هر یک در جای خود ماجورند.»
علیمرادی ایجاد انگیزه و ترغیب دانش‌آموزان توسط مدارس را از طریق صحبت کردن با دانش‌آموزان و خانواده‌ها می‌داند و معتقد است استفاده از برخی موارد تشویقی هم مورد نظر است. پیش از سفر به این اردوها نیاز است که نحوه برگزاری به دانش‌آموزان علاقه‌مند و خانواده‌های آنان اطلاع داده شود.
این مدیر دبیرستان در این‌باره اظهار می‌دارد: «فرآیند آماده‌سازی دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان با اعلام به دانش‌آموزان و توجیه آنان و همچنین توجیه اولیا آنان انجام می‌شود. ارائه رضایت نامه به خانواده‌ها و امضای آن در مدرسه توسط ولی دانش‌آموزان از مواردی است که پیش از برگزاری اردوها انجام می‌شود.»
این مدیر با تجربه در ادامه از پیامی که سال گذشته در باره برخی نواقص سال‌های گذشته برای یکی از برادران پاسدار ارسال کرده است چنین می‌گوید: «سال گذشته از اوایل آبان ماه که برای ثبت نام دانش‌آموزان در اردوی راهیان نور اقدام نمودیم و با اقبال آنان مواجه شدیم بر آن شدم تا به عنوان یک مربی همانند سال قبل همراه دانش‌آموزانم در این اردو شرکت داشته‌باشم.»
وی همچنین ادامه می‌دهد: «در دو سال گذشته بعضا برخی بی‌برنامگی‌هایی در همه قسمت‌های برنامه به چشم می‌خورد. به طور مثال عدم حضور راوی در اتوبوس‌ها از مواردی است که باعث می‌شود شناخت مناطق مختلف برای نسل سومی‌ها همچنان در ابهام باشد.»
فاطمه علیمرادی همچنین در انتهای کلامش در پی سوانحی که در اردوهای دانش‌آموزی و خصوصا اردوهای راهیان نور رخ داده است به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «امیدواریم که از سوی مسئولان مربوطه در این باره چاره‌ای اساسی اندیشیده شود و در پی این پیشگیری باید سفرها به صورت ریلی انجام شود و همچنین از انجام اردوها در زمان اوج ترافیک جاده‌ها خودداری شود.»
تربیت نسلی در طراز انقلاب اسلامی
برگزاری اردوهای دانش آموزی راهیان نور فرصت خوبی است که سبب می‌شود دانش‌آموزان بدانند که هم سن و سالانشان در دوران دفاع مقدس برای حفظ آنچه که به عنوان ایمان و آرمان در قلب داشته‌اند از جان و مال و هستی خود گذشته‌اند.
برداشت از این موضوع به معنای آن نیست که نوجوان و جوان امروز نیز تفنگ به دست بگیرد و نارنجک به کمر ببندد به جنگ برود بلکه جنگ جامعه حال حاضر ما با رنگ و لعاب دیگری است و امروزه عرصه جنگ نرم حرف اول را می‌زند و جوانان ما همین که بدانند برای حفظ آمال و آرمان‌هایشان بی‌وقفه از تلاش دست برندارند و به هیچ نیروی باز دارنده‌ای اجازه تسلط ندهند. سردار محمد رضا یزدی فرمانده سپاه حضرت محمد رسول‌الله(ص) تهران بزرگ در کانون فرهنگی تربیتی شهید مفتح که گردهمایی قرارگاه‌های راهیان نور دانش‌آموزی شهر است، اظهار می‌دارد: «امروز آنچه که در جامعه ما برای نوجوانان و جوانان ایجاد چالش و معضل کرده، دوگانگی و فاصله آنان از الگوهای خود است. این دوگانگی را در آموزه‌های اخلاقی و در روابط میان افراد جامعه می‌توان مشاهده کرد.»
وی ضمن اشاره به دوران هشت سال دفاع مقدس و ایثار دلاور مردان آن روزها می‌گوید: «رزمندگان دیروز و امروز ما، اهل بیت(ع) را الگوی خود قرار‌دادند و توانستند به این الگوهای مقدس نزدیک شوند که در این اردوهای راهیان نور می‌توان با صدها تن از آنان آشنا شد.» فرمانده سپاه پاسداران محمد رسول الله(ص) تهران بزرگ در حالی که راهیان نور را یک کتاب افتخارآفرینی برای ما می‌داند، می‌گوید: «نوجوانان و جوانان ما با حضور در این اردوها درس زندگی و مهارت‌های زندگی می‌آموزند و افتخار آفرینی می‌کنند. نمونه آن شهید محسن حججی است که دوران دفاع مقدس را درک نکرده بود اما با همین روایت‌ها و انتقال فرهنگی به درجه والای شهادت رسید.»
وی در ادامه ضمن بیان اهمیت آموزش‌و پرورش اظهار می‌دارد: «وقتی در این حوزه خوب عمل کنیم دیگر آنقدر زندان، بیمارستان و پلیس و... نخواهیم داشت.» حجت‌الاسلام محمد نعیمی نماینده ولی فقیه در سپاه محمد رسول الله(ص) تهران بزرگ نیز ضمن بیاناتی در این گردهمایی اظهار می‌دارد: «امروز با نسلی رو به رو هستیم که دفاع مقدس را درک نکردند و حتی برخی از آنان حوادث کمتر از یک دهه گذشته این کشور را به یاد ندارند که باید این وقایع برای آنان بازگو شود.» وی در ادامه پیرامون اهمیت اردوهای راهیان نور به خصوص برای دانش‌آموزان می‌افزاید: «خروجی اردوی راهیان نور باید تربیت نسلی در طراز انقلاب اسلامی باشد که مصداق آن شهید حججی است این شهید تکلیف‌مدار و حقوق‌مدار بود.»
قهرمانانی که راهیان نور شدند
سردار غلامحسین غیب‌پرور رئیس‌سازمان بسیج مستضعفین در حالی که معتقد است اردوهای راهیان نور نسخه شفابخش و عامل حفظ انقلاب اسلامی است اظهار می‌دارد: «کار سازمان اردویی، یک روش جذاب و اثربخش در جهت حضور مشتاقان شهدا در سرزمین‌های نور است.» وی ضمن بیان آنکه در مباحثی همچون راهیان نور باید یک پرانتز باز کنیم و در این زمینه یک نگاه ویژه به خواص جامعه داشته باشیم، می‌گوید: «باید در زمینه اعزام خواص جامعه به اردوهای راهیان نور اقداماتی انجام شود و باید این موضوع را به عنوان یک محور اساسی دنبال کنیم.» رئیس سازمان بسیج مستضعفین می‌افزاید: «واقعا به احداث مراکزی در حد دانشکده برای تربیت کسانی که می‌خواهند راهیان نور را هدایت کنند، قائل هستم، چرا که ما باید برای جمعیتی که در اردوهای راهیان نور حضور دارند، برنامه‌های ویژه‌ای داشته باشیم و اگر این‌گونه نباشد، دچار خسران می‌شویم و نیاز است که با وجود افراد توانمند و متخصص در امور راهیان نور و دفاع مقدس، قشر جوان را به اغنای درونی برسانیم.»
سخن دانش‌آموزان
به گفت‌و‌گو با تعدادی از افرادی می‌نشینیم که خود از دانش آموزانی هستند که به این سفر معنوی رفته‌اند.
نگار صیامی که حالا دانشجوست با گذشت چند سالی از اعزام خود به همراه راهیان نور، به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «فضای مناطق به گونه‌ای متفاوت و معنوی است که حتی افرادی که اعتقاد کمتری داشتند به سرعت و به میزان فراوانی تحت تاثیر قرار‌می‌گرفتند.»
وی همچنین در ادامه می‌افزاید: «اردوهای راهیان نور و قرار گرفتن در فضایی که به جا مانده از رشادت‌های هشت ساله دلیرمردان میهمان است حتی دید بسیاری از افراد را نسبت به شهدا و جنگ تحمیلی خصوصا برای نسلی چون ما که فقط نقل قول‌های جنگ را شنیده‌ایم به‌گونه‌ای مثبت و تاثیرگذار بیش از پیش تغییر می‌دهد.»
این جوان در حالی که معتقد است حضور و بازدید از مناطق عملیاتی عظمت ایثار و اخلاص عمل بزرگ مردان جبهه‌های هشت ساله را تا همیشه در ذهن باقی می‌گذارد خطاب به دانش‌آموزانی که به راحتی فرصت برای شرکت در این اردوی معنوی را در اختیار دارند، می‌گوید: «به عقیده من دانش‌آموزان حتما این سفر را تجربه کنند. من با وجود اینکه تنها یک‌بار توفیق شرکت در آن را داشتم اما هنوز هم مایل هستم که بار دیگر بروم. چرا که هر فرد را از تمام فضای زندگی معمولی برای چند روز دور نگه می‌دارد که البته تاثیرات فوق‌العاده آن تا همیشه در روح و جان می‌ماند.»
ویژگی‌های هویتی نوجوانان
روانشناسان معتقدند از ویژگی‌های مهم نوجوانان «قهرمان دوستی» است.
نوجوان کسی است که ویژگی‌های رفتاری و اخلاقی شخصیت‌های مورد علاقه‌اش را ستایش می‌کند و به عنوان الگوی خودش انتخاب می‌کند و رفتارها و احساسات خود را با او تنظیم می‌کند تا مانند قهرمانش یک وجهه پسندیده اجتماعی پیدا کند. با اندیشه او زندگی می‌کند و خود را به او شبیه می‌سازد.
بنابراین هویت انسان که در دوران نوجوانی او شکل می‌گیرد تا حد زیادی وابسته به الگوهایی است که به او معرفی می‌شود. وقتی قهرمان یک نوجوان حسین بن علی(ع) باشد آن نوجوان می‌شود قهرمان و آرمانش شهادت با عزت در راه آرمانی آسمانی و می‌شود شهید گرانقدر حسین فهمیده. اما وقتی آغاز داستان نوجوان با قهرمانان خیالی و مردان عنکبوتی باشد. آنگاه جان عزیزش می‌شود بازیچه یک نهنگ خیالی در دریایی مجازی! پس مراقبت از نوجوانان از اهمیت والایی برخوردار است.