به مناسبت سالگرد ارتحال علامه جعفری
استادی که 20 منبع ساواک از جلساتش گزارش تهیه میکردند!
سیدروح الله امین آبادی
25 آبان سالگرد ارتحال بزرگ مردی است که بسیاری هنوز از ابعاد گوناگون شخصیتی او اطلاع دقیقی ندارند. علامه بزرگ آیتالله محمدتقی جعفری از رجال بزرگ علمی، فرهنگی و سیاسی معاصر بود که 25 آبان 1377 دارفانی را وداع گفت.
مردم و حتی دانشگاهیان بیشتر با شخصیت علمی و فرهنگی علامه جعفری و آن هم به صورت ناقص آشنایی داشته و برخی سخنرانیهای آن حکیم بزرگ را شنیدهاند ولی اطلاعی از مبارزات انقلابی ایشان با رژیم طاغوت و تقابل آن عالم بزرگ با جریانهای انحرافی ندارند.
زیر رصد ساواک!
اسناد ساواک به خوبی موید این واقعیت است که مامورین این دستگاه جهنمی لحظه به لحظه جلسات علامه جعفری را رصد کرده و گزارش میداده اند، این اسناد نشان میدهند که جلسات درس علامه انقلابی پرور بوده و این نکته از رصد مامورین رژیم دور نبوده است.
در یکی از اسناد ساواک با اشاره به جلسات انقلابی پرور علامه جعفری آمده است: «در جلسات آقای جعفری هیچگونه حرف سیاسی گفته نمیشود و بر ضد سلطنت هم حرفی به میان نمیآید، ولی جمعیتی که اینجا میآیند همه انقلابی بوده و از اعضای گروههایی هستند که بر ضد سلطنت فعال هستند.» (1)
ساواک به دلیل آنکه بهرهای از مامورین آگاه و عالم به مباحث علمی نداشته است مجبور بود از طريق منابع و مأموران متعدد از جلسات علامهجعفری گزارش تهیه کند تا بتواند با تجمیع این گزارشها به مبارزات ایشان وقوف داشته باشد بهطوري كه در طول ساليان متمادی كه آیتالله محمدتقی جعفری زير رصد ساواك بوده است ، بيش از 20 منبع از جلسههاي ايشان گزارش تهیه میکردند! (2)
اسناد ساواک اذعان میکند که در جلسات درس علامه عموما جوانان و دانشجویان حاضر بوده و تعداد آنها به بیش از 500 نفر میرسیده است.(3)
با اینکه در یکی از اسناد چنانچه اشاره گردید ساواک فکر میکرد در جلسات علامه جعفری مباحث سیاسی مطرح نمیشود ساواك در سال 1344با احضار ایشان خواستار آن شده بود که: «یک، نسبت به شاه مطلبي نگوييد؛ دو، نسبت به اسرائيل حمله و اعتراض نكنيد».(4)
يكي از بازجويان ساواك نیز با اشاره به مباحث فلسفي علامه جعفری اذعان میکند: « ايشان با همين حركت جوهري و همين حرفها، جوانان را به مبارز تبديل ميكند و به جان حكومت مياندازند.» (5)
همگام با شهید مطهری در مبارزه با جریانات انحرافی
آیتالله جعفری پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در محیطهای دانشگاهی با گروههای التقاطی و انحرافی از جمله جریانات مارکسیستی که به دنبال انحراف و فریب جوانان بودند به شدت در حال پیکار و مبارزه بوده اند، ایشان به همراه بزرگانی چون شهید آیتالله مطهری و آیتالله طالقانی در محیطهای دانشگاهی حضور یافته و به جهاد علمی و فرهنگی مشغول بودند.
علامه جعفری در این مقطع با شهید مطهری برای رفع معضلات اجتماعی جامعه، خصوصا دانشگاهها ارتباط تنگاتنگی داشته است، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی انجمن اسلامی مهندسین و انجمن اسلامی پزشکان به عنوان دو تشکل «انجمن اسلامی» در دانشگاهها فعال بودهاند ، شهید مطهری و علامه جعفری هر کدام یکی از این انجمنها را هدایت میکردند.(6)
پاسخ قاطع به منحرفین
پس از پیروزی انقلاب اسلامی فعالیتهای علمی و دانشگاهی علامه جعفری برای هدایت نسل جوان تشدید شد و ایشان تا آخر عمر بر این صراط استقامت ورزیدند. گروهها و جریانات انحرافی که به دنبال سوءاستفاده از شخصیت علمی و معنوی علامه برای رسیدن به مطامع سیاسی خود بودند با واکنش قاطع ایشان ناکام ماندند.
یک سال پیش از فوت علامه جعفری و در جریان برگزاری مراسم نکوداشت استاد، عبدالکریم سروش از ایشان میخواهد که در مراسم نکوداشت مطالب سیاسی دلخواه وی را بر زبان آورد ولی استاد نمیپذیرد و این باعث ناراحتی مدعیان اصلاحات میشود و بر شدت بدگویی آنان به علامه میافزاید.
از سوی دیگر زماني كه سروش عضو شوراي انقلاب فرهنگي بود نزد علامه جعفري مكاسب ميخواند ، استاد جعفری پس از انتشار کتاب انحرافی «قبض و بسط تئوريك شريعت» به شدت نگران شده و علاوهبر پاسخ به سروش جلسات درس با وی را تعطیل میکند.(7)
مبارزات فرهنگی و سیاسی آیتالله جعفری نشان دهنده این واقعیت است که علامه بدون در نظر گرفتن بازخورد بیرونی و انتشار تلاشهای ایشان در رسانهها تنها به انجام وظیفه خود مشغول بوده و هیچ انتظاری از کسی نداشته اند، کلاسهای درس علامه پیش از انقلاب، انقلابیپرور و پس از انقلاب نیز پاسخ گوی جریانات انحرافی بود و امید میرود دانشجویان و طلاب این زحمات طاقت فرسا را قدر بدانند و بر راهی که استاد شروع کرده بود استقامت ورزند و آن را ادامه دهند.
ـــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشتها در دفتر روزنامه موجود است